Lipiny Górne-Lewki

Patrz hasło: Potok Górny.

Pierwszy człon nazwy miejscowości pochodzi od lasu Lipiny nad rzeką Trzemesznią, gdzie według przywileju królewskiego z 1584 r. miano lokować wieś [Tarnawski 360]. Według innej wersji miejscem pierwszego osadnictwa była Budzyńska Górka, porośnięta wielkimi i starymi lipami [Bazan 480]. Rozpad osady na Lipiny Dolne i Górne nastąpił w drugiej połowie XVIII w., skoro wyodrębnione miejscowości pojawiły się w austriackim spisie podatkowym z 1785 r. [Budzyński 219], a ostatecznie na przełomie lat 30. i 40. XIX w. [APL, AOZ, sygn. 7033]. Człon nazwy z przydawką -Górne oznacza opozycję wobec siostrzanej wsi – Dolne. Domyślamy się, że -Lewki są apelatywem odosobowym, mogącym się wywodzić od ruskiego imienia Lew lub jego zdrobniałej formy Lewko.

Jak już wspomniano wieś Lipiny została lokowana w 1584 r. (patrz hasło: Lipiny Dolne). W latach 30. i 40. XIX wieku doszło do jej ostatecznego rozpadu na Lipiny Górne i Lipiny Dolne. Lipiny Górne, wyodrębniając się na początku lat 50. XIX w., weszły w skład gminy dominialnej Lipiny powiatu zamojskiego guberni lubelskiej. W 1864 r. po ogłoszeniu ukazów uwłaszczeniowych przez rząd carski dokonano reorganizacji gmin. L. Górne znalazły się w zreorganizowanej gminie Lipiny powiatu zamojskiego guberni lubelskiej [Osiński, Gmina, 48–49, 68, 78; idem, Obwód, 33]. Jednak ten stan nie trwał zbyt długo. Najpierw L. Górne, wchodzące w skład gminy Lipiny, znalazły się od 13 stycznia 1867 r. na terenie powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej. Następnie pokłosiem akcji odbierania statusu miast różnym ośrodkom na terenie Królestwa Polskiego w latach 1869–1870 było reorganizowanie struktur administracji gminnej. W ten sposób od 1871 r. L. Górne znalazły się na terenie gminy Potok Górny (powstała w miejsce gminy Lipiny) wchodzącej w skład powiatu biłgorajskiego. Taka przynależność terytorialna osady przetrwała do 14 września 1913 r. Wtedy, bez zmiany przynależności gminnej i powiatowej, znalazła się w granicach guberni chełmskiej. Po zajęciu południowych obszarów Królestwa Polskiego przez wojska austro-węgierskie i ukonstytuowaniu się w jesienią 1915 r. zarządu okupacyjnego L. Górne (władze przywróciły granice podziału administracyjnego gmin i powiatów sprzed wydzielenia guberni chełmskiej w dniu 14 września 1913 r.) weszły w skład generał-gubernatorstwa lubelskiego [„Dziennik rozporządzeń c. i k. Jeneralnego Gubernatorstwa wojskowego” 1915, nr 1, poz. 1; Ćwik, Reder, 107]. Ten stan rzeczy przetrwał do uzyskania przez Polskę niepodległości. W pierwszych dniach wolności L. Górne weszły w skład gminy Potok Górny powiatu biłgorajskiego i województwa lubelskiego (od 1919 r.). 23 marca 1933 r. została ogłoszona ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. Na jej podstawie wieś L. Górne (wraz z tzw. Popówką) weszły w skład Gromady Lipiny Górne, które stały się elementem składowym Gminy Potok Górny [APLOK, AGPG, sygn. 117, k. 172; sygn. 119, k. 4; ISB, sygn. 171, k. 239v–240; „LDW” 1933, nr 22, s. 361; 1935, nr 30, s. 478]. Przed wybuchem II wojny światowej doszło do wyodrębnienia się dwóch osiedli w ramach Lipiny Górne o nazwach Borowina i Lewki.

