Aleksandrów

NETOGRAFIA I VIDEOTEKA GM. ALEKSANDRÓW (POWIAT BIŁGORAJSKI)

INFORMACJE OGÓLNE:

Aleksandrów (gmina w województwie lubelskim) Gmina Aleksandów Unionpedia

Gmina Aleksandrów – Informacje Gmina Aleksandrów informacje

Gmina Aleksandrów (portal samorządowy) Gmina Aleksandrów (portal samorządowy)

Wieś Aleksandrów w liczbach Wieś Aleksandrów w liczbach

Gmina wiejska Aleksandrów (powiat biłogorajski) Gmina wiejska Aleksandrów (powiat biłogorajski)

Aleksandrów (gmina w województwie lubelskim), Aleksandrów (gmina w województwie lubelskim),

Aleksandrów (gmina w województwie lubelskim 1867–1954), Aleksandrów (gmina w województwie lubelskim 1867–1954)

Aleksandrów (gromada w powiecie biłgorajskim) , Aleksandrów (gromada w powiecie biłgorajskim)

Józefów (gmina w województwie lubelskim, do roku 1954 w gminie Aleksandrów) Józefów (gmina w województwie lubelskim, do roku 1954 w gminie Aleksandrów)

Strategia rozwoju gminy Aleksandrów Strategia rozwoju

KULTURA Kwartalnik Gminy Biłgoraj Archiwum numerów od 2012 r.

Nowa Gazeta Biłgorajska Strona główna

Mapa Aleksandrowa Mapa Aleksandrowa

Mapa Ordynacji Zamojskiej Mapa Ordynacji Zamojskiej

INSTYTUCJE, KOŚCIOŁY I STOWARZYSZENIA GMINNE:

Urząd Gminy w Aleksandrowie, Urząd Gminy w Aleksandrowie (patrz szczeg. tekst w oprac. Tadeusz Maciocha z 2004 r. pt. O gminie oraz Historia miejscowosci

Gmina Aleksandrów Gmina Aleksandrów Facebook

Aleksandrów, gminne szkoły podstawowe, Aleksandrów, szkoły podstawowe

Gminna Biblioteka Publiczna w Aleksandrowie Gminna Biblioteka Publiczna w Aleksandrowie

Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Aleksandrowie Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Aleksandrowie

Koło Gospodyń w Aleksandrowie Drugim Koło Gospodyń w Aleksandrowie Drugim

Ochotnicza Straż Pożarna w Aleksandrowie

Ochotnicza Straż Pożarna w Aleksandrowie Pierwszym

Gminny Klub Sportowy „Aleksandria” Aleksandrów Gminny Klub Sportowy „Aleksandria” Aleksandrów

Gminny Klub Sportowy „Aleksandria” Aleksandrów (90min.pl) Gminny Klub Sportowy „Aleksandria” Aleksandrów

WYDARZENIA:

Wiadomości Aleksandrów (aktualia) Wiadomości Aleksandrów (aktualia)

Wiadomości z Aleksandrowa („Gazeta Biłgorajska”), Wiadomości z Aleksandrowa („Gazeta Biłgorajska”) Wiadomości „Nowa Gazeta Biłgorajska”

Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie, Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie Konkurs Piosenki Partyzanckiej w Aleksandrowie

Aleksandrów: Jubileusz 30-lecia Gminy Aleksandrów: Jubileusz 30-lecia Gminy ; Aleksandrów: Jubileusz 30-lecia Gminy

30-lecie gminy Aleksandrów, 30-lecie gminy Aleksandrów

Jubileusz 30-lecia gminy Aleksandrów Jubileusz 30-lecia gminy Aleksandrów , Jubileusz 30-lecia gminy Aleksandrów

Aleksandrów – jubileusz 30-lecia gminy Aleksandrów – jubileusz 30-lecia gminy

Piknik w Aleksandrowie, Piknik w Aleksandrowie

Pomoc samorządu dla Ukrainy, Pomoc samorządu dla Ukrainy

Dożynki Gminno- Parafialne w gminie Aleksandrów Dożynki Gminno- Parafialne w gminie Aleksandrów

Dożynki Gminy Aleksandrów 2022. Gwiazda wieczoru – zespół Karpowicz Family, Dożynki Gminy Aleksandrów 2022

W rocznicę walk wrześniowych pod Aleksandrowem W rocznicę walk wrześniowych pod Aleksandrowem

ALEKSANDRÓW: Otwarcie zrekonstruowanego szpitala leśnego Partyzancki szpital leśny Wystawa szpital leśny O leśnym szpitalu

Rajd „Bandziorską drogą” Rajd szlakiem partyzanckim

Aleksandrów. Pokochaj Lubelskie festyn rodzinny pn. „Pokochaj Lubelskie”

ATRAKCJE TURYSTYCZNE, ZABYTKI, MIEJSCA PAMIĘCI

Aleksandrów (atrakcje turystyczne) Aleksandrów (atrakcje turystyczne)

Cmentarz wojenny w Sigle, Cmentarz wojenny w Sigle

Aleksandrów: 83. rocznica walk wrześniowych, Aleksandrów: 83. rocznica walk wrześniowych

Figura św.Stanisława ze Szczepanowa w Aleksandrowie, Figura św.Stanisława ze Szczepanowa w Aleksandrowie

Krzyż wotywny w Aleksandrowie, Krzyż wotywny w Aleksandrowie

Kościół M.B. Nieustającej Pomocy w Aleksandrowie, Kościół M.B. Nieustającej Pomocy w Aleksandrowie

Miejsce pamięci w Aleksandrowie, Miejsce pamięci w Aleksandrowie

Joanna Gierak, Aleksandrów – jarzębinowa gmina NAJ, Joanna Gierak, Aleksandrów – jarzębinowa gmina NAJ,

Joanna Ferens, 45 lat ‘Aleksandrowiaków’, Katolickie Radio Zamość, 6 sierpnia 2019 [dostęp 2023-04-06] 45 lat ‘Aleksandrowiaków’

Najdłuższa gmina województwa lubelskiego (7 maj 2022 r.) Najdłuższa gmina lubelskiego

HISTORIA, PUBLIKACJE (dostępne online):

L. Oberda, Aleksandrów w latach 1791-1939, Aleksandrów 2013, ss. 450 (bibliografia s. 405-412) Aleksandrów w latach 1791-1939

K. Żmuda, Księża Parafii Aleksandrów od jej założenia w 1936 roku, Aleksandrów 2014, ss. 56 (praca bogato ilustrowana) Księża Parafii Aleksandrów od jej założenia w 1936 roku

K. Żmuda, Od początków Edukacji w Aleksandrowie do czasów współczesnych współczesnych, Aleksandrów 2015, ss. 103 (praca bogato ilustrowana) Od początków Edukacji w Aleksandrowie do czasów współczesnych współczesnych

K. Żmuda, Straże Pożarne w Gminie Aleksandrów Powiat Biłgorajski, Aleksandrów 2018, ss. 52, Straże Pożarne w Gminie Aleksandrów

K. Żmuda, Do niej wołam, Aleksandrów 2008, ss. 28 (tomik poezji) Żmuda, Do niej wołam

K. Żmuda, Poczułam dotyk przeszłości na skroni, Aleksandrów 2010, ss. 23, (tomik poezji) Żmuda, Poczułam dotyk przeszłości na skroni

K. Żmuda, Tu przed laty szumiał bór, Aleksandrów 2011, ss. 17 (tomik poezji) Żmuda, Tu przed laty szumiał bór

K. Żmuda, Mroki tamtych dni, Aleksandrów 2013, ss. 32, (tomik poezji) Żmuda, Mroki tamtych dni

R. Drabik, Pacyfikacje Aleksandrowa w powiecie biłgorajskim (28.12.2021)Drabik, Pacyfikacje Aleksandrowa w powiecie biłgorajskim Drabik, Pacyfikacje Aleksandrowa w powiecie biłgorajskim

R. Drabik, Ofiary kilku pacyfikacji wsi Aleksandrów [FELIETON IPN 9 sierpnia 2022] Drabik, Ofiary kilku pacyfikacji wsi Aleksandrów

Bitwa pod Biłgorajem (1939), Bitwa pod Biłgorajem (1939)

Pacyfikacja Aleksandrowa Pacyfikacja Aleksandrowa

M. Miazga, Wyludnianie się wsi lubelskiej – uwarunkowania, następstwa, środki zaradcze, Warszawa 1990 Wyludnianie się wsi lubelskiej

A. Adamowicz, P. Kurzyna, Wacław Kuliński- bohaterski partyzant oddziału AK „Corda” z Puszczy Solskiej, Biłgoraj Wacław Kuliński- partyzant

Publikacje regionalistyczne bez open access: J. Palikot, Aleksandrowski nieśmiertelnik : imienny wykaz mieszkańców Aleksandrowa, ofiar wojny i okupacji z lat 1939-1946, Aleksandrów 2018, ss. 198; E. Swacha i inni, Historia w krzyże wpisana: małe obiekty sakralne i miejsca pamięci w gminie Aleksandrów, Aleksandrów 2005.

