Nowy Jamielnik

Patrz hasło: Aleksandrówka.

Jamielnik, dziś Stary Jamielnik, Nowy Jamielnik i Jamielnik – Kolonia, trzy wsie o ok. 6,5 km na wschód od Stoczka Łukowskiego. W 1921 r. notowany Jamielnik Stary, Jamielnik Nowy, dwie wsie Jamielnik I i Jamielnik II, kol.; Jamielnik Nowy i Jamielnik Stary, wieś oraz Jamielnik I i II kolonie w 1933 r. W 1952 r. Jamielnik, Jamielnik Nowy i Jamielnik Stary. Nazwa pochodzi od ap. jemioła, jamioła lub od przymiotnika jemielny „związany z jemiołą”. Człony odróżniające od przymiotnika nowy, stary oraz apelatywu kolonia (Rymut, t. 4, 2001, 46).

Na podstawie decyzji traktatu rozbiorowego z 1795 r. Jamielnik trafił pod panowanie austriackie. Od 1796 r. znajdował się na terytorium cyrkułu mińskiego (wiązowieckiego). Z dniem 1 listopada 1803 r. trafił pod jurysdykcję szefa cyrkułu siedleckiego. Na podstawie traktatu w Schönbrunn z 14 października 1809 r. kończącego wojnę francusko-austriacką, Jamielnik od 1810 r. znalazł się w nowej rzeczywistości polityczno-administracyjnej, bowiem miejscowość ta dostala się pod władzę podprefekta powiatu łukowskiego departamentu siedleckiego. W 1810 r. została utworzona gmina dominialna Prawda, na obszarze której znalazł się Jamielnik. Po utworzeniu Królestwa Polskiego w 1815 r. gmina Prawda została objęta władzą komisarza obwodu łukowskiego (od 1842 r. naczelnika powiatu łukowskiego) województwa podlaskiego (od 1837 r. guberni podlaskiej). W styczniu 1845 r. nastąpiła likwidacja guberni podlaskiej. Powiat łukowski znalazł się w granicach guberni lubelskiej. W 1864 r., po ogłoszeniu ukazów uwłaszczeniowych przez rząd carski, dokonano reorganizacji gmin. Jamielnik znalazł się w gminie Prawda powiatu łukowskiego guberni lubelskiej. Od 13 stycznia 1867 r. powiat łukowski znalazł się w granicach guberni siedleckiej. Taka przynależność administracyjna Jamielnika przetrwała do 14 września 1913 r. Wtedy wieś, bez zmiany przynależności gminnej i powiatowej, znalazła się w granicach guberni lubelskiej. Po zajęciu interesującego nas terytorium Królestwa Polskiego przez wojska niemieckie i ukonstytuowaniu się 24 sierpnia 1915 r. zarządu okupacyjnego Jamielnik znajdując się w powiecie łukowskim wszedł w skład generał-gubernatorstwa warszawskiego (Kaiserlich-deutsche Generalgouvernement Warschau) [APL, MSGL, sygn. 167, s. 466–467; „Verordnungsblatt für das General-Gouvernement Warschau/Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego” 1915, 1, s. 1–2; Tabella, I, 168; PKSG na 1880 god, 280; Mencel 1976, 49, 311; Mądzik 2005, 313–314]. Taki stan rzeczy przetrwał do uzyskania przez Polskę niepodległości. W pierwszych dniach wolności doszło do ukształtowania się podziału Jamielnika na 2 odrębne wsie: Jamielnik Stary i Jamielnik Nowy. Ponadto istniejący folwark Jamielnik stał się podstawą ukształtowania punktu osadniczego Jamielnik Kolonia. Wszystkie te miejscowości weszły w skład Gminy Prawda powiatu łukowskiego województwa lubelskiego (od 1919 r.). 23 marca 1933 r. została ogłoszona ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. Na jej podstawie wieś Jamielnik Nowy wraz z Kolonią Jamielnik i Kolonią Komar stworzyła samodzielną Gromadę Jamielnik Nowy będącą elementem składowym Gminy Prawda [„LDW” 1933, nr 22, s. 407; 1935, nr 30, s. 548; Skorowidz, IV, 74]. W czasie okupacji niemieckiej (od 26 października 1939 r. do końca lipca 1944 r.) Jamielnik Nowy znajdował się na terytorium Gminy Prawda powiatu garwolińskiego dystryktu warszawskiego. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej przywrócono podział administracyjny sprzed 26 października 1939 r. Taka organizacja przynależności terytorialnej przetrwała aż do chwili likwidacji Gminy Prawda. 5 października 1954 r. Jamielnik Nowy znalazł się w granicach Gromady Ruda. Jednak już z dniem 15 października 1957 r. Gromada Ruda została przekształcona w Gromadę Kobiałki Stare. Ostatecznie z dniem 1 I 1962 r. Gromada Kobiałki Stare została zlikwidowana, zaś Jamielnik Nowy włączono do Gromady Stoczek Łukowski [Amtliches, 70; „DUWRN w Lublinie” 1954, nr 15, s. 75; 1957, nr 8, s. 39; 1961, nr 11, s. 191]. W grudniu 1972 r. nastąpiło przywrócenie funkcjonowania gmin. Jamielnik Nowy wszedł w skład Gminy Stoczek Łukowski [„DUWRN w Lublinie” 1972, nr 12, s. 178]. Z dniem 1 czerwca 1975 r. Jamielnik Nowy, po likwidacji powiatu łukowskiego, znalazł się w granicach województwa siedleckiego. 1 stycznia 1999 r., z chwilą wprowadzenia reformy podziału administracyjno-terytorialnego Rzeczypospolitej Polskiej, znalazł się na terytorium Gminy Stoczek Łukowski powiatu łukowskiego województwa lubelskiego [Dz.U., 1975, nr 16, poz. 91, s. 160; 1998, nr 96, poz. 603, s. 3432].