W czasie okupacji niemieckiej (od 26 października 1939 r. do końca lipca 1944 r.) Lipiny Górne-Lewki znajdowały się na terytorium powiatu biłgorajskiego dystryktu lubelskiego. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej przywrócono podział administracyjny sprzed 26 października 1939 r. Taka organizacja przynależności terytorialnej przetrwała aż do chwili likwidacji Gminy Potok Górny. 5 października 1954 r. Lipiny Górne-Lewki znalazły się wtedy w granicach Gromady Lipiny Dolne [APLOK, AGPG, sygn. 1297, k. 1; „DUWRN” 1954, nr 15, s. 60]. Od grudnia 1972 r. Lipiny Górne-Lewki weszły w skład ponownie przywróconej do życia Gminy Potok Górny powiatu biłgorajskiego [„DUWRN w Lublinie” 1972, nr 12, s. 174]. Z dniem 1 czerwca 1975 r. Lipiny Górne-Lewki, po likwidacji powiatu biłgorajskiego, znalazły się w granicach województwa zamojskiego. Stan ten przetrwał do momentu wprowadzenia reformy podziału administracyjno-terytorialnego z dniem 1 stycznia 1999 r. Od tego momentu Lipiny Górne-Lewki znajdują się na terenie powiatu biłgorajskiego województwa lubelskiego [Dz.U., 1975, nr 16, poz. 91, s. 160].

Na północ od Lipin Górnych rozciąga się las Górki Lipińskie [Bazan, 56–57]. W XIX w. i w pierwszej połowie XX w. występowały nazwy łąk – Olszynka, Łoszyna i Łączka [APL, OUZL, sygn. 6252, k. 11; sygn. 6253, k. 53–55].

Na mocy ukazu uwłaszczeniowego z 1864 r. gospodarstwa w Lipinach Górnych (bez podziału na Lewki i Borowine) otrzymały osoby noszące nastepujące nazwiska: Bazan (2 rodziny), Bełżko, Błazik, Bogusz, Brzuch, Budzyński (3), Bzdyra (5), Chudyj (5), Czajka (2), Czarnyj, Czernik (2), Ćwiek (2), Ćwikła (5), Dawidziak, Dec, Degen, Derylak (4), Deryło (6), Dudek, Dziewa, Filebajdegen, Garbacz (3), Golik (4), Gumela, Igras, Jaceczko, Jagusiak, Kałan, Kargol, Kmieć, Kołodziej (2), Kotulski, Krasnyj (2), Krupa (5), Lewkowicz (3), Łazorko (4), Łukaszczyk (3), Magolon (2), Maksimek (3), Malicki (4), Matuszczak, Mazur, Mazurek (3), Pawelec (4), Pawęzka (6), Pieczonka, Pliszczak, Poleć (2), Polewka, Ponczka, Popowicz, Pyć (3), Rembacz (2), Siek (7), Sieradzki, Stępniewski, Szabat, Szczęśniak, Szkała, Szkica (2), Szumiło, Szwedo (4), Szyszka, Tulisz, Wołoszyn (10), Wróbel (2) i Zwolak.

Jedyne znane 3 stanowiska pochodzą z systematycznych badań powierzchniowych prowadzonych w roku 1990 w ramach AZP. Poza śladowym osadnictwem w postaci niecharakterystycznych wytworów krzemiennych, zlokalizowano w kompleksie leśnym domniemane cmentarzysko kurhanowe składające się z najmniej 14 kopców (brak źródeł ruchomych) [NID, AZP obszar 95-81; także Koman i in 2021, 77-78 – tam: Lipiny Górne].

W połowie lat 20. XX w. doszło do wyodrębnienia się nazw dwóch osiedli (przysiółków) funkcjonujących w ramach Lipin Górnych o nazwach Borowina i Lewki. Dało to początek rozpadu wsi Lipiny Górne na Lipiny Górne-Lewki i Lipny Górne-Borowina.

Sprawy właścicielskie Lipin w okresie staropolskim – (patrz hasło: Lipiny Dolne).