WSIE GMINY ALEKSANDRÓW

Bukowiec (gmina Aleksandrów) Bukowiec (gmina Aleksandrów) Bukowiec (gmina Aleksandrów)

Dąbrowa (powiat biłgorajski)Dąbrowa (powiat biłgorajski)

Margole, Wieś Margole

Margole, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 113 Margole, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego

Akta tyczące się wsi Margole Akta tyczące się wsi Margole

Wieś Margole w liczbach Wieś Margole w liczbach

L. Wójtowicz, Zamojszczyzna: Wioski z kilkoma osobami na krzyż Zamojszczyzna: Wioski z kilkoma osobami na krzyż

Podlas, Podlas (województwo lubelskie)

Sigła, Kolonia Sigła

Sigła, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 605. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego

Sigła-Cmentarz żołnierzy Września 1939 Sigła-Cmentarz żołnierzy Sigła – cmentarz wojenny

Cmentarz wojenny, Sigła, gmina Aleksandrów Cmentarz wojenny, Sigła, gmina Aleksandrów

Młyn wodny w SigleMłyn wodny w Sigle

Święty z Libanu w Sigle (2015-11-10 ) ŚWIĘTY Z LIBANU W SIGLE

Kolonia Sigła w liczbach Kolonia Sigła w liczbach

Trzepietniak Trzepietniak kolonia Trzepietniak

Kolonia Trzepietniak w liczbach Kolonia Trzepietniak w liczbach

Drewniana kapliczka domkowa w Trzepietniaku kapliczka domkowa w Trzepietniaku

VIDEOTEKA:

Aleksandrów – Igor Ciupa i Norbert Puźniak Aleksandrów obraz gminy

Sesja Rady Gminy, 23 styczeń 2023 r. Sesja Rady Gminy

Dożynki w Aleksandrowie AD 2019 Dożynki w Aleksandrowie

Dożynki Aleksandrów 2022 r. Dożynki AD 2022

Aleksandrów koło Biłgoraja. Remont dzwonów kościelnych

Zimowa wyprawa do ziemianki WIRA lasy Aleksandrów-Górecko Kościelne. ROZTOCZE – Lasy Aleksandrów – Górecko Kościelne

Biłgoraj, Okrągłe, Aleksandrów, Józefów, Baszta widokowa, Kamieniołom Babia Dolina 25.06.2022 Trasa przejazdu

XI Powiatowe Zawody Sportowo – Pożarnicze OSP | Aleksandrów 2019 Zawody Sportowo – Pożarnicze OSP

Dożynki Aleksandrów Pierwszy 2019 Dożynki AD 2019

XIX Konkurs Piosenki Partyzanckiej Aleksandrów 2013 Konkurs Piosenki Partyzanckiej

Polegli na Polu Chwały Miejsce Pamięci Narodowej Aleksandrów powiat Biłgoraj Miejsce Pamięci Narodowej Aleksandrów

Powiatowe Zawody Strażackie Aleksandrów 2017- Sztafeta OSP Smoryń

Zawody Strażackie Aleksandrów 2017

XXII Konkurs Piosenki Partyzanckiej – Aleksandrów 2016 Konkurs Piosenki Partyzanckiej

XI Powiatowe Zawody Sportowo – Pożarnicze OSP | Aleksandrów 2019

Zawody Sportowo – Pożarnicze OSP

Dożynki Aleksandrów 2014r Dożynki AD 2014

Aleksandrów, Sigła 29.09.2019 r. Uroczystości patriotyczne

,,Zasmakuj w tradycji” odcinek 3 – Gmina Aleksandrów Gmina Aleksandrów

Powiatowe zawody pożarnicze Aleksandrów 2011 Zawody OSP

Powiatowe Zawody Sportowo – Pożarnicze Jednostek OSP 2 lipca 2017 r. Zawody Sportowo – Pożarnicze

Nazwa miejscowości pojawiła się w źródłach w 1791 r., pochodzi od imienia Aleksandra Augusta (zm. 1800), starszego syna ordynata Andrzeja Zamoyskiego (zm. 1792). W tym samym roku (1791) od imienia młodszego syna Stanisława Kostki (zm. 1856) została założona wieś Stanisławów, położona w połowie drogi pomiędzy Józefowem a Krasnobrodem.

Aleksandrów posiada układ przestrzenny typowy dla tzw. „ulicówek”, co było konsekwencją lokowania wsi na „surowym korzeniu”. Proces zagospodarowania terenu doprowadził do lokalizacji domów mieszkalnych wzdłuż ulicy. Użytki rolne były położone za zabudowaniami mieszkalnymi. W obrębie Aleksandrowa w pierwszej połowie XIX w. funkcjonowały części wsi nazywane: Wymysłówka, Wysieka [Oberda, Aleksandrów, 2013, 41-42]. Również w tym czasie funkcjonowały odrębne nazwy dla poszczególnych 20-morgowych działek gruntów ornych [APL, AOZ, sygn. 2525, passim]. W okresie międzywojennym i powojennym funkcjonowała nazwa Spisznica na określenie łąk będących własnością włościan z Aleksandrowa [APL, PWRNL, sygn. 3703, s. 54].

W 1772 r. obszary, na których później powstał Aleksandrów, znalazły się pod panowaniem austriackim. Rok później wprowadzono nowy podział administracyjny w Galicji. Omawiany teren znalazł się w dystrykcie biłgorajskim cyrkułu bełskiego z siedzibą w Zamościu. Następnie od 1776 r. wchodził w skład dystryktu tomaszowskiego cyrkułu bełskiego. Ponowna reorganizacja administracji przeprowadzona w 1783 r. spowodowała likwidację dystryktów a późniejszy Aleksandrów znalazł się w cyrkule zamojskim [Ćwik, Dzieje Józefowa, 29]. Wraz ze wprowadzeniem gminy dominialnej na terytorium Księstwa Warszawskiego w Aleksandrowie powstała taka jednostka administracyjna, w której funkcję wójta w imieniu ordynata pełnił jeden z urzędników zatrudnionych w Kluczu Aleksandrowskim. Zazwyczaj był nim rządca Klucza Aleksandrowskiego [APL, AOZ, sygn. 15712, passim; Ćwik, Dzieje Józefowa, 66, 94]. Taki stan rzeczy przetrwał do chwili pojawienia się zreformowanych gmin, w wyniku przeprowadzania uwłaszczania chłopów w Królestwie Polskim w 1864 r. W kwietniu 1864 r. Aleksandrów wszedł w skład gminy o takiej samej nazwie, tutaj również ulokowano władze gminy (pierwszym wójtem został Franciszek Zawiślak) przynależącej do powiatu zamojskiego [APL, AOZ, sygn. 15777, nlb.; Osiński, Obwód, 334]. Wraz z przeprowadzeniem reformy administracyjnej w Królestwie Polskim od 13 stycznia 1867 r. Aleksandrów (wraz z całą gminą) znalazł się w granicach powiatu biłgorajskiego guberni lubelskiej [DPKP, 66]. Po odebraniu praw miejskich Józefowowi Ordynackiemu (został włączony do gminy Aleksandrów jako osada) władze gminy zostały przeniesione do byłego miasta. Jednak po kilku dekadach władze gminne zostały z powrotem ulokowane w Aleksandrowie [APL, KGL, sygn. 1006, k. 3; Spravochnaya, 8]. W związku z wydzieleniem guberni chełmskiej, od 14 września 1913 r. Aleksandrów (wraz z całą gminą) znalazł się w powiecie janowskim guberni lubelskiej [PKLG na 1914 god, 305]. Ten stan nie trwał zbyt długo. Po ustanowieniu austro-węgierskich władz okupacyjnych jesienią 1915 r. przywrócono podział administracyjny obszaru guberni lubelskiej w granicach sprzed 14 września 1913 r. Aleksandrów ponownie znalazł się w obrębie powiatu biłgorajskiego wojskowego generał-gubernatorstwa w Lublinie. Od początku istnienia II Rzeczypospolitej Aleksandrów znajdował się na terenie powiatu biłgorajskiego województwa lubelskiego. W związku z przeprowadzeniem w 1933 r. reformy samorządu terytorialnego wprowadzono podział gmin na gromady. Powstała gromada Aleksandrów, składająca się z wsi Aleksandrowa, wsi Margole i folwarku Aleksandrów. Wchodziła ona w składy gminy Aleksandrów powiatu biłgorajskiego. Jesienią 1939 r. po ustanowieniu niemieckich władz okupacyjnych Aleksandrów wraz z powiatem biłgorajskim znalazł się dystrykcie lubelskim. Po wyzwoleniu w końcu lipca 1944 r. przywrócono podział administracyjny sprzed 1 września 1939 r. Władze komunistyczne w 1954 r. podjęły decyzję o likwidacji gmin, wprowadzając podział powiatów na gromady. Powołano do życia gromadę Aleksandrów o nowej organizacji terytorialnej, w skład której weszły: Aleksandrów I, Aleksandrów II, Aleksandrów III i Aleksandrów IV. Gromada ta wchodziła w skład powiatu biłgorajskiego. W 1973 r. dokonano kolejnej reformy administracyjnej kraju. Zlikwidowano gromady i przywrócono gminy. W ten sposób wszystkie cztery Aleksandrowy znalazły się w gminie Józefów powiatu biłgorajskiego. Dwa lata później zlikwidowano powiaty. Aleksandrowy I–IV znalazły się w gminie Józefów województwa zamojskiego. Taki stan rzeczy trwał do 1 stycznia 1992 r., gdy na mocy rozporządzenia Rady Ministrów RP z 2 grudnia 1991 r. utworzono gminę Aleksandrów składającą się z Aleksandrowa I, Aleksandrowa II, Aleksandrowa III, Aleksandrowa IV, Bukowca, Margoli, Podlasu, Sigły i Trzepietnika [APL, CKKP w Biłgoraju, sygn. 10, s. 8; APLOK, SPB, sygn. 1050, k. 1; sygn. 1018, passim; „LDW” 1933, nr 22, s. 359; „DUWRNL” 1954, nr 15, s. 59; „DURP” 1991, nr 115, s. 1569; „DUWZ” 1992, nr 1, s. 2; Ćwik, Dzieje Józefowa, 175].

Pierwsze zabytki znalezione w bliżej nieznanych okolicznościach i czasie stanowiły zbiory byłego punktu muzealnego funkcjonującego przy dawnej Spółdzielni Pracy, kolejne powstałego później Muzeum w Biłgoraju. Należą do nich: krzemienna siekiera – typowa dla hodowców neolitycznych (kultura amfor kulistych) oraz cztery kamienne topory (dwa zachowane fragmentarycznie) – wyroby najprawdopodobniej użytkowane przez ludność pasterską późnego neolitu lub wczesnej epoki brązu (kultura: ceramiki sznurowej lub mierzanowicka) [Pękalski 1958, 327-328; zbiory Muzeum Ziemi Biłgorajskiej w Biłgoraju].

