Milanów

INFORMACJE DOSTĘPNE ONLINE DOTYCZĄCE GMINY MILANÓW

(DOSTĘP W DNIACH 09-10 GRUDNIA 2024 R.)

Oficjalna strona Gminy Milanów przynosi standardowe i relatywnie skromne informacje z perspektywy zainteresowanego nią regionalisty lub potencjalnego turysty. Na pasku poziomym od lewej strony poczynając znajduje się zakładka „O gminie” , która zawiera podstawowe dane demograficzno-statystyczne. Aktywna jest ikonka „Gminna Biblioteka Publiczna w Milanowie” (więcej poniżej). W kolejnej od lewej zakładce „Samorząd” znajdują się informacje dotyczące Urzędu Gminy, władz oraz Rady Gminy Milanów. Sporo cennych informacji o gminie znajduje się w zakładce „Mieszkańcy”. To np. „Projekty prowadzone w gminie” ; „Edukacja w gminie Milanów” oraz „Sport na terenie gminy” (więcej – patrz niżej). Informacje dla potencjalnych przedsiębiorców dostępne są w zakładce „Przedsiębiorcy” (są tu linki do plików z Biuletynu Informacji Publicznej). Kolejna ikona na górnym pasku dotyczy „Kultury”, a w jej obrębie znaleźć można podstawowe dane dotyczące „Gminnego Ośrodka Kultury” (więcej, parz niżej), „Kół Gospodyń Wiejskich” oraz „Stowarzyszenia Cichosz” (patrz niżej w dziale Stowarzyszenia).

TRZEBA WYRAŹNIE ZAZNACZYĆ, ŻE LICZBA I JAKOŚĆ DOSTĘPNYCH ONLINE INFOMACJI NA TEMAT GMINY MILANÓW JEST WYRAŹNIE ZALEŻNA OD JEJ WIELKOŚCI, POTENCJAŁU I MOŻLIWOŚCI!

Urząd Gminy Milanów oraz najbardziej aktualne informacje (na stronie BIP)

Milanów (gmina)

Gmina Milanów w liczbach

GMINA WIEJSKA MILANÓW POWIAT PARCZEWSKI (dane GUS, plik pdf ss. 4)

STRATEGIA ROZWOJU GMINY MILANÓW NA LATA 2007-2015, MILANÓW 2007 (plik pdf, ss. 64)

Strategia Rozwoju Ponadlokalnego Doliny Zielawy na lata 2023 – 2030 (plik pdf, ss. 81)

Statut Gminy Milanów (plik pdf, statut uchwalony uchwałą nr VI/44/03 Rady Gminy Milanów z dnia 23 czerwca 2003 r.)

Najważniejsze statystyki GUS dla gminy Milanów

Gmina Milanów – wizualizacja Mapa gminy

Gmina Milanów najbogatsza w powiecie (artykuł z 2017 ze „Wspólnoty Parczewskiej”)

AKTUALNOŚCI

Gmina Milanów na fb (aktualności)

„Wspólnota Parczewska” (z tagiem Milanów)

„Słowo Podlasia” (artykuły oznaczone tagiem: gmina Milanów)

„Dziennik Wschodni” (artykuły oznaczone tagiem: gmina Milanów)

„Kurier Lubelski” (artykuły oznaczone tagiem: gmina Milanów)

Lublin24.pl (artykuły oznaczone tagiem: gmina Milanów)

Parczew.pl (artykuły oznaczone tagiem: gmina Milanów)

Gmina Milanów : Bezpłatny Biuletyn Informacyjny Gminy Milanów (dostępny online jest tylko jeden numer pisma Urzędu Gminy z marca 2018 r.)

Działamy (grupa na fb, zawiera sporo filmików amatorskich)

WSIE, SOŁECTWA GMINY MILANÓW

Cichostów (integralną częścią wsi jest Cichostów Kolonia )

Wieś Cichostów w liczbach

Cichostów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 674.

Cichostów na fb

Czeberaki

Wieś Czeberaki w liczbach

Czeberaki 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 778.

Kopina (integralną częścią wsi jest kolonia Zabłocie)

Wieś Kopina w liczbach

Kostry (część wsi stanowią Kostry Wąskie)

Wieś Kostry w liczbach

Kostry [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 477.