W Lipinach funkcjonował folwark należący do Ordynacji (od schyłku XVIII w. do początku lat 30. XX w. wchodził najpierw w skład Klucza Lipińskiego, następnie Klucza Potockiego i ostatecznie Klucza Księżpolskiego). Był on wydzierżawiany w ręce osób prywatnych. W połowie XIX w. był dzierżawiony wraz z prawem propinacji przez Isera Glejzera. Ten arendator wystąpił w 1854 r. z propozycją utworzenia tzw. folwarku Lipiny Nowe, który miał powstać dzięki osuszeniu podmokłych pustek. Ostatecznie w końcu XIX w. grunty te posiadały nazwę Lipiny Główne. Od połowy lipca 1904 r. folwark ten przez 12 lat był źródłem utrzymania rodziny żydowskiej Szmula i Rojzli  Welczerów. 24 października 1918 r. został zawarty kontrakt dzierżawy z Jadwigą Stefanią Dzbeńską (wdowa po Adolfie Dzbeńskim dyrektorze cukrowni „Lublin”) na 10 lat (na lata 1921–1931). Folwark liczył wtedy 1076 mórg i 157 prętów. W latach 20. XX w. doszło do znacznego zmniejszenia areału folwarku z powodu uregulowania serwitutów z okolicznymi włościanami (z Lipin i Potoka Górnego) oraz zawarcia drobnych innych kontraktów dzierżawnych. Tym sposobem przestrzeń folwarku zmniejszyła się do 401 mórg i 183 prętów. W 1930 r. folwark ten został przeznaczony do parcelacji [APL, AOZ, sygn. 7034; sygn. 7038; KGubL, sygn. 10193, k. 3; ASCPRK Nawrócenia św. Pawła w Lublinie, sygn. 26, s. 392; APLOK, AGPG, sygn. 2/8, k. 2v–3; Akta notariusza Bolesława Wisłockiego w Biłgoraju, sygn. 100; Akta notariusza Franciszka Wolskiego w Biłgoraju, sygn. 8].

W marcu 1864 r. została ogłoszona przez rząd carski reforma uwłaszczeniowa. Na jej podstawie 21 marca 1867 r. doszło do powstania w Lipinach Górnych 148 gospodarstw (bez rozróżnienia na jej części Borowina i Lewki), których pełnoprawnymi właścicielami stali się miejscowi włościanie. Łączna powierzchnia gruntów (2351 mórg i 27 prętów, w tym 2237 mórg i 56 prętów stanowiły użytki rolne) wykorzystana na przeprowadzenie uwłaszczenia pochodziła z areału Ordynacji. Ówczesny ordynat za utraconą nieruchomość otrzymał odszkodowanie w wysokości 13548 rubli. Tym sposobem miejscowi chłopi stali sie właścicielami gospodarstw, mających powierzchnię od 2 do 20 mórg ziemi, . Ponadto włościanie z Lipin Górnych uzyskali dostęp do wspólnego pastwiska o powierzchni 517 mórg i 253 prętów oraz do serwitutów leśnych na terenach zalesionych Ordynacji. Należy dodać, że w 1881 r. doszło do ponownych pomiarów gruntów przekazanych chłopom z Lipin Górnych. Okazało się, że powierzchnia ziemi przekazanej w celu ich uwłaszczenia wynosiła 2328 mórg i 252 prętów (w tym 2188 mórg i 192 użytków rolnych). W 1925 r. zrealizowany został podział między właścicieli gospodarstw rolnych tzw. gruntów wspólnych (pastwiska i nieużytki). Kwestia serwitutów leśnych została uregulowana dopiero 12 kwietnia 1930 r. Wtedy w zamian za zrzeczenie się prawa do służebności leśnych włościanie z Lipin Górnych otrzymali 577,86 ha gruntów (m.in. 366,66 ha lasu, 171,04 ha gruntów ornych, 14,99 ha łąk i 6,68 ha pastwiska) [APL, ZTL, sygn. 193, s. 3–25, 38–61, 68, 78, 80; sygn. 232, s. 75–77; OUZL, sygn. 5253, k. 53–56].

Późną wiosną 1915 r. nieliczni włościanie wyznania prawosławnego opuścili swoje gospodarstwa udając się ze swoim dobytkiem ruchomym na uchodźstwo w głąb Rosji. Z tego powodu austro-węgierskie władz okupacyjne zaleciły tymczasowe przejęcie tych gruntów przez okolicznych włościan [APLOK, AGPG, sygn. 64, k. 7v]. W 1917 r. w Lipinach Górnych funkcjonowało 219 gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 4 mórg ziemi [APLOK, AGPG, sygn. 61].