W trakcie prowadzonych w roku 1988 i 2000 systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP odkryto 36 stanowisk, które dostarczyły źródeł krzemiennych (narzędzia, odpadki powstałe z ich formowania lub napraw, także półsurowiec) oraz ceramicznych (ułamki naczyń) będących pozostałościami po różnych formach osadnictwa pradziejowego i wczesnohistorycznego. Na podstawie ilości i rozrzutu zebranych artefaktów wyróżniono ślady osadnicze (1-3 zabytki z bardzo małej powierzchni) bądź bardziej trwałe struktury osadnicze – siedliska (powyżej 3 znalezisk z większego areału). Prawdopodobnie ślady osadnicze występujące w kontekście trwalszych struktur można utożsamiać z różnoraką aktywnością gospodarczą – związaną z myślistwem, zbieractwem, uprawą pól, hodowlą, pasterstwem, gospodarką leśną czy wędrówkami w poszukiwaniu surowców.

Zebrane źródła ruchome pochodzą z kilku faz osadniczych. Najstarsze materiały ceramiczne pozostawiły społeczności neolityczne (kultura: amfor kulistych i ceramiki sznurowej?). Na kilkunastu stanowiskach wyróżniono zabytki z wczesnej epoki brązu (kultura trzciniecka), zaś śladowo z bliżej nieokreślonej fazy wczesnego średniowiecza. Ponadto nie określono chronologii zabytków pozbawionych charakterystycznych cech morfologiczno-technologicznych [NID, AZP obszar 94-84 i 94-85].

Ich uzupełnieniem jest kolejne luźne znalezisko półwytworu grocika, prawdopodobnie z późnej epoki brązu lub wczesnego okresu epoki żelaza (kultura łużycka?) [Florek, Libera 2006, 101, tabl. I: 1].

Ponadto na postawie analizy NMT zlokalizowano w lesie dwa kopce położone blisko siebie o średnicy blisko 10-11 m i wysokości 0,3-0,5 m, otoczone rowkami – nieokreślone chronologicznie [Koman i in. 2021, 33].

O założeniu miejscowości pisał przed połową XIX w. dobrze poinformowany archiwista ordynacki Mikołaj Stworzyński, że była to „wieś osadzona roku 1791 na gruntach wsi Łukowy, w miejscu lasu Tychec zwanego, który poprzednicza burza wyłamała” [Stworzyński 1].

Aleksandrów został lokowany na tzw. surowym korzeniu, czyli na terenach niezamieszkałych i niezagospodarowanych. Pozwalało to więc już na początku na wytyczenie regularnego układu wzdłuż drogi z zabudowaniami po obu jej stronach (tzw. ulicówki), z rozlokowaniem istotnych obiektów, jak folwarki czy karczmy [Oberda, Aleksandrów, 2013, 40-41].

Począwszy od powstania wsi Aleksandrów w 1791 r., aż do chwili realizacji reformy uwłaszczeniowej w Królestwie Polskim z 1864 r., wszystkie grunty w interesującej nas miejscowości były własnością Zamoyskich. Włościanie użytkowali gospodarstwa, które nie były ich własnością. Konsekwencją dysponowania nieruchomościami była konieczność uiszczania szeregu opłat i odrabiania pańszczyzny na rzecz Zamoyskich jako właścicieli. Sytuacja zmieniła się po ogłoszeniu ukazów uwłaszczeniowych 2 marca 1864 r. przez rząd carski. Zapewnił on możliwość uzyskania gruntów na własność wszystkim tym, którzy do tej pory je użytkowali. W ten sposób pojawiła się pełnoprawna drobna własność chłopska (włościańska) w Aleksandrowie. Jej struktura została ostatecznie określona z chwilą sporządzenia tabeli likwidacyjnej w dniu 6 marca 1868 r. Powstało 259 gospodarstw. Właścicielami gruntów stali się włościanie noszący następujące nazwiska: Adamek (2), Adamus, Bielak (4), Bil (3), Blicharz (2), Bondyra, Borowiec (6), Brodziak (3), Budzyński (2), Bugajski (2), Burnat, Bździuch (19), Cielica, Chmiel, Czerniak, Czerwonka, Ćmiel, Dubiel, Dudek, Dziwura (3), Fronc, Fusiarz, Gaj, Gałęza, Garbacz (2), Gmyz, Gontarz (4), Góra (2), Grabias (6), Grochowicz (2), Gromadzki, Gumela (2), Harasiuk, Jabłoński, Jastrząb, Kapka, Koman (3), Kołodziejczyk (2), Komada, Koman (2), Komarny, Kopciuch, Kotwica (3), Kotwis (2), Kozak, Kozyra, Kręt (3), Ksiądz, Kukiełka (2), Kusiak, Kwiatkowski (2), Legieć (2), Leleń (3), Luchowski (2), Litkowiec (2), Łata, Łazorczyk, Łokaj (4), Maciocha (5), Malańczuk, Małek (2), Margol (7), Marzec (2), Matysiak, Mazur (3), Mazurek, Micek, Michoński (3), Miechowski, Mnich, Muca (2), Naklicki, Nizio (5), Nowak, Obszański (2), Okoń (2), Osuch (2), Ostasz (2), Otkała (3), Paczos (2), Palikot (3), Paluch, Patrak, Pawelec (2), Pawęzka (2), Pejuk, Pintal (3), Pisklak (2), Pluskwa, Psiuk (2), Potocki, Przekaza, Przytuła (4), Raduj, Rataj (2), Rożański, Rybak (2), Saweczko, Skałuba, Sobań, Solak (2), Stręciwilk, Studziński, Surmacz (7), Swacha (9), Szabat (2), Szczur (2), Szewc (2), Szpinda (2), Szymanik, Szymański, Tokarz (2), Torba (2), Tracz (4), Wardach, Watrak, Wawrzyński, Wrembiak (2), Wyszyński, Zań (2), Zawada, Zdybel, Ziomek, Żmuda. Należy dodać, że Zamoyscy na rzecz włościan z Aleksandrowa utracili 4957 mórg i 245 prętów ziemi (4897 mórg i 148 prętów użytków oraz 60 mórg i 97 prętów nieużytków). Otrzymali za to odszkodowanie w wysokości 34322,67 rubla. W związku z błędami pomiarowymi popełnionymi podczas przekazywania ziemi włościanom, 31 stycznia 1871 r. dokonano nieznacznej korekty. Ostatecznie powierzchnia wszystkich gospodarstw chłopskich w Aleksandrowie wyniosła 4957 mórg i 152 pręty (4897 mórg 49 prętów użytków oraz 60 mórg i 53 pręty nieużytków). [APL, ZTL, sygn. 124].

Przyrost liczby mieszkańców w Aleksandrowie na przełomie XIX i XX w. spowodował powolny proces rozdrobnienia gruntów prywatnych posiadanych przez miejscowych włościan. W grudniu 1938 r. w Aleksandrowie istniało 561 gospodarstw (z czego 340 nie przekraczało powierzchni 5 hektarów: 2 gospodarstwa do 2 hektarów, 8 – o powierzchni 2–3 hektarów, 245 – o powierzchni 3–4 hektary i 85 – o powierzchni 4–5 hektarów) [APL, UWL 1919–1939, WRiRR, sygn. 2627, s. 74]. Dlatego też w okresie II Rzeczypospolitej pojawiła się chęć scalenia gruntów. Proces ten rozpoczęty przed 1939 r. był kontynuowany w czasie okupacji niemieckiej [APLOK, ISB, sygn. 132, k. 12]. W 1944 r. w ramach realizacji reformy rolnej (6 września 1944 r.) ogłoszonej przez Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego nastąpiło odebranie rodzinie Zamoyskich posiadanych majątków ziemskich. W ręce chłopów przekazano grunty orne, zaś obszary leśne zostały upaństwowione. W ten sposób nastąpił kres własności Zamoyskich i kres istnienia Ordynacji [Kozaczka, 2003, 152–161]. Ostatni akt przejmowania dużej własności ziemskiej na terenie Aleksandrowa nastąpił dopiero jesienią 1961 r. Ostatecznie państwo uznało folwark „Aleksandrów” o powierzchni 96,0970 hektara (ok. 11 hektarów gruntów ornych, ok. 40 hektarów łąk i ok. 30 hektarów pastwisk) będący własnością rodziny Sikorskich (spadkobierców po Juliuszu Sikorskim zmarłym w czerwcu 1945 r.) za nieruchomość podlegającą przejęciu na cele realizacji reformy rolnej z 1944 r. [APL, PWRNL, sygn. 2854, s. 1–11].

Pod koniec 1945 r. w Aleksandrowie funkcjonowało 334 gospodarstw rolnych o areale do 2 hektarów. Stanowiły one własność właścicieli noszących następujące nazwiska: w Aleksandrowie I (113 gospodarstw) – Adamowicz (2), Bartnik (2), Bil (3), Błażyński (2), Bochniak, Borowiec (3), Brodziak (4), Burdzań, Burzacz, Bździuch (6), Ciećko, Cielica, Dzichowski, Dziwura, Gaj, Gontarz (4), Grabias (2), Gromek, Harasiuk, Hodkiewicz, Jabłoński, Kimak (2), Kołodziejczyk, Koman (3), Kowal, Kozak (2), Kusiak (3), Kużyński, Kukiełka, Kwiatkowski (9), Litkowiec, Łokaj (2), Marceluk, Margol (2), Marzec, Mazur (3), Mielnik (2), Momot, Obszyński (2), Okoń, Osuch, Otkała (2), Pawelec (3), Pawęska, Pilipiec (2), Przytuła, Skóra, Surmacz, Swacha (8), Szczur, Szydełko (3), Szymański (4), Torba, Trześniowski, Watrak (3), Zań; w Aleksandrowie II (69 gospodarstw) – Bielak (3), Bil (3), Bulicz, Bździuch (7), Czerniak (2), Ćmiel, Gaca, Garbacz, Góra, Grabias, Korkosz, Kotwica, Kozyra, Ksiądz, Kukiełka, Kusiak, Kusy, Leleń (2), Luchowski (2), Małek (4), Margol (2), Mojak, Momot (2), Muca, Nowak, Palikot, Pawęzka, Pawłowski, Pokrywka, Przytuła (3), Psiuk (3), Rudy, Rybak (2), Rymarz, Surmacz (4), Swacha (4), Szabat (2), Szkałuba (2), Torba (2), Wardach; w Aleksandrowie III (99 gospodarstw) – Bardzań (2), Bielak, Bil, Blicharz (3), Brodziak (2), Buczek (2), Budzyński (2), Bździuch (13), Ćmiel, Fusiarz, Harasiuk, Koń, Koszarna, Kotwis, Kręnt (2), Kulesza, Litkowiec, Łokaj, Maciocha (7), Margol (4), Markowicz, Muca, Nowak, Ostarz (6), Osuch (2), Paluch (2), Patrak, Pisklak, Potocki, Psiuk (6), Rataj (3), Rybak, Solak (2), Surmacz, Swacha, Szabat, Szuper, Szymanik (3), Świst (2), Tokarz (2), Torba (3), Torbiak, Tracz, Wardach, Wasąg, Wrębiak, Żmuda; w Aleksandrowie IV (53 gospodarstwa) – Bielak (4), Borowiec, Bździuch (2), Góra (2), Grochowicz, Jastrzębski, Kapka (2), Kotwis (7), Kręnt, Ksiądz, Lekań, Maciocha (2), Marczak, Margol, Mazur, Michoński (2), Nizio, Obszański, Ostarz, Oszajca, Pawelczuk, Pisklak, Rybak, Stręciwilk (2), Styczyński, Surmacz (3), Swacha, Szczur, Tokarz, Wasąg, Wrębiak, Zareba, Zdybel (2), Żrebiec [APLOK, AGA, sygn. 34, k. 2–13]. Ponadto istniało 328 gospodarstw o areale od 2 do 5 hektarów, 29 o areale od 5 do 10 hektarów i 1 powyżej 10 hektarów [APLOK, AGA, sygn. 2/5, k. 182].