Milanów (wieś, województwo lubelskie) (Mogiłki stanowią część wsi)

Wieś Milanów w liczbach

Milanów w demografii

Milanów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu

Milanów 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 416.

Okalew (część wsi stanowią Omeliny oraz Pieńki )

Wieś Okalew w liczbach

Okalew 1(2) [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 421.

Radcze

Wieś Radcze w liczbach

Radcze [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 378.

Rudno (Leonówka stanowi część wsi)

Wieś Rudno w liczbach

Rudno Pierwsze (do 2023 część wsi Rudno)

Rudno Drugie(do 2023 część wsi Rudno)

Rudno Trzecie (do 2023 część wsi Rudno)

Rudzieniec (Wandopol stanowi część wsi)

Wieś Rudzieniec w liczbach

Rudzieniec 1 [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 950.

Zieleniec

Czarny Las (powiat parczewski) (osada leśna bez statusu sołectwa)

Góry Brzeziny (osada bez statusu sołectwa)

EDUKACJA

Szkoła Podstawowa w Milanowie im. Józefa Ignacego Kraszewskiego

Szkoła Podstawowa w Rudnie im. Marii Dąbrowskiej

Przedszkole Samorządowe w Milanowie

STOWARZYSZENIA, ORGANIZACJE I FUNDACJE

Koło Gospodyń Wiejskich w Milanowie (powstało w 2007 roku)

Koło Gospodyń Wiejskich w Kostrach (powstało w 2009 roku)

Koło Gospodyń Wiejskich w Kostrach na fb

Koło Gospodyń Wiejskich w Radczu (powstało w 1970 roku)

Stowarzyszenie Cichosz patrz też tutaj

STOWARZYSZENIE KULURALNO-OŚWIATOWE WSI RADCZE  

Ochotnicza Straż Pożarna Milanów (na fb)

Ochotnicza Straż Pożarna w Milanowie (strona oficjalna, dostępna historia jednostki, patrz w dziale Historia)

Ochotnicza Straż Pożarna Radcze

Ochotnicza Straż Pożarna Radcze

Ochotnicza Straż Pożarna Cichostów

Ochotnicza Straż Pożarna Czeberaki

70 lat OSP Czeberaki

Ochotnicza Straż Pożarna Kopina

Ochotnicza Straż Pożarna Kostry

Ochotnicza Straż Pożarna Rudno II

Ochotnicza Straż Pożarna Rudno III

ŻYCIE RELIGIJNE

Parafia Przemienienia Pańskiego i św. Andrzeja Boboli w Rudnie

Parafia Przemienienia Pańskiego i Św. Andrzeja Boboli, Rudno (strona diecezji siedleckiej)

Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Milanowie

Parafia Niepokalanego Poczęcia NMP, Milanów (Dekanat parczewski) (strona diecezji siedleckiej)

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego z Rudzieńca należą do parafii św. Jozafata w Gęsi. Wierni Kościoła rzymskokatolickiego z Czeberaków, Cichostowa, Kostrów należą do parafii św. Jana Chrzciciela w Parczewie. Wierni Kościoła rzymskokatolickiego z Kopiny należą do parafii św. Anny w Wohyniu.

KULTURA

Gminny Ośrodek Kultury w Milanowie

Gminny Ośrodek Kultury w Milanowie (strona główna informuje o bieżących działaniach, natomiast w zakładce Archiwum są informacje dotyczące aktywności GOK w ciągu trzech miesięcy 2023 r. Generalnie strona jest dość uboga z dość szarą -w dosłownym tego słowa znaczenia- szatą graficzną)

Gminny Ośrodek Kultury w Milanowie na fb (z bogatą galerią fotografii)

Gminna Biblioteka Publiczna w Milanowie (na oficjalnej tronie biblioteki znaleźć można „Sprawozdania z działalności biblioteki” , co istotne o tyle, że placówka prowadzi działalność kulturalną w postaci dwóch kół zainteresowań „Pracownia plastyki ludowej” oraz „Akademia tajemnic”. A propos tego typu działalności warto kliknąć w zakładkę „Konkursy i wydarzenia” W „Archiwum” znajdują się natomiast informacje na temat projektu „Pracownia Słów” (dyskusyjny klub książki);„Pracownia florystyczna” ; „Szachy” (nauka gry) ; oraz ważna dla regionalistów ikonka ilustrująca skromną aktywność „Koła Miłośników Historii Lokalnej”

Biblioteka nie posiada katalogu książek dostępnego online.