W 1827 r. w Lipinach (nie funkcjonował jeszcze podział na Lipiny Dolne i Lipiny Górne) istniało 255 domów, w których mieszkało 1419 osób. Cztery dekady później (1866 r.) w Lipinach Górnych odnotowano obecność 896 osób. Na początku XX w. odnotowano na terenie wsi Lipiny Górne 176 domów i 1413 mieszkańców. W styczniu 1920 r. w Lipinach Górnych funkcjonowało 278 drewnianych budynków mieszkalnych i 576 drewniane budynki gospodarcze. Rok później w czasie spisu powszechnego odnotowano istnienie 283 budynków mieszkalnych i 1369 mieszkańców [APLOK, AGPG, sygn. 62, k. 29; Tabella, I, 267; Spravochnaya, 20; Skorowidz, IV, 8; Osiński, Obwód, 340].

Kościół rzymskokatolicki

Mieszkańcy Lipin Górnych wyznania rzymskokatolickiego przez cały okres XIX w. i w pierwszych dwóch dekadach XX stulecia przynależeli do parafii rzymskokatolickiej w Potoku Górnym. Podczas sporządzania opisu parafii Potok Górny w 1860 r. wykazano w Lipinach (bez rozróżnienia na Górne i Dolne) 1299 wiernych Kościoła rzymskokatolickiego. Na początku XX w. obecnych było 878 katolików [APL, ASCPRK w Potoku Górnym, sygn. 1–5; APR, ZDP, sygn. 30.25/15051, s. 2; APZ, ASCPRK w Potoku Górnym, sygn. 1–44].

W sierpniu 1919 r. cerkiew prawosławna w Lipinach Górnych została wyświęcona na kościół rzymskokatolicki p.w. Matki Bożej Częstochowskiej. Ten obiekt sakralny stał się świątynią filialną parafii w Potoku Górnym. Pierwszym administratorem kościoła filialnego został ks. Kazimierz Siedlecki. W 1920 r. powstała samodzielna parafia. Jej kolejnymi proboszczami byli: ks. Jan Szczepan Orzeł (1920–1924), ks. Antoni Kimaczyński (1924–1928), ks. Roman Pachelski (1928–1931), ks. Bolesław Bednarski (1931–1936), ks. Dominik Maj (1936–1937), ks. Wiktor Matraszek (1937–1941), ks. Władysław Daleczko (1941–1946), ks. Władysław Mich itd. W okresie międzywojennym organistami w tym kościele byli: Edward Rudziks, Władysław Buraczyński, Wacław Krzaczek, Aleksander Woźny, Bronisław Filipek i Jan Krawczyk. W październiku 1929 r. w Lipinach Górnych obecnych było 1154 katolików. Tuż przed wybuchem II wojny światowej do parafii przynależeli wierni (2869 osób) jedynie z Lipin Górnych, Lipin Dolnych i Lipin Dolnych-folwarku. Działały organizacje religijne w postaci Bractwa Różańca Świętego, Stowarzyszenia Żywego Różańca i Tercjuszy Zakonu Franciszkanów. Ponadto funkcjonowały: Katolickie Stowarzyszenie Mężów, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Męskiej i Żeńskiej [AAL, KBL, sygn. Rep. 61 B IV b 51; APLOK, AGPG, sygn. 487, s. 69; Catalogus 1928, 43; Catalogus 1929, 50; Spis kościołów 1935, 46–47; Spis kościołów 1936, 46–47; Spis kościołów 1937, 47; Spis kościołów 1938, 48; Spis kościołów 1939, 68–69; Spis kościołów 1948, 68; Wrona, The Activities, 238].