Z chwilą wejścia w skład omawianych terenów do Księstwa Warszawskiego (1809) wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego zamieszkujący Aleksandrów przynależący do parafii Górecko znaleźli się w strukturach dekanatu tarnogrodzkiego diecezji lubelskiej. W zakresie przynależności parafialnej nie nastąpiły zmiany nawet w okresie przekształceń administracyjnych na szczeblu dekanatów i parafii po upadku powstania styczniowego. Aleksandrów ze swoją liczbą mieszkańców wyznania rzymskokatolickiego posiadał najliczniejszą grupę wyznawców w parafii Górecko. Wskazuje na to liczba zarejestrowanych urodzeń, ślubów i zgonów w latach 1810–1914 przez proboszczów parafii Górecko będących urzędnikami stanu cywilnego z udziałem osób zamieszkałych w Aleksandrowie [APL, ASCPRK w Gorecko, sygn. 1–99, passim; APZ, ASCPRK w Górecku, sygn. 1–41, passim]. W 1842 r. w Aleksandrowie zamieszkiwały 1543 osoby (768 mężczyzn i 775 kobiet) wyznania rzymskokatolickiego, zaś w 1853 r. – 1671 osób (794 mężczyzn i 877 kobiet) [APL, AOZ, sygn. 15712]. Posług religijnych mieszkańcom Aleksandrowa do 1865 r. udzielali członkowie zakonu franciszkanów, którzy zajmowali stanowiska proboszczów w Górecku. Byli to m.in. Sykstus Utkowski (do 28 III 1811 r.), Fidelis Brudnicki, Tomasz Wyszkowski, Teodor Kryszewski [APL, ASCPRK w Gorecku, sygn. 51, s. 142]. Od 1865 r. funkcję tę sprawowali następujący księża: Franciszek Klicki (1865–29 I 1899), Wiktoryn Polikarp Kwarciński (1899–31 I 1919), Hieronim Bolesław Brzóz (1919–1921), Antoni Chotyński (1921–1929), Błażej Nowosad (1929–1935) i Jan Mróz (1935–1936) [AAL, KGL, sygn. Rep 60 VI B 83, k. 6–6v, 9; APZ, ASCPRK w Górecku, sygn. 1–46, passim; https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:9396-WVSW-FR?i=56 [dostęp: 28 VI 2023 r.]]. W 1918 r. w Aleksandrowie wsi i w folwarku obecnych było 2947 wiernych przynależących do parafii Górecko Kościelne [AAL, KBL, sygn. Rep 61 IV B 25, k. 2v]. Tak liczna grupa mieszkańców Aleksandrowa stanowiąca znaczną część społeczności parafialnej (np. w 1921 r. 2702 osoby) Górecka Kościelnego dała powód do starań odnośnie utworzenia samodzielnej parafii rzymskokatolickiej w Aleksandrowie (szczególnie ks. Błażej Nowosad). 18 lipca 1934 r. został zatwierdzony plan architektoniczny i kosztorys drewnianej świątyni, co oznaczało wkrótce rozpoczęcie prac budowlanych. Początkowo świątynia miała być kościołem filialnym parafii Górecko Kościelne. Jednak 22 kwietnia 1935 r. została podjęta uchwała przez mieszkańców Aleksandrowa odnośnie nieodpłatnego przekazania 24 mórg ziemi na rzecz budowanej świątyni. Po zakończeniu budowy kościoła w pierwszej połowie 1936 r. Biskup lubelski 17 lipca 1936 r. erygował parafię w Aleksandrowie. Świątynia otrzymała wezwanie Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Weszła ona w skład dekanatu tarnogrodzkiego. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej w parafii działały: Stowarzyszenie Żywego Różańca, Trzeci Zakon św. Franciszka, Katolickie Stowarzyszenie Mężów, Kobiet, Młodzieży Męskiej i Żeńskiej [APL, KBL, sygn. Rep 61 IV B 2, k. 1, 2, 8; Skorowidz, IV, 5; Spis kościołów, 1939, 179]. Funkcje proboszczów w parafii Aleksandrów od chwili jej założenia do końca lat 70. XX w. pełnili: Stanisław Orzeł (1936–1943), Bolesław Świś (1943–1944), Jan Mróz z Górecka (1944–1946), Michał Larwiński (1946–1948), Feliks Kępski (1948–1956), Jan Sapuła (1956–1976) i Kazimierz Ostrzyżek (1976–1979) [AAL, KBL, sygn. Rep 61 IV B 2, passim; Spis kościołów, 1939, 179; Żmuda, 6–20].

W lipcu 1943 r. w wyniku największej pacyfikacji Aleksandrowa miejscowy kościół rzymskokatolicki został zamknięty. Ten stan trwał do kwietnia 1944 r. W tym czasie ocaleni z pacyfikacji mieszkańcy Aleksandrowa korzystali z posług religijnych proboszcza parafii rzymskokatolickiej w Górecku [AAL, KBL, sygn. Rep 61 IV b 2, k. 13]. Z nastaniem władzy komunistycznej Kościół rzymskokatolicki znalazł się w trudnym położeniu politycznym, jak i materialnym. To też spowodowało np. konieczność wydzierżawienia pod koniec lat 40 XX w. gruntów należących do parafii (13,44 hektara) [AAL, KBL, sygn. Rep 61 IV B 2, k. 28]. Parafia posiadała własną radę parafialną, których członkowie pochodzili z Aleksandrowa. Miejscowy proboszcz starał się nieść pomoc najuboższym członkom społeczności parafialnej. Dlatego też istniał tutaj oddział Caritasu [AAL, KBL, sygn. Rep 61 IV B 2, k. 21; APLOK, AGA, sygn. 1, k. 1, 6].

