Radawczyk Drugi

Patrz hasło: Konopnica.

Radawczyk Drugi jest nazwą dwuczłonową. Pierwszy człon nawiązuje do wsi Radawczyk (obecnie na terenie gminy Niedrzwica Duża), a pośrednio do wsi Radawiec (zob. hasło Radawiec Duży). Zazwyczaj taka relacja językowa odnosi się do osad, które leżą niedaleko siebie i wykazują związki natury historyczno-osadniczej [Kosyl, 1978, 42]. Liczebnik porządkowy “Drugi” ma na celu odróżnienie tej wsi od miejscowości położonej na terenie sąsiedniej gminy (tj. Radawczyk Kolonia Pierwsza w gminie Niedrzwica Duża). Jest także pozostałością po poprzedniej nazwie, kiedy Radawczyk Drugi nosił miano Radawczyk Kolonia Druga. Z Radawczykiem Drugim historycznie związane jest określenie Boboszów. Jest to nazwa dzierżawcza pochodząca od nazwy osobowej Bobosz [Kosyl, 1974, 25-26; OZ, 30].

Teren Radawczyka Drugiego, jako część składowa dóbr Radawiec, w 1795 r. znalazł się w granicach cyrkułu lubelskiego Galicji Zachodniej. Od czasów Księstwa Warszawskiego znajdował się w granicach gminy dominialnej Radawiec. W wyniku reformy samorządu gminnego w 1864 r. obszary te weszły w skład na nowo utworzonej gminy Konopnica. Pozostawał w niej aż do chwili likwidacji gmin w 1954 r. Należy zauważyć, że w 1933 r. w związku z reformą samorządu terytorialnego zostały utworzone gromady. Radawczyk stał się częścią gromady Radawiec Mały gminy Konopnica. Od stycznia 1955 r. znalazł się w jurysdykcji władz gromady Radawiec Duży powiatu lubelskiego. Rok później w związku z utworzeniem powiatu bełżyckiego zmienił przynależność administracyjną wraz z gromadą Radawiec Duży. Po likwidacji gromad od stycznia 1973 r. Radawczyk – Kolonia Druga znalazła się w składzie gminy Niedrzwica Duża powiatu bełżyckiego [APL, KSWPL, sygn. 21, k. 5v, 22; “LDW” 1933, nr 22, s. 400; DUWRN 1954, nr 15, s. 73; 1972, nr 12, s. 173; Spravochnaya, 351]. 8 stycznia 1976 r. rozporządzeniem ministra administracji i gospodarki terenowej Radawczyk – Kolonia Druga przynależący do tej pory do gminy Niedrzwica Duża został włączony do gminy Konopnica [Dz. U. 1976, nr 1, s. 15]. Pozostaje w składzie gminy Konopnica do dnia dzisiejszego.

W trakcie prowadzonych w roku 1986 systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP odkryto 13 stanowisk, które dostarczyły źródeł krzemiennych (narzędzia, odpadki powstałe z ich formowania lub napraw, także półsurowiec) oraz ceramicznych (ułamki naczyń) będących pozostałościami po różnych formach osadnictwa pradziejowego i wczesnohistorycznego. Na podstawie ilości i rozrzutu zebranych artefaktów wyróżniono ślady osadnicze (1-3 zabytki z bardzo małej powierzchni) bądź bardziej trwałe struktury osadnicze – siedliska (powyżej 3 znalezisk z większego areału). Prawdopodobnie ślady osadnicze występujące w kontekście trwalszych struktur można utożsamiać z różnoraką aktywnością gospodarczą – związaną z myślistwem, zbieractwem, uprawą pól, hodowlą, pasterstwem, gospodarką leśną czy wędrówkami w poszukiwaniu surowców.

Zebrane źródła ruchome pochodzą z kilku faz osadniczych. Najstarsze materiały pozostawiła społeczność z późnego neolitu (kultura amfor kulistych), kolejne z późnej epoki brązu (kultura łużycka), najmłodsze z wczesnego średniowiecza (w zakresie VIII-IX i X-XII w.). Ponadto nie określono chronologii zabytków pozbawionych charakterystycznych cech morfologiczno-technologicznych [NID, AZP obszar 79-80 – jedno stanowisko: Kolonia Radawczyk II; także Bargieł, Zakościelna 1995, cz. 2, 333-336; Rozwałka i in. 1995, 73].

