Przejdź do treści

Jamielnik-Kolonia

    Herb gminy Stoczek Łukowski.

    Jamielnik-Kolonia

    Powiat: łukowski

    Gmina: Stoczek Łukowski (gmina wiejska)

    Mapa miejscowości

    Miejscowości – część ekspercka

    W świecie cyfrowym

    Patrz hasło: Aleksandrówka.

    Nazwa, przynależność administracyjna

    Nazwa wsi jest dwuczłonowa. Słowo „kolonia” oznaczało osadę powstałą zwykle w wyniku parcelacji i wyprzedaży ziemi folwarcznej lub jej części chłopom. Szczególne natężenie tego zjawiska miało miejsce po ukazie uwłaszczeniowym z 1864 r., w okresie międzywojennym (realizacja reformy rolnej z 1920 i 1925 roku), i wreszcie dekretu PKWN z 1944 r. Nabywcami mogli być włościanie z sąsiedztwa albo przybysze z bardziej odległych stron,  zza Wisły lub nieodległej Galicji. Zwłaszcza przed I wojną światową  na nasze ziemie masowo napływali też z przyczyn ekonomicznych chłopi niemieccy. Drugi człon nazwy łączy się zwykle z powstaniem kolonii na gruncie znacznie starszej wsi o nazwie Jamielnik. Kolonie charakteryzują się zwykle rozrzuconą w terenie, oddaloną od siebie zabudową.

    Na podstawie traktatu rozbiorowego z 1795 r. Jamielnik trafił pod panowanie austriackie. Od 1796 r. znajdował się na terytorium cyrkułu mińskiego (wiązowieckiego). Z dniem 1 listopada 1803 r. trafił pod jurysdykcję szefa cyrkułu siedleckiego. Na podstawie traktatu w Schönbrunn z 14 października 1809 r. kończącego wojnę francusko-austriacką, wieś od 1810 r. znalazła się w nowej rzeczywistości polityczno-administracyjnej, bowiem trafiła pod władzę podprefekta powiatu łukowskiego departamentu siedleckiego. W 1810 r. została utworzona gmina dominialna Prawda, na obszarze której znalazł się Jamielnik. Po utworzeniu Królestwa Polskiego w 1815 r. gmina Prawda została objęta władzą komisarza obwodu łukowskiego (od 1842 r. naczelnika powiatu łukowskiego) województwa podlaskiego (od 1837 r. guberni podlaskiej). W styczniu 1845 r. nastąpiła likwidacja guberni podlaskiej. Powiat łukowski znalazł się w granicach guberni lubelskiej. W 1864 r., po ogłoszeniu ukazów uwłaszczeniowych przez rząd carski, dokonano reorganizacji gmin. Jamielnik znalazł się w gminie Prawda powiatu łukowskiego guberni lubelskiej. Od 13 stycznia 1867 r. powiat łukowski znalazł się w granicach guberni siedleckiej. Taka przynależność administracyjna Jamielnika przetrwała do 14 września 1913 r. Wtedy wieś, bez zmiany przynależności gminnej i powiatowej, znalazła się w granicach guberni lubelskiej. Po zajęciu interesującego nas terytorium Królestwa Polskiego przez wojska niemieckie i ukonstytuowaniu się 24 sierpnia 1915 r. zarządu okupacyjnego Jamielnik, znajdując się w powiecie łukowskim, wszedł w skład generał-gubernatorstwa warszawskiego (Kaiserlich-deutsche Generalgouvernement Warschau) [APL, MSGL, sygn. 167, s. 466–467; „Verordnungsblatt für das General-Gouvernement Warschau/Dziennik rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego” 1915, 1, s. 1–2; Tabella, I, 168; PKSG na 1880 god, 280; Mencel 1976, 49, 311; Mądzik 2005, 313–314]. Taki stan rzeczy przetrwał do uzyskania przez Polskę niepodległości. W pierwszych dniach wolności doszło do ukształtowania się nowego punktu osadniczego Jamielnik Kolonia, wyodrębnionego ze starszego Jamielnika. Miejscowość weszła w skład Gminy Prawda powiatu łukowskiego województwa lubelskiego (od 1919 r.). 23 marca 1933 r. została ogłoszona ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. Na jej podstawie Kolonia Jamielnik zasiliła skład Gromady Jamielnik Nowy będącej elementem składowym Gminy Prawda [„LDW” 1933, nr 22, s. 407; 1935, nr 30, s. 548; Skorowidz, IV, 74]. W czasie okupacji niemieckiej (od 26 października 1939 r. do końca lipca 1944 r.) Kolonia Jamielnik znajdowała się na terytorium Gminy Prawda powiatu garwolińskiego dystryktu warszawskiego. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej przywrócono podział administracyjny sprzed 26 października 1939 r. Taka organizacja przynależności terytorialnej przetrwała aż do chwili likwidacji Gminy Prawda. 5 października 1954 r. Kolonia Jamielnik znalazła się w granicach Gromady Ruda. Jednak już z dniem 15 października 1957 r. została ona przekształcona w Gromadę Kobiałki Stare. Ostatecznie z dniem 1 I 1962 r. ostatnia została zlikwidowana, zaś Kolonię Jamielnik włączono do Gromady Stoczek Łukowski [Amtliches, 70; „DUWRN w Lublinie” 1954, nr 15, s. 75; 1957, nr 8, s. 39; 1961, nr 11, s. 191]. W grudniu 1972 r. nastąpiło przywrócenie funkcjonowania gmin. Jamielnik Kolonia weszła w skład Gminy Stoczek Łukowski [„DUWRN w Lublinie” 1972, nr 12, s. 178]. Z dniem 1 czerwca 1975 r. Jamielnik Kolonia, po likwidacji powiatu łukowskiego, znalazła się w granicach województwa siedleckiego. 1 stycznia 1999 r., z chwilą wprowadzenia reformy podziału administracyjno-terytorialnego Rzeczypospolitej Polskiej, znalazła się na terytorium Gminy Stoczek Łukowski powiatu łukowskiego województwa lubelskiego [Dz.U., 1975, nr 16, poz. 91, s. 160; 1998, nr 96, poz. 603, s. 3432].