W Aleksandrowie, oprócz rzymskich katolików, obecni byli również wyznawcy Kościoła greckokatolickiego (unickiego). Prawdopodobnie pojawili się w Aleksandrowie z chwilą prowadzenia pierwszej akcji osadniczej w latach 90. XVIII w. Niestety trudno jest określić ich przynależność parafialną. Z pewnym prawdopodobieństwem można założyć, że zostali już wtedy objęci opieką duchowną parocha unickiego z Majdanu Księżpolskiego (parafii przynależącej do diecezji przemyskiej) Symeona Tyskiego [Sęczyk, Duchowieństwo, 640]. Mieszkańcy Aleksandrowa wyznania unickiego od 1810 r. przynależeli do parafii Majdan Księżpolski chełmskiej diecezji unickiej, w której funkcję proboszczów i administratorów sprawowali oraz udzielali posług duchownych następujący parochowie: Jan Kozłowski ((1804) 1810–1824), Jan Orlewski (1825–1830), Antoni Bieganowski (1830–1836) i Łukasz Pociej (1836–1848) [APL, ASCPGK w Majdanie Księżpolskim, sygn. 1–4, 20–34; Sęczyk, Duchowieństwo, 294, 379, 441, 530–531, 550–551, 734]. W 1842 r. w Aleksandrowie zamieszkiwało 209 osób (107 mężczyzn i 102 kobiety) wyznania greckokatolickiego, zaś w 1853 r. – 279 osób (134 mężczyzn i 145 kobiet) [APL, AOZ, sygn. 15712]. 21 lutego 1848 r. została zniesiona parafia unicka Majdan Księżpolski, zaś istniejąca tutaj cerkiew została zdegradowana do statusu świątyni filialnej parafii unickiej w Soli. W ten sposób unici z Aleksandrowa zostali podporządkowani jurysdykcji proboszczom i administratorom parafii w Soli [APL, RGL (1867–1918), WA, sygn. 12400, k. 37–38]. Taki stan rzeczy trwał prawdopodobnie jedynie kilka miesięcy. Już od sierpnia 1848 r. mieszkańcy Aleksandrowa występowali jako członkowie odległej o 28 wiorst parafii unickiej w Sopocie (Majdanie Sopockim). W końcu czerwca 1859 r. odnotowano 262 mieszkańców Aleksandrowa, którzy byli członkami społeczności parafialnej parafii unickiej w Sopocie. Nosili oni m.in. następujące nazwiska: Koman, Potocki, Zań [APL, ASCPGK w Majdanie Sopockim, sygn. 23–46, passim; ChKG, sygn. 478, k. 103v; RGL (1867–1918), WA, sygn. 12400, k. 47–47v]. W 1870 r. podjęto starania o reaktywowanie samodzielnej parafii unickiej w Majdanie Księżpolskim, ze względu na stosunkowo liczną wiernych znajdujących się na tym terenie. Zostało to urzeczywistnione decyzją cara Aleksandra II z 20 grudnia 1871 r. (ogłoszenie decyzji nastąpiło w Majdanie Księżpolskim 17 marca 1872 r.). W chwili reaktywowania parafii w Majdanie Księżpolskim w Aleksandrowie znajdowało się 231 grekokatolików [RGIA, fond 1270, opis 1, dieło 786, k. 1–7; APL, RGL, Wydział Administracyjny, sygn. 12400, k. 47–48v; Sobraniye Uzakoneniy i Rasporyazheniy Pravitel’stva, 1871, nr 111, s. 1431; Sęczyk, Duchowieństwo, 76]. Grekokatolikom z Aleksandrowa posług religijnych w latach 1872–1874 udzielali: Jan Makar (1872–1873), Miron Gumecki (1873–1874) i Sewerian Panasiński (1874–1875) [APL, ASCPGK w Majdanie Księżpolskim, sygn. 35–38; ChKG, sygn. 921; KPCH, KV, sygn. 525, k. 112v–113; Sęczyk, Duchowieństwo, 379, 497, 734]. Należy dodać, że przed 1875 r. dochodziło do zawierania związków małżeńskich między wyznawcami Kościoła rzymskokatolickiego i Kościoła greckokatolickiego. W maju 1875 r. rząd carski ogłosił likwidację Kościoła greckokatolickiego w Królestwie Polskim uznając wszystkich jego wiernych za wyznawców prawosławia. To znacząco skomplikowało sytuację dzieci pochodzących z mieszanych wyznaniowo związków. Władze rosyjskie uznały je za wyznawców prawosławia [APL, ASCPGK w Majdanie Księżpolskim, sygn. 37–38; APZ, ASCPP w Majdanie Księżpolskim, sygn. 1]. Parafia Majdan Księżpolski znajdowała się od 1876 r. w jurysdykcji dziekana biłgorajskiego okręgu dekanalnego prawosławnej diecezji chełmsko-warszawskiej, a od 1899 r., w związku z reorganizacją struktur dekanalnych, w składzie 1 biłgorajskiego okręgu dekanalnego. [APL, KPCH, KV, sygn. 115, s. 1; sygn. 153, s. 1]. W 1877 r. odnotowano w Aleksandrowie 178 wyznawców prawosławia (99 mężczyzn i 79 kobiet). Ich liczba stale rosła i po upływie przeszło 25 lat, w 1904 r. zamknęła się liczbą 433 osób (208 mężczyzn i 225 kobiet) [APL, KPCH, KV, sygn. 115, s. 78; sygn. 120, s. 89; sygn. 162, s. 62]. 30 kwietnia 1905 r. został ogłoszony ukaz tolerancyjny, który umożliwił na terenie Rosji przejście z prawosławia na inne wyznanie. Efektem tego była konwersja dość sporej liczby wyznawców prawosławia w Aleksandrowie na łono Kościoła rzymskokatolickiego. Pod koniec 1906 r. odnotowano w Aleksandrowie tylko 65 wiernych wyznania prawosławnego (34 mężczyzn i 31 kobiet), a sama parafia Majdan Księżpolski od września 1905 r. znalazła się w strukturach prawosławnej diecezji chełmskiej. Do wybuchu I wojny światowej liczba prawosławnych w Aleksandrowie nieznacznie uległa zwiększeniu i na początku 1914 r. zamknęła się liczbą 82 osób (41 mężczyzn i 41 kobiet) [APL, KPCH, KV, sygn. 164, s. 53–55, 62; sygn. 168, s. 48]. Posług religijnych ludności prawosławnej w Aleksandrowie udzielali do wybuchu I wojny światowej następujący proboszczowie parafii prawosławnej w Majdanie Księżpolskim: Ignacy Pajewski (1876–1878), Leon Lewicki (1878–1887), Paweł Bańkowski (1887), Julian Sajkiewicz (1887–1898), Jan Żypowski (1898–1899), Stefan Stempkowski (1899–1907), Mikołaj Wawresiuk (1907–1912) i Maksym Łać (1912–1914) [TDIAUL, fond 693, opys 1, sprava 68, k. 1; APPCh, Klirovyya Vedomost’ Kholmskogo blagochiniya za 1932 god, nlb.; APZ, ASCPP w Majdanie Księżpolskim, sygn. 1–39]. Należy dodać, że prawosławni mieszkańcy Aleksandrowa zostali w sierpniu 1914 r. pozbawieni dostępu do posług udzielanych przez ks. Maksyma Łacia, który został internowany przez wojska austro-węgierskie i powrócił z niewoli w maju 1918 r. Od jesieni 1914 r. do momentu ewakuowania się ludności prawosławnej w Aleksandrowa w głąb Rosji późną wiosną 1915 r. funkcję proboszcza sprawował ks. Mikołaj Szymański z Soli [APZ, ASCPP w Majdanie Księżpolskim, sygn. 39, s. 14–17]. Liczba mieszkańców Aleksandrowa wyznających prawosławie jeszcze bardziej zmalała. W 1921 r. spis powszechny wykazał 23 osoby przynależące do Kościoła prawosławnego [Skorowidz, IV, 5]. Jednak co ciekawe w trakcie tworzenia nowych struktur parafii prawosławnych w tym samym 1921 r. wykazano obecność w Aleksandrowie aż 70 osób przynależących do Cerkwi prawosławnej. Zaplanowano wtedy przynależność tych osób do odległej o 15 kilometrów parafii prawosławnej w Płusach. Ostatecznie w połowie lat 20. XX w. ostatni wyznawcy prawosławia (2 osoby) zostali przyporządkowani do parafii w Babicach [APL, UWL [1919–1939], WSP, sygn. 643, s. 32, 137]. W okresie międzywojennym w Aleksandrowie pozostała niewielka liczba osób wyznania prawosławnego, która utożsamiała się z narodowością ukraińską. W lipcu 1943 r. Niemcy próbowali w spacyfikowanym Aleksandrowie osiedlić rodziny ukraińskie pochodzące z powiatu tomaszowskiego. Przybył wraz z nimi ksiądz prawosławny, który urządził cerkiew w salce parafialnej. Obecność przesiedlonych rodzin ukraińskich zakończyła się na przełomie października i listopada 1943 r. [AAL. KBL, sygn. Rep 61 IV B 2, k. 13–13v]. Po wyzwoleniu władze polskie w porozumieniu z władzami sowieckimi przeprowadziły w latach 1944–1946 akcję wysiedleńczą Ukraińców na teren Związku Sowieckiego. W ramach tej akcji Aleksandrów opuścił Mikołaj Księdz, który do chwili wyjazdu na wschód posiadał gospodarstwo o powierzchni 4,1 hektara. Zostało ono 1 kwietnia 1945 r. przejęte przez skarb państwa [APLOK, AGA, sygn. 212, k. 1].

W Aleksandrowie obecni byli również przedstawiciele ludności żydowskiej przeważnie będący wyznania mojżeszowego. Do 1821 r. społeczność żydowska posiadała organizację kahalną. Decyzją namiestnika Królestwa Polskiego z 21 marca 1821 r. utworzono okręgi bożnicze z dozorami na czele [K. Zieliński, Funkcjonowanie, 381–382]. Odtąd każdy ewentualny mieszkaniec Aleksandrowa pochodzenia żydowskiego miał znaleźć się w jurysdykcji okręgu bożniczego z siedzibą w Józefowie Ordynackim [APL, ASCOB w Józefowie (Ordynackim), sygn. 1–47, 49–51; APZ, ASCOB w Józefowie, sygn. 1–37; Ćwik, Dzieje Józefowa, 115–117]. Należy zauważyć, że ludność żydowska w Aleksandrowie od początku XIX w. do jej tragicznego końca w 1942 r. stanowiła niewielką część mieszkańców. W 1826 r. odnotowano obecność jednego rolnika wyznania mojżeszowego Sendera Waynmana i jego małżonki Traydy Waynman. W 1842 r. i w 1853 r. w Aleksandrowie zamieszkiwały 3 osoby wyznania mojżeszowego (2 mężczyzn i 1 kobieta) [APL, AOZ, sygn. 15712, nlb.]. Na początku lat 70. XIX w. w Aleksandrowie przebywał Mordko Józef Bojm utrzymujący się z pracy najemnej. U schyłku XIX stulecia Aleksandrowie mieszkał handlarz Mordko Brandt wraz z żoną Ruchlą z d. Zilbersztejn. Na początku XX w. źródła urzędowe informują o obecności 76 osób narodowości żydowskiej w Aleksandrowie, 5 mieszkających w nieruchomości z młynem wodnym, oraz 3 w folwarku Aleksandrów. Spis powszechny z 1921 r. potwierdza obecność 56 osób wyznania mojżeszowego w Aleksandrowie [APL, ASCOB w Józefowie (Ordynackim), sygn. 1, s. 9; sygn. 47, s. 4; APZ, ASCOB w Józefowie, sygn. 17, s. 17; sygn. 20, s. 33; Spravochnaya, 9; Skorowidz, IV, 5]. Kres obecności żydowskich mieszkańców Aleksandrowa nastąpił w 1942 r. w czasie jednej z pacyfikacji, kiedy to zostali wszyscy wymordowani przez niemieckie siły okupacyjne [Palikot, 75–76].

Po raz pierwszy Aleksandrów uwzględniono w austriackiej Ewidencji cyrkułu zamojskiego z 1800 r. Wówczas znajdowało się tu 165 domów zamieszkałych przez 194 rodziny, czyli 800 osób, wyłącznie chrześcijan [AN Kr., Teki Schneidera, sygn. 1875, s. 212], co świadczy o bardzo szybkim rozwoju wsi w ciągu zaledwie dziewięciu lat od czasu założenia. Następny austriacki spis z 1809 r. odnotowywał już 179 domów i 1.015 mieszkańców [tamże, s. 751], zaś spis z 1827 r. uwzględnia 168 domostw i 1294 osoby [Tabella, t. 1, s. 2]. Warto przy tym zaznaczyć, że ordynacka Tabella statystyczna włości w pow. zamojskim z 1810 r. wykazywała we wsi 162 chałupy włościańskie, z który jedynie pięć było krytych gontem, a zaś pozostałe słomą [APL, AOZ, sygn. 3712, k. 42–48].