Kościół greckokatolicki

Po 1772 r. kolatorami cerkwi unickiej w Lipinach była rodzina Zamoyskich. W XIX w. proboszczami parafii unickiej w Lipinach byli następujący księża: Stefan Lipiński (1804–1815), Demetriusz Lipiński (1815–1821), Grzegorz Bojarski (1821–1823), Tedeusz Krypiakiewicz (1824–1836), Stefan Sajkowicz (1836–1843) i Antoni Skrobański (1844–1875). Ostatni z wymienionych księży zdecydował się na przyjęcie prawosławia, co miało duży wpływ również na zaakceptowanie przez większość parafian faktu włączenia do struktur rosyjskiej Cerkwi prawosławnej. W Lipinach Górnych funkcjonowała cerkiew drewniana p.w. św. Dymitra, która została wzniesiona jeszcze w XVIII w. W połowie lat 60. XIX w. funkcję psalmisty pełnił Bazyli Jaceczko, zaś starostą cerkiewnym był Jan Wołoszyn. Liczba parafian z Lipin Górnych wynosiła 162 osoby. Na początku lat 60. XIX w. pojawiła się kwestia jej gruntownego remontu. W latach 1869–1872 w Lipinach została wzniesiona nowa cerkiew p.w. św. Dymitra za sumę przeszło 5077 rubli. Inwestycja została przeprowadzona dzięki składkom parafian, jak i finansowemu wsparciu rządu carskiego. Wykonawcą prac budowlanych był Józef Ettinger z Zamościa. Parafia do 1844 r. była uposażona gruntami o powierzchni 62,5 morga. Po likwidacji parafii unickiej w Potoku Górnym, proboszcz cerkwi unickiej w Lipinach otrzymał tamtejsze grunty. Tak uposażona parafia funkcjonowała do kresu istnienia unii w Lipinach. Parafia w Lipinach przynależała do dekanatu biłgorajskiego chełmskiej diecezji unickiej. Przy cerkwi unickiej w Lipinach istniał stały etat psalmisty. Tuż przed likwidacją unii (w sierpniu 1873 r.) stanowisko to zajął Stach Partacz [RGIA, fond 821, opis 4, dieło 87, k. 10v, 140dv; dieło 386, k. 2–3v; dieło 387, k. 1–1v; APL, ASCPG w Lipinach, sygn. 1–5; ChDWKP, sygn. 3021; ChKGK, sygn. 237, k. 2–3; KPCh, KV, sygn. 116, s. 64–69; sygn. 187, s. 103; Sęczyk, 303, 453, 574, 586, 731]. Należy zaznaczyć, że niektórzy unici z Lipin Górnych nie pogodzili się z faktem likwidacji Kościoła greckokatolickiego. Tzw. „oporni” po 1875 r. starali się nie uczestniczyć w obrzędach religijnych rosyjskiej Cerkwi prawosławnej, ignorować obowiązujące ich przepisy, jak również nie ulegać środkom przymusu stosowanym wobec nich przez rząd carski. W celu ominięcia stawianych przeszkód udawali się również nielegalnie na teren Galicji w celu np. zawarcia związku małżeńskiego lub zarejestrowania chrztu dziecka [APL, ChWDKP, sygn. 2925; ChZD, sygn. 1466; sygn. 2848; sygn. 3899; sygn. 4195; KGubL, sygn. 3516].

Kościół prawosławny

W maju 1875 r. cerkiew unicka w Lipinach została przekształcona na cerkiew prawosławną mającą status parafii wchodzącą w skład dekanatu biłgorajskiego (od 1899 r. II dekanatu biłgorajskiego) chełmsko-warszawskiej diecezji prawosławnej (od 1905 r. chełmskiej diecezji prawosławnej). Dwa lata później na terenie Lipin Górnych obecnych było 229 wyznawców prawosławia. W kolejnych dekadach liczba parafian stopniowo wzrastała. W 1904 r. obecnych było 290 osób. Jednak ogłoszenie ukazu tolerancyjnego w kwietniu 1905 r. spowodowało porzucenie prawosławia na rzecz katolicyzmu przez kilkadziesiąt osób. W 1908 r. odnotowano 252 prawosławnych. Parafia była uposażona gruntami o powierzchni 127,5 morgi. Jednak w latach 80. XIX w. połowa tego areału została odstąpiona parafii prawosławnej w Potoku Górnym. Funkcję proboszczów parafii prawosławnej pełnili: Antoni Skrobański (1875–1892), Eugeniusz Salwicki (1892–1893) i Jan Turiański (1893–1918). Przy cerkwi lipińskiej istniał również stały etat psalmisty (diaka). Funkcję tę przez 40 lat pełnił Stach Partacz. Funkcję starosty cerkiewnego pełnili m.in. Mikołaj Wołoszyn, Michał Lewkowicz (jeden z majętniejszych włościan z Lipin Górnych) [APL, ASCPG w Lipinach, sygn. 5; ChWDKP, sygn. 1112; sygn. 3021; KGubL, sygn. 4881; KPCh, sygn. 1513; KPCh, KV, sygn. 116, s. 64–69; sygn. 180, s. 90–92; sygn. 187, s. 103, 105; APZ, ASCPP w Lipinach, sygn. 1–37].