    Wjazd do Jamielnika – Kolonii. Fot. Krzysztof Latawiec.

    Mikrotoponimia

    Antroponimia

    Archeologia o najdawniejszym osadnictwie

    Brak informacji o stanowiskach zarówno z kwerendy, jak i z systematycznych badań powierzchniowych prowadzonych w roku 1983 i 1988 w ramach AZP [NID, AZP obszar 62-76 i 63-76].

    Pierwsza wzmianka o osadzie

    Część gruntów przylegających do Jamielnika przynależała do donacji Łuków. Po jej przejęciu przez skarb państwa polskiego w 1919 r. Wkrótce (15 kwietnia 1921 r.) Okręgowy Urząd Ziemski w Lublinie zatwierdził projekt parcelacji tego majątku. Tym sposobem od lat 20. XX w. rozpoczął się proces powstawania gospodarstw w Kolonii Jamielnik (przeszło 29) [APS, HwŁ, sygn. 3/672–3/700].

    Jamielnik Stary, Nowy i Kolonia na mapie taktycznej z 1936 r.

    Właściciele

    Patrz wyżej.

    Stosunki etniczne i wyznaniowe

    Wyznanie rzymskokatolickie

    Mieszkańcy Jamielnika-Kolonii wyznania rzymskokatolickiego, od chwili powstania punktu osadniczego w okresie międzywojennym, przynależeli do parafii w Stoczku Łukowskim, w którym funkcjonowała świątynia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. W 1921 r. odnotowano w Jamielniku-Kolonii 62 wiernych Kościoła rzymskokatolickiego. Opiekę duszpasterską sprawowali następujący księża zajmujących etaty proboszcza lub administratora: Michał Dąbrowski (1921–1926), Apolinary Rybiński (1926–1929), Ludwik Romanowski (1929–1932), Stanisław Filipowicz (1932–po 1939) i Józef Pyziołek (1945–po 1950). Ponadto posług duchownych udzielali księża wikariusze m.in.: Apolinary Rybiński, Jan Kazimierczak, Zygmunt Szymczak, Antoni Teofil Stormke, Julian Joński, Czesław Wrzosek i Ludwik Sobolewski [Elenchus Ecclesiarum et Cleri Dioecesis Podlachiensis pro Anno Domini 1925, s. 141–142; Elenchus Ecclesiarum et Cleri Dioecesis Podlachiensis pro Anno Domini 1928, s. 84; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1929, 284–285; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1931, 92; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1939, 116–117; Katalog kościołów i duchowieństwa diecezji siedleckiej czyli podlaskiej na rok 1947, 101; Skorowidz, IV, 73].

    Oświata

    Informacje statystyczne, gospodarka w dziejach

    Według pierwszego spisu powszechnego z 1921 r. przeprowadzonego w Polsce w 2 Koloniach Jamielnik (I i II) funkcjonowało 8 domostw, w których mieszkały 62 osoby [Skorowidz, IV, 74].

    Głównym źródłem utrzymania ludności w XIX w. i w XX w. było rolnictwo. Uprawa gruntów i hodowla zwierząt była czynnikiem dominującym, który zaważył na powstaniu tej miejscowości. Ze względu na jakość gleb koncentrowano się głównie na uprawie zbóż nie wymagających dobrych gleb takich jak np. żyto i owies. W mniejszym stopniu uprawiano pszenicę i jęczmień. Hodowano również trzodę chlewną i bydło rogate. Z tym ostatnim był związany proces produkcji mleka i przetworów mlecznych.

    Zabytki i obiekty przyrodnicze

    Ważne wydarzenia

    17 kwietnia 1944 r. zostali rozstrzelani przez Niemców (żandarmeria) mieszkańcy wsi – Mieczysław Kostecki, Aleksander Stankiewicz, Władysław Wotorski i Stanisław Ziemiński [https://zastawie-netau.net/wykaz_zbrodni/ [dostęp: 29.02.2024]]

    Małe ojczyzny – strefa regionalistów

    Współczesność, strategie rozwoju

    Samorząd, organizacje​

    Kościoły i związki religijne​

    Życie kulturalne

    Oświata i szkolnictwo

    Wybitne postacie​

    Rodziny – pamiątki

    Wspomnienia, albumy rodzinne​

    Gospodarka – firmy i przedsiębiorstwa

    Walory turystyczne

    Folklor​

    Miejsca pamięci