Klub Dziecięcy „Kubuś”

HISTORIA (źródła dostępne online, informacje bibliograficzne oraz pliki pdf)

Milanów w zasobach Polona (dokumenty /np. August III, król Polski, zezwala Antoniemu Łastowieckiemu na odstąpienie wsi Cichostów z wójtostwem i łanem na rzecz Wiktoryna Kuczyńskiego, podstolego drohickiego/, fotografie, rękopisy)

K. Pudelska, Ogrody zimowe na przykładzie oranżerii dworskich w Milanowie w powiecie parczewskim, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” T. 6 (2010)

J. Szady, Szpital w Milanowie w latach 1908-1931 w świetle dokumentów z Archiwum Sióstr Miłosierdzia w Warszawie, „Roczniki Humanistyczne” 2013, 61, 2: Historia, s. 303-314

Ks. St. Byczyński, KRONIKA RZYMSKO-KATOLICKIEJ PARAFII MILANÓW A D 1980

Ks. St. Byczyński, KRONIKA RZYMSKO-KATOLICKIEJ PARAFII MILANÓW 1985

Ks. St. Byczyński, KRONIKA RZYMSKO-KATOLICKIEJ PARAFII MILANÓW A D 1975

Akta gminy Milanów (materiały dostępne w Archiwum Państwowym w Lublinie. Oddział w Radzyniu Podlaskim)

Milanów w zasobach Bialskiej Biblioteki Cyfrowej

(chodzi tu głównie o dostępne online archiwalne numery pisma „Słowo Podlasia” oraz „Ziemia Parczewska : miesięcznik społeczno-kulturalny powiatu parczewskiego”)

„Radzyński Rocznik Humanistyczny”. Bibliografia zawartości TOMÓW 1-22 (PRACE NAUKOWE) (do 2017 r., niezwykle wartościowa rzecz dla regionalistów!)

Kronika OSP Milanów autorstwa Ks. Stanisława Byczyńskiego, Milanów 1989 (plik pdf, ss. 464)

Bitwa pod Milanowem 1939

Bitwa SGO „Polesie” pod Milanowem

B. Guz, Powstanie i szlak marszowo-bojowy Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga Radzyński Rocznik Humanistyczny 4, 2006, s. 252-257.

Milanów w zasobach „Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN” (relacje, historia mówiona)

Milanów w katalogach Biblioteki Narodowej (w zasobie znajdują się np. takie opracowania jak „Milanów – wieś podlaska : ze wspomnień, opowiadań i kronik”, opr. A. Smoliński, S. Jadczak, Milanów 2013, czy B. Stępnik-Świątek, „Dobra ziemskie Milanów: ród książąt Światopełk-Czetwertyńskich na Nowej Czetwertni h. Pogoń Ruska z gniazda rodowego w Milanowie”, Siedlce 2023. Brakuje natomiast pracy: Radcze wczoraj i dziś. Monografia miejscowości, red. ks. Z. Grzymała, Radcze 2012)

A. Koprukowniak, Uwłaszczenie chłopów w dobrach Milanów w powiecie radzyńskim w 1864 roku, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia. Vol. 51 (1996), s. 101- 116

A. Gątarczyk Włodzimierz Czetwertyński (1837-1918), „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 16/1, 2018, s. 263-265.

J. Adamska, MARIA hr. TARNOWSKA (1880–1965), TARNOBRZEG 2021

A. Korpukowniak, Włodzimierz książę Światopełk-Czetwertyński (1837-1918) : szkic do portretu Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 6, 59-70 1999.

S.BYCZYŃSKI Stanisław, ks. Prałat (1928-2008), historyk, dziejopisarz, poliglota, bibliofil, pedagog i kolekcjoner.