Pod koniec lat 30. XIX w. w Aleksandrowie było 189 domów. W 1842 r. odnotowano w Aleksandrowie obecność 1755 osób. Po 11 latach odnotowano 209 domów i 1953 mieszkańców [APL, AOZ, sygn. 15712, nlb.; sygn. 15713, nlb.]. W chwili upadku powstania styczniowego w Aleksandrowie istniało 205 domów, w których zamieszkiwało 1794 osoby. Dwa lata później (1866 r.) źródła urzędowe przynoszą nam informację o obecności w Aleksandrowie 2044 osób [APL, AOZ, sygn. 15777, nlb.; Osiński, Obwód, 334]. Na początku pierwszej dekady XX w. oficjalne wydawnictwo urzędowe podano następujące dane o liczbie ludności zamieszkującej w Aleksandrowie: wieś – 3505 osób, leśniczówka – 12, młyn wodny – 10, folwark – 20 [Spravochnaya, 9]. Według spisu powszechnego z 1921 r. we wsi Aleksandrów zamieszkiwało 2781 osób (1347 mężczyzn i 1434 kobiet), zaś w folwarku Aleksandrów 64 osoby (30 mężczyzn i 34 kobiety) [Skorowidz, IV, 5; Oberda, Aleksandrów, 2013, 105]. Z kwietnia 1949 r. zachowały się informacje o liczbie mieszkańców Aleksandrowa w wieku od 3 miesiąca do 65 roku życia: Aleksandrów I – 851, Aleksandrów II – 525, Aleksandrów III – 524 i Aleksandrów IV – 468 [APLOK, AGA, sygn. 50, s. 38–58]. Wpływ na liczbę ludności w latach 1945–1949 miała akcja przesiedleńcza. Kilkudziesięciu mieszkańców zdecydowało się wyjechać na tzw. Ziemie Odzyskany oraz na obszary opustoszałe po wysiedleniu ludności ukraińskiej do Związku Sowieckiego oraz wywiezionych w wyniku tzw. Akcji Wisła [APLOK, AGA, sygn. 1, passim]. W 1954 r. w Aleksandrowie zamieszkiwało 2605 osób (I – 929, II – 756, III – 533, IV – 387) [APLOK, AGA, sygn. 2, k. 10].

W końcu lat 90. XVIII w. rozpoczął się proces osadniczy w Aleksandrowie. Każdy z osadników po otrzymaniu 20 mórg gruntu przeznaczonego do uprawy i 3 mórg łąk został zwolniony na 4 lata licząc od 1 stycznia 1799 r. od wszelkich opłat należnych (tzw. wolnizna) z tytułu użytkowania gospodarstwa. Miało to ułatwić i przyśpieszyć proces tworzenia gospodarstw rolnych w Aleksandrowie. [APL, AOZ, sygn. 2525, k. 12; Oberda, Aleksandrów, 2013, 44]. Wśród osadników początkowo prawdopodobnie dominowali tzw. budziarze. Utworzenie nowej wsi Aleksandrów ułatwiło uporządkowanie procesu osadniczego przebiegającego na okolicznych terenach w majętności Zamoyskich. Po upływie okresu wolnizny w 1803 r. został sporządzony inwentarz wsi Aleksandrów, który wykazał istnienie 160 gospodarstw. Były one użytkowane przez włościan noszących następujące nazwiska: Adamek, Antosik, Basajka, Bielak, Blicharz, Błoniarz, Bochniak, Boj, Bondyra, Brodziak, Brzeziński, Budzyński, Bzdyra (2), Bździuch (3), Czerniak, Ćmiel, Dubiel, Dziewura, Fusiarz (2), Gaj, Gałęza, Garbacz, Głodek, Gmyż, Gontarz (2), Grabias (2), Grochowicz, Grzyb, Gumiella, Gura, Harasiuk, Hayduk (2), Jachimiak, Jazwik, Kamieniec, Kapka, Kiełba, Kłos, Kołodziejczyk, Komada (3), Koman (2), Koniak, Koń, Kopciuch, Korzec, Koszarny, Kotwica (2), Kowal (2), Kozak, Krawiec (2), Kret, Krupczek, Kuc, Kukiełka, Lachoski, Lelen, Lis, Litwin, Luchowska, Łuszczuk, Machowicz, Maciocha (3), Marczak, Margol (4), Marzec, Matysiak, Mazur, Mazurek, Michoński, Momot, Motyka, Muca, Nizio (2), Nizioł, Nowak, Ostasz, Osuch, Paczos, Palikot, Pawelec, Pawęzka (2), Paździorek, Paździurek, Pintak, Pintal, Pisklak (4), Potocki, Potyraziski, Prztytuła (2), Psiuk, Puźniak, Rataj, Rosochacki, Rożański (2), Rug, Rzeszutko, Sabat, Sapuła, Skura, Słowik, Soboń, Solak, Stecowski, Stręciwilk (3), Surmacz (3), Swacha (2), Szkałuba, Szmułda, Szubstarski (2), Szumiło (2), Szymański, Szponar, Świst, Tokarz (2), Torba (2), Tracz, Tyszko, Wacniach, Wojda, Wołoszyn, Wrębiak, Zań (2), Zdybel, Ziemik, Żmuda (2) [APL, AOZ, sygn. 2525, passim; Oberda, Aleksandrów, 2013, 51–55]. Większość z wymienionych włościan użytkowała swoje gospodarstwa przez cały okres pierwszej połowy XIX w., co potwierdzają zapisy z akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Górecku. Ponadto liczba gospodarstw stopniowo rosła (w 1839 r. – 166) [APL, ASCPRK w Gorecku, sygn. 1–16, 50–87, passim; AOZ, sygn. 15713, nlb.]. Przy tak dużej liczbie domostw wręcz nieodzowne było funkcjonowanie osób zajmujących się świadczeniem usług rzemieślniczych, które były jedynym lub dodatkowym źródłem dochodów niektórych mieszkańców Aleksandrowa. Spis z 1810 r. wykazał istnienie w Aleksandrowie m.in. 1 bednarza, 1 cieślę, 2 kowali, 1 smolarza, 4 tkaczy i 1 węglarza [APL, ASCPRK w Gorecku, sygn. 1, s. 10; AOZ, sygn. 3712, k. 42–43; Oberda, Aleksandrów, 2013, 59]. Przeszło trzy dekady później (1843 r.) odnotowano funkcjonowanie kuźni i niewielkiego zakładu produkującego wozy konne [APL, AOZ, sygn. 15712, nlb.]. W Aleksandrowie w pierwszych dekadach XIX w. funkcjonowały także kilkunastoosobowa grupa komorników. Ich istnienie wykazał inwentarz Aleksandrowa z 1808 r. Władze ordynacji próbowały przekształcić komorników w pełnoprawnych gospodarzy, co wpłynęłoby na dochody ordynata z wsi Aleksandrów. Zwiększenie się liczby komorników odbyło się kosztem liczby użytkowników gospodarstw, co przełożyło się na pojawienie się pustek osadniczych w Aleksandrowie. Sprawa z komornikami ciągnęła się prawie do końca lat 30. XIX w. Liczba ich uległa zmniejszeniu z powodu przekształcenia się w pełnoprawnych użytkowników gospodarstw (otrzymanie nadziałów tzw. ćwierci) lub opuszczenia Aleksandrowa [Oberda, Aleksandrów,2013, 62–65].

W wyniku realizacji reformy uwłaszczeniowej z 1864 r. w ręce miejscowych włościan trafiły grunty, które stały się ich własnością. To również uwarunkowało dalszy kierunek rozwoju gospodarczego. Rolnictwo stało się podstawowym źródłem dochodów miejscowej ludności w ostatnich trzech dekadach XIX w. i w XX w. W 1954 r. w Aleksandrów zajmował obszar 4921,07 hektara. Z czego 2674,04 stanowiły użytki rolne (istniało prawie 700 gospodarstw). Dominowała uprawa zbóż (owies, żyto, jęczmień, pszenica, gryka) i ziemniaków. Ponadto przeważała hodowla bydła rogatego (produkcja mleka) i trzody chlewnej. Z produkcją mleka związane było istnienie 3 zlewni mleka w Aleksandrowie I, II i III [APLOK, AGA, sygn. 2, k. 10, 13; sygn. 2/5, passim].

Ordynat bardzo często pozyskiwał środki z tytułu dzierżawy folwarków wchodzących w skład Klucza Aleksandrowskiego. Proces ten został zapoczątkowany pod koniec pierwszej dekady XIX stulecia. Wtedy posesorem jednego z folwarków był Wincenty Boduszyński. Pod koniec lat 30. XIX w. folwark Aleksandrów pozostawał w dzierżawie Józefa Łaskiego, zaś folwark Wymysłówka w arendzie Mikołaja Panasiewicza. W 1864 r. tzw. folwark Aleksandrów główny dzierżawił Antoni Nowicki, zaś tzw. folwark Aleksandrów Nowy wydzierżawiono przedstawicielom społeczności żydowskiej – Waxowi i Goldmanowi [APL, AOZ, sygn. 15709, s. 49; sygn. 15711, s. 16; sygn. 15777, nlb.; ASCPRK w Gorecku, sygn. 59, s. 52; sygn. 64, s. 29].