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę prawosławni mieszkańcy Lipin Górnych utracili swoją cerkiew z powodu jej przejęcia przez Kościół rzymskokatolicki (w 1919 r.). Również nie powiodło się w 1919 r. reaktywowanie parafii prawosławnej w Potoku Górnym. Dlatego też stali się parafianami cerkwi prawosławnej w Kulnie. Od początku stycznia 1929 r., na prośbę mieszkańców Lipin Górnych, miejscowych prawosławnych podporządkowano jurysdykcji proboszcza parafii Potok Górny. W lutym 1931 r. w Lipinach Górnych zamieszkiwało 177 osób wyznania prawosławnego noszących następujące nazwiska: Babij, Bełżko, Czajka, Fiejdak, Husz, Jaceczko, Lewicki, Lewkowicz, Łazorko, Magolon, Maksimek, Popowicz, Semenowicz, Stecyk i Wołoszyn. Pod koniec pierwszej połowy lat 30. XX w. na terenie Lipin Górnych działali nieetatowi księża prawosławni w osobach Leonida Samojlika i Izydora Mogilnego [APL, ChDWKP, sygn. 3021; KPCh, KV, sygn. 180, s. 91; UWL [1919–1939], WSP, sygn. 643, s. 151–155, 158–159, 162, 254; APLOK, AGPG, sygn. 487, s. 74; sygn. 489, k. 10; sygn. 2/9]. W 1941 r. doszło do reaktywowania etatowej parafii prawosławnej w Lipinach. Proboszczem parafii został mianowany pochodzący z Rumunii ks. Damian Towstiuk. Jego miejsce w 1943 r. zajął ks. Aleksander Kadij. Obecność tego kapłana zakończyła się tragicznie. Został zamordowany 2 września 1943 r. wraz z całą rodziną (ks. Kadij został kanonizowany 8 czerwca 2003 r. przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny). Kres parafii nastąpił z chwilą deportacji ludności wyznania prawosławnego (narodowości ukraińskiej) na teren Związku Sowieckiego późną jesienią 1944 r. i wiosną 1945 r. Przymusowo do Związku Sowieckiego przesiedlono rodziny: Babijów, Fedaków, Fiejdaków, Jaceczków, Lewickich, Maksimków, Semenowiczów i Wołoszynów. Niektóre osoby wyznania prawosławnego uniknęły deportacji dzięki dokonaniu konwersji na katolicyzm, pozostawania w mieszanym wyznaniowo związku małżeńskim lub będąc nieobecnym podczas akcji deportacji [AAL, KBL, sygn. Rep. 61 B IV b 51, k. 187–199; APLOK, AGPG, sygn. 2/9; sygn. 2/10; Sosna, Troc-Sosna, 356; Wysocki, Dążenia].

Wyznanie mojżeszowe

Wszystkie obecne w Lipinach Górnych osoby wyznania mojżeszowego od połowy lat 20. XIX w. przynależały do okręgu bóżniczego w Krzeszowie nad Sanem. Ich świątynią była tamtejsza synagoga. Jednym z właścicieli gospodarstwa rolnego w Lipinach Górnych był Todres Moszek Filebajdegen. Na początku XX w. w Lipinach Górnych obecne były 32 osoby wyznania mojżeszowego [APL, ZTL, sygn. 193, s. 44; APZ, ASCOB w Tarnogrodzie, sygn. 30, s. 99; Spravochnaya, 20]. Przed wybuchem I wojny światowej przebywała tutaj rodzina Szpirerów. Spis powszechny z 1921 r. wykazał obecność 55 osób wyznania mojżeszowego. W latach 30. i na początku lat 40. XX w. obecne były rodziny Fiszbajnów, Fiszbajdegenów, Glencenów, Oberhandów, Alterów, Szpirerów i Urbarów. Wszyscy zostali zamordowani przez hitlerowskich Niemców w listopadzie 1942 r. podczas likwidacji getta w Krzeszowie nad Sanem lub też zmarli w obozach koncentracyjnych [APKOS, ASCOB w Krzeszowie, sygn. 24, s. 39; APLOK, AGPG, sygn. 2/9, k. 4v–5, 6v–7, 115v–116, 118v–120; Skorowidz, IV, 8].