Brak informacji o stanowiskach zarówno z kwerendy, jak i z systematycznych badań powierzchniowych prowadzonych w roku 1983 w ramach AZP [NID, AZP obszar 62-76].

W pierwszych dniach niepodległości (1918) doszło do ukształtowania się podziału Jamielnika na dwie odrębne wsie: Jamielnik Stary i Jamielnik Nowy. Ponadto istniejący folwark Jamielnik stał się podstawą ukształtowania punktu osadniczego Jamielnik Kolonia.

Wyznanie rzymskokatolickie

Mieszkańcy Nowego Jamielnika wyznania rzymskokatolickiego, w pierwszej połowie XX w. przynależeli do parafii w Stoczku Łukowskim, w którym funkcjonowała świątynia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W 1921 r. odnotowano w Nowym Jamielniku 185 wiernych Kościoła rzymskokatolickiego. Opiekę duszpasterską sprawowali następujący księża zajmujący etaty proboszcza lub administratora: Michał Dąbrowski (1910–1926), Apolinary Rybiński (1926–1929), Ludwik Romanowski (1929–1932), Stanisław Filipowicz (1932–po 1939) i Józef Pyziołek (1945–po 1950). Ponadto posług duchownych udzielali księża wikariusze m.in.: Apolinary Rybiński, Jan Kazimierczak, Zygmunt Szymczak, Antoni Teofil Stormke, Julian Joński, Czesław Wrzosek i Ludwik Sobolewski [APS, ASCPRK w Stoczku Łukowskim, sygn. 75–83; Elenchus Ecclesiarum et Cleri Dioecesis Podlachiensis pro Anno Domini 1925, s. 141–142; Elenchus Ecclesiarum et Cleri Dioecesis Podlachiensis pro Anno Domini 1928, s. 84; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1929, 284–285; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1931, 92; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1939, 116–117; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1947, 101; Skorowidz, IV, 74].

W 1827 r. odnotowano w Jamielniku 27 domów, w których zamieszkiwało 181 osób. Przeszło trzy dekady później (1859 r.) funkcjonowało 25 domostw i 203 mieszkańców. W 1879 r. w odnotowano we wsi Jamielnik istnienie 29 domów z 264 mieszkańcami, zaś w Folwarku Jamielnik 1 dom i 15 mieszkańców. Według pierwszego spisu powszechnego z 1921 r. przeprowadzonego w Polsce w Nowym Jamielniku funkcjonowało 24 domostw, w których mieszkało 185 osób. W końcu lutego 1943 r. władze niemieckie odnotowały w Nowym Jamielniku 235 mieszkańców [APL, NPŁ, sygn. 449, k. 273v; Tabella, I, 168; PKSG na 1880 god, 280; Skorowidz, IV, 74; Amtliches, 70].

Głównym źródłem utrzymania ludności w XIX w. i w XX w. jest rolnictwo. Uprawa gruntów i hodowla zwierząt była czynnikiem dominującym, który zaważył na powstaniu tej miejscowości. Ze względu na jakość gleb koncentrowano się głównie na uprawie zbóż nie wymagających dobrych gleb takich jak np. żyto i owies. W mniejszym stopniu uprawiano pszenicę i jęczmień. Hodowano również trzodę chlewną i bydło rogate. Z tym ostatnim był związany proces produkcji mleka i przetworów mlecznych.

Usługi stolarskie świadczył w czasie II wojny światowej Kazimierz Goławski.

15 maja 1944 r. zostali rozstrzelani przezNiemców mieszkańcy wsi – Kazimierz Goławski, Julian Kępka, Marian Strzelec, Bolesław Śledź i Edward Śledź [https://zastawie-netau.net/wykaz_zbrodni/ [dostęp: 29.02.2024]]