Na potrzeby miejscowej ludności, ale również w celu przetwarzania zbóż z myślą o sprzedaży mąki powstał młyn. Został on oddany do użytku w 1824 r., zaś funkcję młynarza pełnił Jakub Paczos. Był to murowany młyn angielski posiadający „trzy kamienie” i działał na rzece Szum. Ordynacja czerpała z niego zyski oddając go w arendę. Osada młyńska składała się z domu młynarza, obory, stajni, wozowni, wystawy na drewno oraz samego młyna. Pierwszym dzierżawcą był Boduszyński a następnie Tadeusz Grabowski, Stanisław Sierkowski, Żyd Mordka Klopfer, Michał Bajewski. Od 1853 r. przez 12 lat arendę młyna posiadali Lejzor Wax i Icek Szencer. Młyn został doprowadzony do upadku i w 1870 r. został skasowany [APL, AOZ, sygn. 15711, s. 16, 18; sygn. 15777, nlb.; sygn. 16840, nlb.; Spravochnaya, 9; Oberda, Aleksandrów, 2013, 148–160]. Kolejny młyn w Aleksandrowie (właściwie w Sigle) powstał w latach 1884–1885 za sprawą pisarza gminnego Krzymowskiego i Stanisława Dziwury. Był on własnością Ordynacji Zamojskiej (wraz z 14 hektarowym gospodarstwem), ale został osobom, które przyczyniły się do jego budowy, oddany na 24-letnią dzierżawę (od 1884 r. do 1908 r.). Następnymi dzierżawcami byli: Józef Pirożyński, Józef Tomaszewski i ostatecznie Stanisław Wysocki (od 1912 r.). Ten ostatni czerpał zyski z arendy osady młyńskiej aż do 1944 r. Następnie stał się jego właścicielem. W czasie II wojny światowej młyn został zniszczony. Po drugiej II wojnie światowej młyn aż do 1972 r. znajdował się w rękach rodziny Wysockich. Następnie w 1972 r. został on zakupiony przez Mikołaja Ostasza [Kozaczka, 91; Oberda, Aleksandrów, 2013, 160–175; Relacja Henryka Ostasza].

W drugiej połowie sierpnia 1913 r. społeczność Aleksandrowa reprezentowana przez: Adama Bielaka, Franciszka Bździucha, Jana Bździucha, Jana Dziwurę, Józefa Dziwurę, Stefana Dziwurę, Józefa Obszyńskiego, Franciszka Ostasza, Józefa Osucha, Stanisława Surmacza wystąpiła z prośbą o wyrażenie zgody na utworzenie w lokalnego stowarzyszenia spożywców działającego na podstawie wzorcowego statutu zaakceptowanego dla tego typu towarzystw 25 maja 1897 r. Gubernator lubelski 4 września 1913 r. wyraził zgodę na otwarcie działalności przez to stowarzyszenie. Do jego głównych zadań należało wspieranie handlu oraz producentów żywności na terenie Aleksandrowa i w jego okolicach [APL, RGL (1867–1918), WA, sygn. 5611, passim].

Niektórzy mieszkańcy Aleksandrowa utrzymywali się również z hodowli ryb. W okresie międzywojennym posiadaczem stawów rybnych o powierzchni 39 hektarów był Juliusz Sikorski. Było to dobrze prosperujące gospodarstwo rybne, którego kres świetności przyszedł z chwilą wybuchu II wojny światowej. W czasie okupacji niemieckiej stawy zostały zdewastowane. Były suche i niezarybione [APLOK, AGA, sygn. 2/5, k. 9].

Na terenie Aleksandrowa Ordynacja utrzymywała także niewielką stadninę. Hodowano tutaj konie na własne potrzeby oraz na sprzedaż. W 1854 r. sprzedano np. 20 wierzchowców [Bender, Reforma, 146; Historia w krzyże, 5].

W Aleksandrowie na przełomie XVIII i XIX w. mieścił się także zakład przemysłowy w postaci huty żelaza. Do produkcji żelaza lanego i kutego wykorzystywała ona rudy darniowe. Działała do 1812 r. po czym została zlikwidowana, co znacząco przyczyniło się do spadku dochodów Ordynacji [Bartyś, 187–189; Tabaka, 299].

Zapotrzebowanie na usługi związane z obróbką żelaza w Aleksandrowie było duże. Stąd też obecność osób trudniących się kowalstwem. W połowie lat 30. XIX w. jednym z kowali w Aleksandrowie był Studnicki [Oberda, Aleksandrów, 2013, 65].

Do chwili zmonopolizowania produkcji alkoholu i objęcia go ścisłym nadzorem fiskalnym przez państwo rosyjskie (po 1865 r.) jednym ze źródeł przynoszących dochody Ordynacji Zamoyskiej m.in. w Aleksandrowie było wydzierżawianie prawa propinacji. Na początku lat 60. XIX w. prawo propinacji wiejskiej w interesującej nas miejscowości posiadali Wax i Goldman [APL, AOZ, sygn. 15777, nlb.]. Sprzedaż wyrobów alkoholowych w stosunkowo dużej miejscowości musiała przynosić dochody. Świadczy chociaż o tym fakt istnienia w 1839 r. w Aleksandrowie 4 karczem drewnianych (w tym 2 zajezdnych), zaś w 1843 r. 3 karczem oraz 2 domów szynków [APL, AOZ, sygn. 15711, s. 17; sygn. 15712, nlb.].

Po 1944 r. władze komunistyczne doprowadziły do odejścia od gospodarki rynkowej. W Aleksandrowie pojawiły się placówki handlowe Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Działały one w Aleksandrowie I, II i III [APLOK, AGA, sygn. 2, k. 13v].

Dzieci mieszkańców Aleksandrowa do połowy ostatniej dekady lat 90. XIX w. mogły kształcić się jedynie w domach swoich rodziców lub w też szkołach elementarnych działających w miejscowościach odległych o kilkanaście kilometrów np. w Księżpolu. Dopiero we wrześniu 1896 r. została utworzona 1-klasowa koedukacyjna szkoła elementarna w Aleksandrowie. Jej pierwszym nauczycielem został Aleksander Szumski będący wyznania prawosławnego. Sprawował swoje obowiązki do 1913 r. [APL, CHKP, KV, sygn. 168, s. 40; DSZ, Akta dotyczące szkół, sygn. 129, passim; Tsirkulyar po Varshavskomu Uchebnomu Okrugu, 1896, 10, 361; PKLG na 1897 god, 203; PKLG na 1912 god, 144]. Godne zauważenia jest to, że co najmniej od 1889 r. funkcjonowała w Majdanie Księżpolskim szkoła cerkiewno-parafialna, która świadczyła nieodpłatne usługi oświatowe głównie ludności wyznania prawosławnego zamieszkującej na terenie parafii [APL, KPCH, KV, sygn. 149, s. 139]. Szkoła elementarna w Aleksandrowie w językiem rosyjskim jako językiem nauczania funkcjonowała do lata 1915 r. Jej nauczycielem od 1913 r. do momentu ewakuacji wiosną 1915 w głąb Rosji był Antoni Panas [PKLG na 1914 god, 310]. Na skutek opanowania tych terenów przez wojska austro-węgierskie i ustanowieniu administracji okupacyjnej pojawiła się możliwość tworzenia m.in. szkół elementarnych z językiem polskim jako językiem nauczania. Taka też szkoła prawdopodobnie późną jesienią 1915 r. powstała w Aleksandrowie. Była to 2-klasowa koedukacyjna szkoła elementarna z jednym nauczycielem. W końcu grudnia 1915 r. uczęszczało do niej 96 uczniów (52 chłopców i 44 dziewczyny) [APL, CKKP w Biłgoraju, sygn. 31, s. 15–16]. Po upływie prawie dwóch lat (30 września 1917 r.) 2-klasowa koedukacyjna Publiczna Szkoła Ludowa w Aleksandrowie zatrudniała już 2 nauczycieli, którzy zajmowali się nauką 191 dzieci (110 chłopców i 91 dziewczyn). Szkoła była ulokowana częściowo we własnym budynku i korzystała z 1,3 morgi gruntu [APL, CKKP w Biłgoraju, sygn. 31, s. 39–40]. Zwiększające się potrzeby edukacyjne mieszkańców Aleksandrowa wpłynęły na utworzenie w tej miejscowości kolejnej 1-klasowej szkoły powszechnej nr 2 z dniem 1 września 1918 r. [APLOK, ISB, sygn. 133, k. 1].

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. wpłynęły na organizację dotąd istniejącej 2-klasowej szkoły ludowej w Aleksandrowie. Otrzymała ona w 1919 r. miano 1-klasowej Szkoły Powszechnej nr 1 w Aleksandrowie. Dwa lata później (od 1 września 1921 r.) została podniesiona do poziomu 2-klasowej szkoły powszechnej. Od 1 września 1927 r. przekształcono ją w 7-klasową placówką oświatową szkolnictwa powszechnego. Zasięgiem swojego rejonu szkolnego objęła wszystkie 4 dzielnice Aleksandrowa (498 dzieci), Bukowiec (2 dzieci), Margole (14 dzieci) i Przymiarki (1 dziecko). Z chwilą wprowadzania reformy oświatowej z dniem 1 września 1932 r. uzyskała status 5-klasowej szkoły powszechnej z 5 nauczycielami. Do uczęszczania do niej zostały zobligowane dzieci zamieszkujące I i II dzielnicę Aleksandrowa, Bukowiec, Leśniczówkę-Młyn, Sigłę i Trzepietnik. Ostatnia zmiana organizacyjna nastąpiła 20 sierpnia 1934 r., kiedy to uzyskała miano szkoły powszechnej III stopnia z 6 nauczycielami. W szkole tej na etatach nauczycieli pracowali m.in.: Jan Larwiński, Józef Fornal, Janina Fornal, Jan Ruczkowski, Adam Biedroński, Stefania Kusztyk, Władysława Larwińska, Władysław Przech, Edward Pająk, Zdzisława Pająk i inni. Szkoła mieściła się we własnym budynku. W roku szkolnym 1938/1939 uczęszczało do tej placówki oświatowej 367 dzieci. Po zajęciu tych terenów przez Niemców przywrócono nauczanie w szkole nr 1. Uzyskała ona nazwę Polska Publiczna Szkoła Powszechna nr 1 w Aleksandrowie a stanowisko kierownika szkoły zachował Jan Larwiński. W roku szkolnym 1941/1942 obowiązkiem szkolnym zostało objętych 373 dzieci (uczęszczało 270) pochodzących z Aleksandrowa I, Aleksandrowa II, Trzepietnika, Sigły i Podlasu. [APLOK, ISB, sygn. 132, passim].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 1-klasowa Szkoła Powszechna nr 2 w Aleksandrowie zachowała swój status organizacyjny. Od 1 września 1922 r. została przekształcona w szkołę 2-klasową. Dokładnie 5 lat później podniesiono jej status tworząc 3-klasową placówkę oświatową. Po dwóch latach (od 1 września 1929 r.) dokonano zmian organizacyjnych i szkoła ta została skomasowana z 7-klasową Szkołą Powszechną nr 1 w Aleksandrowie, wchodząc w skład jej obwodu szkolnego. W związku z wprowadzeniem reformy oświaty w II Rzeczypospolitej od dnia 1 września 1932 r. nastąpiły kolejne zmiany. Szkoła Powszechna nr 2 w Aleksandrowie została przekształcona w 4-klasową placówkę oświatową z obsadą 4 nauczycieli. Co więcej stała się kluczową placówką na terenie rejonu szkolnego obejmującego dzieci zamieszkujące w Aleksandrowie III i Aleksandrowie IV. Z dniem 15 listopada 1937 r. szkoła ta została przemianowana na publiczną szkołę powszechną II stopnia. Tak zorganizowana struktura przetrwała już bez zmian do wybuchu II wojny światowej. Szkoła mieściła się w wynajętym 3-izbowym budynku. W latach 20. i 30. XX w. na stanowiskach nauczycieli w tej szkole pracowali m.in.: Wanda Dymkowska, Jan Antoni Falandysz, Aniela Guzowska, Zdzisława Brygida Farjan, Józef Fornal, Janina Fornal, Anna Biedrońska czy też Adam Biedroński. Kierownikiem szkoły był Władysław Hascewicz. W roku szkolnym 1938/1939 do tej placówki oświatowej uczęszczało 244 uczniów i uczennic [APLOK, ISB, sygn. 133, k. 1, 9, 12–12v, 22]. W czasie okupacji niemieckiej szkoła zachowała swój byt. Nosiła oficjalna nazwę – Polska Publiczna Szkoła Powszechna nr 2 w Aleksandrowie. Kierownikiem szkoły w 1941 r. był nadal W. Hascewicz, zaś na stanowiskach nauczycieli pracowali Janina Kąkolewska i Stanisław Surkont [APLOK, ISB, sygn. 132, k. 1; sygn. 133, k. 6–8].