Rządowa szkoła elementarna w Lipinach Górnych zaczęła funkcjonować od 1884 r. Funkcję nauczyciela pełnili w tej placówce oświatowej m.in.: Aleksander Trofimuk, Paweł Żukow, Michał Panas. Szkoła elementarna działała do wiosny 1915 r., po czym została ewakuowana w głąb Rosji. Późną jesienią 1915 r. zaczęła działać 1-klasowa koedukacyjna szkoła elementarna z polskim językiem wykładowym powstała za zgodą austro-węgierskich władz okupacyjnych. W roku szkolnym 1915/1916 uczęszczało do niej 96 dzieci. Z dniem 1 listopada 1917 r. została przejęta przez polskie władze oświatowe jako 1-klasowa koedukacyjna szkoła powszechna. Na początku sierpnia 1921 r. została awansowana na 2-klasową koedukacyjną szkołę powszechną. Osiem lat później jej ranga jeszcze bardziej wzrosła uzyskując status 7-klasowej szkoły powszechnej. Od 1933 r. szkoła posiadała status 4-klasowej szkoły powszechnej II stopnia. Tuż przed wybuchem II wojny światowej stała się 6-klasową szkołą powszechną II stopnia. W okresie międzywojennym w tej placówce oświatowej pracowali m.in. następujący nauczyciele: Leon Adamski, Stanisław Borkowski, Klementyna Gancarz, Wanda Karpińska, Antonina Ordyczyńska, Stanisław Ordyczyński, Stanisława Podczaska, Władysław Rogala, Bronisława Wacławik, Ignacy Zawada i Maria Zawada [APL, KPCh, KV, sygn. 187, s. 99; C. i K. Komenda Powiatowa w Biłgoraju, sygn. 31, s. 13, 15–16; DSZ, sygn. 176; APLOK, AGPG, sygn. 2/10, k. 100v–101; ISB, sygn. 171; APZ, ASCPP w Lipinach, sygn. 35, s. 32–33; Latawiec, Górak, Krajka, Naczelnicy, 660]; W czasie II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne zezwoliły na funkcjonowanie w Lipinach Górnych polskiej szkoły ludowej. Na stanowisku nauczyciela pracowali m.in. Zofia Król, Tomasz Gutkowski i Marceli Kukla. Po zakończeniu II wojny światowej zaczęła działać w Lipinach Górnych działała 5-klasowa szkoła podstawowa. Funkcję nauczycieli pełnili w niej: Franciszek Grum i Władysław Torba. Katechetą religii rzymskokatolickiej był ks. Władysław Mich. W 1958 r. funkcjonowała już 7-klasowa szkoła podstawowa [APLOK, ISB, sygn. 48, s. 388–389, 545–546; sygn. 58, s. 276–282; PPRNiUPB, sygn. 2881].

Podstawowym źródłem utrzymania mieszkańców Lipin Górnych-Lewki było rolnictwo. Dominowała uprawa zbóż, których rodzaje były uwarunkowane jakością gleb. Stąd też przeważała uprawa żyta i owsa a rzadziej jęczmienia czy pszenicy.

Źródłem utrzymania miejscowej ludności była również produkcja alkoholu i jego sprzedaż. W 1841 r. Michał Kurzątkowski wydzierżawił na prawie 12 lat prawo produkcji alkoholu (propinacji) w Potoku oraz ich sprzedaży w 5 funkcjonujących tutaj szynkach za sumę prawie 5117 zł. Następnie prawo propinacji trafiło w ręce Isera Glejzera (Glasera). W połowie lat 60. XIX w. dzierżawcą propinacji byli Iser Glejzer i Zys Welczer [APL, AOZ, sygn. 7034; sygn. 7477; sygn. 11100].

Funkcjonowała w Lipinach Górnych-Lewki kopalnia piasku, która obecnie została przekształcona w niewielki zalew [APL, OUZL, sygn. 6253, k. 54].