Podlas

Patrz hasło: Aleksandrów.

Nazwa osady mieści się w grupie apelatywów o charakterze topograficznym, określającym jej położenie w sąsiedztwie lasu. Podlas jako samodzielna jednostka osadnicza pojawił się w końcu lat 20. XX w. Jego przynależność administracyjna była ściśle związana z przynależnością Aleksandrowa (patrz hasło: Aleksandrów).

Brak informacji o stanowiskach zarówno z kwerendy, jak i z systematycznych badań powierzchniowych prowadzonych w roku 1988 w ramach AZP [NID, AZP obszar 94-85].

Pierwsze gospodarstwa rolne w tej wsi pojawiły się w latach 20. XX w. Początkowo było kilka gospodarstw pozostających w rękach włościan o nazwiskach: Bartnik, Bździuch, Margol i Pawęzka. Na początku lat 50. XX w. funkcjonowało 11 gospodarstw, których posiadaczami byli: Bartnik, Bździuch, Kwiatkowski, Margol, Marzec, Pawęzka, Szwed [Relacja ustna Zdzisława Margola].

Wszyscy włościanie zamieszkujący w osadzie byli wyznawcami Kościoła rzymskokatolickiego. Do 1936 r. należeli do parafii rzymskokatolickiej w Górecku Kościelnym. Z chwilą powstania parafii w Aleksandrowie zmienili przynależność parafialną.

Tuż przed II wojną światową miejscowa społeczność liczyła kilkadziesiąt osób. Czas wojny doprowadził do zmniejszenia się liczebności populacji, głównie z powodu represji dokonanych przez okupanta hitlerowskiego. Po II wojnie światowej doszło do stopniowej odbudowy społeczności tej miejscowości [Relacja Zdzisława Margola].

Ze względu na małą liczbę mieszkańców władze oświatowe w II Rzeczypospolitej, w czasie okupacji niemieckiej czy też po II wojnie światowej nie widziały możliwości utworzenia samodzielnej placówki oświatowej w tej miejscowości [APLOK, ISB, sygn. 132, k. 12]. To spowodowało, że dzieci z Podlasu były zmuszone do realizowania obowiązku szkolnego w sąsiednim Aleksandrowie w Szkole Powszechnej nr 1.

Głównym źródłem utrzymania mieszkańców było rolnictwo. Ponadto czerpano środki z eksploatacji zasobów leśnych. Hodowano bydło rogate i trzodę chlewną. Trudniono się pszczelarstwem [Relacja ustna Zdzisława Margola].

Podlas, podobnie jak sąsiednie miejscowości, również został objęty brutalną akcją wysiedleńczą w 1943 r. Niektórzy z mieszkańców, np. z rodziny Margoli, trafili do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. W lipcu 1944 r. Podlas został spalony przez oddziały Kałmuckiego Korpusu Kawalerii, pozostającego w służbie niemieckiej [Oberda, Aleksandrów, 2014, 144; Relacja ustna Zdzisława Margola].