W czerwcu 1958 r. na terenie Aleksandrowa funkcjonowały 2 szkoły podstawowe 7-klasowe: nr 1 (198 uczniów) i nr 2 (237 uczniów) [APLOK, PPRNiUP w Biłgoraju, sygn. 2880, nlb.]. W lipcu 1974 r. w Aleksandrowie działały 2 szkoły podstawowe 8-klasowe nr 1 i nr 2. Obie posiadały obsadę pedagogiczną liczącą co najmniej 7 nauczycieli [APLOK, PPRNiUP w Biłgoraju, sygn. 2896, nlb.].

Z obiektów istniejących w miejscowości, które mają pewne walory zabytkowe, można wymienić jedynie dwa sakralne. Są to: drewniana kapliczka domkowa z 1899 r., stojaca przy drodze do Józefowa, a także murowana figura św. Stanisława z 1800 r., odnawiana w 1840 r. [Historia w krzyże wpisana].

Działania wojenne toczone w czasie powstania listopadowego w 1831 r. nie ominęły Aleksandrowa. Zachowane źródła wskazują na poniesione straty przez 22 rolników aleksandrowskich latem 1831 r. [APL, AOZ, sygn. 15710, s. 10–12; sygn. 15711, passim]. W czasie powstania styczniowego przez Aleksandrów i okolice przemieszczały się oddziały powstańcze biorące później udział w walkach z wojskami rosyjskimi [Ćwik, Dzieje Józefowa, 120–121]. Miały tutaj również wystąpienia o charakterze rewolucyjnym mające podłoże społeczno-ekonomiczne. W lutym 1905 r. doszło do starć chłopów z Aleksandrowa z robotnikami pracującymi dla firmy Francke, wycinającymi las sprzedany przez Ordynację [Koprukowniak, Ruchy rewolucyjne, 154]. Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 r. Aleksandrów został zajęty przez wojska austro-węgierskie. We wrześniu tegoż roku w wyniku kontrofensywy Aleksandrów z powrotem trafił pod panowanie rosyjskie. Nie był to koniec nieszczęść, które spotkało mieszkańców Aleksandrowa w związku z trwaniem Wielkiej Wojny. Po utracie inicjatywy strategicznej przez Rosjan wiosną 1915 r. Aleksandrów w dniach 17–28 czerwca 1915 r. był miejscem koncentracji sztabów różnych rosyjskich jednostek wojskowych toczących boje w okolicach Tarnogrodu [M.S. Kossakowski, Diariusz, 1, 1, 49–60, 63–78].

25 marca 1921 r. w Aleksandrowie wybuchł pożar. Strawił on zabudowania w 18 gospodarstwach [Oberda, Aleksandrów, 2013, 104–105].

II wojna światowa w dość szczególny sposób odcisnęła swoje piętno na Aleksandrowie. Najpierw we wrześniu 1939 r. spłonęła część wsi (tzw. „Górka”) w wyniku działań wojennych (25–26 września) prowadzonych między siłami polskimi (41 Dywizja Piechoty) i niemieckimi (8 Dywizja Piechoty) [Jurga, Karbowski, 420–423; Historia w krzyże, 16]. W Aleksandrowie już w pierwszych tygodniach okupacji musiało dojść do pojawienia się organizacji konspiracyjnej. Konsekwencją tego były dwie pacyfikacje przeprowadzone 5 i 10 lutego 1940 r. Efektem tych akcji była śmierć Franciszka Kukiełki i spalenie kilku gospodarstw. Aleksandrów, ze względu na swoje położenie, był chętnie nawiedzany przez oddziały partyzanckie. To też stało się powodem kolejnej pacyfikacji przeprowadzonej przez oddziały policji i żandarmerii niemieckiej. 7 lutego 1942 r. została otoczona cała wieś w celu ujęcia partyzantów. Nie znaleziono członków konspiracji. Jednak w pobliskim lesie „Morgólka” zostało zastrzelonych dwóch uciekających przed Niemcami mieszkańców wsi – Jan Rataj i Wojciech Nowak. Relacje ustne mieszkańców Aleksandrowa wskazują również na śmierć tego dnia Włodzimierza Borowca i Stanisława Szabata. Ponadto skutkiem akcji z 7 lutego 1942 r. było aresztowanie oraz wywiezienie na roboty przymusowe i na Majdanek grupy mężczyzn z Aleksandrowa. Kolejna pacyfikacja miała miejsce dokładnie 5 miesięcy później (7 sierpnia 1942 r.). Aleksandrów został otoczony przez 3 kompanię I Batalionu Zmotoryzowanego SS, 2 i 3 kompanię II batalionu 25 Pułku Policji i oddział kawalerii Wehrmachtu z Krasnegostawu. Mieszkańcy Aleksandrowa mieli być ukarani za niewywiązywanie się kontyngentów, brak współpracy z administracją okupacyjną i wspieranie partyzantów. Zamiarem okupanta było aresztowanie wszystkich mieszkańców Aleksandrowa i umieszczenie ich w obozach koncentracyjnych (głównie na Majdanku). Uwaga hitlerowców skoncentrowała się głównie na zatrzymaniu i wymordowaniu wszystkich osób narodowości żydowskiej. Zamordowano 41 Żydów (przeżyła tylko 1 osoba, która została zamordowana podczas jednej z następnych pacyfikacji). Mordu dokonano także na mieszkańcach narodowości polskiej. Zginęło 17 Polaków. Z niewyjaśnionych przyczyn dowodzący akcją mjr Sack odstąpił od wywiezienia reszty mieszkańców i zniszczenia wsi. Kolejna pacyfikacja Aleksandrowa miała miejsce 10 lutego 1943 r. W jej wyniku zostało rozstrzelanych 5 mieszkańców Aleksandrowa, zaś 280 osób wysiedlono i umieszczono w obozie przejściowym w Zamościu. Jednak największa pacyfikacja rozpoczęła się 24 czerwca 1943 r. i trwała do początku lipca. Okupacyjna administracja niemiecka opatrzyła ją nazwą „Werwolf”. Jej skutkiem była: śmierć 25 osób, zniszczenie przeszło 100 gospodarstw oraz wywiezienie 444 osób do obozu w Zwierzyńcu i na Majdanku. W ten sposób „oczyszczono” teren dla osadników narodowości ukraińskiej, którzy pojawili się w lipcu 1943 r. W Aleksandrowie osiedlono około 200 rodzin ukraińskich. Pobyt ludności ukraińskiej w Aleksandrowie trwał do jesieni 1943 r. Okupanci niemieccy ponieśli porażkę w kwestii trwałego oczyszczenia tych terenów z ludności polskiej. Ci, którzy uniknęli deportacji do obozów (przebywali w ukryciu lub wyjechali do pobliskich miejscowości) powrócili do Aleksandrowa. Nie był to jednak koniec nieszczęść wojennych mieszkańców Aleksandrowa. W czerwcu 1944 r. Aleksandrów został spustoszony przez oddział kawalerii Kałmuków (jednostki pomocnicze Wehrmachtu). Ich działania były związane z antypartyzanckimi akcjami „Sturmwind I” i „Sturmwind II”. 8 lipca 1944 r. pod Aleksandrowem zasadzkę na Kałmuków urządziły oddział Armii Krajowej Tadeusza Kuncewicza „Podkowy” [AAL, KBL, sygn. Rep 61 IV b 2, k. 12–13v; APLOK, AGA, sygn. 59, passim; ISB, sygn. 132, k. 6; Kałmucki, 84–85, 94–95, 175–176, 193–194; Star, 132–138; Palikot, 19–76; Drabik, passim; Januszczak, 18–23; Zajączkowski, Ukraińskie, 112, 249, 251, 253, 255]. Wyzwolenie Aleksandrowa nastąpiło w końcu lipca 1944 r. Jednak w związku z ukształtowaniem się antykomunistycznego podziemia zbrojnego na tym terenie dochodziło do pojawiania się polskich i ukraińskich oddziałów partyzanckich w latach 1945–1947. Na przykład w okolicach Aleksandrowa na początku lipca 1947 r. operował jeden z oddziałów partyzantki ukraińskiej [Zajączkowski, Pod znakiem, 535]. W lipcu 1945 r. Armia Czerwona wyrządziła szkody w zasiewach, na łąkach i pastwiskach w czasie przegonu zdobycznego bydła z okupowanych terenów niemieckich do Związku Sowieckiego [APLOK, AGA, sygn. 2/5, passim].