W wiekach średnich na obszarze dzisiejszej wsi Radawczyk Drugi istniała najprawdopodobniej osada o nazwie Boboszów. Po raz pierwszy została odnotowana w 1459 r. jako nazwa cieku wodnego. W 1480 r. łąki, role i siedliska wsi Strzeszkowice określane tą nazwą, przypadły w udziale braciom Janowi i Piotrowi Pszonkom. Oznacza to, że w tym czasie wieś Boboszów już jako samodzielna jednostka osadnicza nie istniała [Sochacka, 1987, 92]. Również w następnych stuleciach, aż do drugiej połowy XIX w., istnieje luka osadnicza [OZ, 30].

Radawczyk od schyłku Rzeczypospolitej Obojga Narodów wchodził w skład dóbr Radawiec Duży a od 1850 r. w skład majątku Radawiec Wielki AB (patrz: Radawiec Duży) będącego własnością rodziny Stadnickich. W wyniku realizacji reformy uwłaszczeniowej z 1864 r. chłopi użytkujący grunty w Radawczyku Stadnickich otrzymali ziemię. Właścicielami gospodarstw w Radawczyku w 1867 r., o łącznej powierzchni 52 mórg i 223 prętów, zostali włościanie noszący nazwiska: Czobot, Łach, Poleszak, Wójcik i Wróblewski [APL, HwL, Wykaz nr 3, sygn. 215, passim; KSWPL, sygn. 432, passim]. Na początku lat 30. XX w. we wsi Radawczyk Drugi funkcjonowały gospodarstwa będące własnością: Bartoszcze, Czobota, Ocha, Pietrasia i Wójcika [APL, AGwK, sygn. 318, k. 23v-29].

Wszystkie osoby zamieszkujące Radawczyk Drugi, leżący w granicach gminy Konopnica, zarówno u schyłku XIX w., jak i na początku drugiej dekady XX stulecia były wyznania rzymskokatolickiego. Pod koniec lat 90. XIX w. w Radawczyku odnotowano obecność 44 osób [Spravochnaya, 351]. W spisie powszechnym z 1921 r. osoby te zadeklarowały narodowość polską [Spravochnaya, 351; Skorowidz miejscowości, 63]. Początkowo Radawczyk Drugi przynależał do parafii rzymskokatolickiej pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Katarzyny Aleksandryjskiej [AAL, O składzie parafii, 34]. W kwietniu 1983 r. na terenie Radawca Dużego powołano samodzielny ośrodek duszpasterski. Przyłączono do niego część wsi wchodzących do tej pory do parafii w Konopnicy oraz Pawlin z parafii Babin. Dnia 29 kwietnia 1988 r. biskup lubelski Bolesław Pylak wydał dekret powołujący do życia parafię pod wezwaniem Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Radawcu Dużym. W skład radawieckiego okręgu parafialnego wszedł Radawczyk Drugi [https://archidiecezjalubelska.pl/parafia/?id=101761].

W związku z przeniesieniem w 1976 r. Radawczyka Drugiego z gminy Niedrzwica Duża do gminy Konopnica działający tutaj szkolny punkt filialny i Państwowy Zakład Wychowawczy stały się integralną częścią struktury Zbiorczej Szkoły Gminnej w Konopnicy. [APL, UGwK, sygn. 27, s. 90, 92].

Od chwili powstania Radawczyka właściciele gruntów skoncentrowani byli na uprawie roli. Było to główne źródło dochodu mieszkańców. Dominowały uprawy zbóż oraz ziemniaków. Ponadto skoncentrowano się także na produkcji mleka (chów bydła rogatego) i hodowli trzody chlewnej. Po 1944 r. starano się aktywizować w środowiskach wiejskich ruch spółdzielczy. Pod auspicjami Gminnej Spółdzielni “Samopomoc Chłopska” w Konopnicy działał w Radawczyku sklep spożywczy [APL, UGwK, sygn. 27, s. 116].