ZABYTKI I ATRAKCJE TURYSTYCZNE

Rejestr zabytków w gminie Milanów(plik pdf, s. 91-92)

Gmina Milanów (zabytki i turystyka)

Założenie dworsko-ogrodowe z zespołem gorzelni w Milanowie (pałac neoklasycystyczny w Milanowie, powstał po 1840 roku, obecnie siedziba LO im. M. Konopnickiej. Obok pałacu znajdują się dawne obiekty dworskie oraz dobrze zachowany park XIX-wieczny w stylu angielskim).

Pałac w Milanowie

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Milanowie (z ok. połowy XIX w. z budynkami plebanii, szpitala /obecnie ośrodek zdrowia/ i pralni szpitalnej /obecnie budynek mieszkalny/.

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Milanowie

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Milanowie (organy wybudowane w 1911 roku przez Adolfa Homana z Warszawy)

Kopina – zespół dworski ( z okresu 1936-38)

Okalew – cmentarz wojenny z I wojny światowej

Radcze – cerkiew prawosławna (ob. kościół rzym.-kat. par. pw. św. Mikołaja, 1895)

Radcze – cmentarz unicki (k. XVIII w.)

Rudno – kościół par. pw. Przemienienia Pańskiego (obiekt drewniany, z 1 poł. XIX w.)

Park ogrodowy w Milanowie (rozległe i rzetelne informacje o charakterze historycznym!)

Rudzieniec Ogród dworski (rozległe i rzetelne informacje o charakterze historycznym!)

Radcze, kościół św. Mikołaja

Rezerwat przyrody Czarny Las (utworzony w 1981 roku)

Rezerwat przyrody Czarny Las (na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska)

Ścieżka „Czarny Las” (na stronie Nadleśnictwa Radzyń Podlaski)

Gmina Milanów na Portalu Turystyki Aktywnej

ŚCIEŻKI EDUKACYNO – PRZYRODNICZE

WALORY TURYSTYCZNE

INFORMACJA TURYSTYCZNA

Ochrona przyrody Natura 2000 Milanów

Szlak atrakcji turystycznych, Milanów

SPORT

Obiekty Orlika w Milanowie (z harmonogramem zajęć)

Ludowy Klub Sportowy „AGROTEX” Milanów na fb (Ludowy Klub Sportowy Milanów powstał w 1923 r. (sic!), piłkarska drużyna występuje w bialskiej klasie okręgowej, klub prowadzi szkolenie młodzieży)

LKS Milanów przygotowuje się do obchodów 100-lecia powstania

LKS „AGROTEX” Milanów

Strzelnica sportowa w Milanowie (usytuowana jest na terenie dawnej kopalni piasku w Milanowie)

L. Wiśniewski, 50 lat sportowego Milanowa (artykuł w „Sztandarze Ludu”, 1975, nr 115, s. 5)

FILMY I MATERIAŁY VIDEO

Liczba filmów dostępnych na Youtube (z tagiem Milanów) nie jest zbyt liczna. Wśród dominujących filmów „okolicznościowych” i jubileuszowych warto obejrzeć te promocyjne: Gmina Milanów – spot promocyjny; film promocyjny Rezerwatu Czarny Las. Relacje z meczów piłkarskich miejscowej drużyny oferuje LKS Milanów TV. Zupełnie inną wartość mają filmy traktujące o historii gminy, np. „Rudno – 2024 – Gmina Milanów – Powiat Parczewski” (amatorski dokument fabularyzowany dotyczący dziejów wsi w okresie II wojny światowej); „Milanów 2023 – Dwór w Milanowie – Liceum – LO Milanów – Pałac w Milanowie – 23.09.2023” ; „Milanów – 2008 – To już historia – Liceum w Milanowie – Gmina Milanów Powiat Parczewski LO Milanów” ; „Inscenizacja bitwy powstania styczniowego w Milanowie”

Internet zawiera też filmy z posiedzeń rady gminy .

Nazwa wsi wywodzi się od imienia Milan[Kosyl, 1978, 67; Rymut, VII, 118]. Jest typem nazwy dzierżawczej i została utworzona najprawdopodobniej od imienia właściciela osady.

W średniowieczu wieś była usytuowana na obszarze powiatu lubelskiego w ziemi lubelskiej. [SHGL, 152-153]. Leżała na terenie Korony bezpośrednio graniczącym od południowego wschodu z ziemiami Wielkiego Księstwa Litewskiego. Natomiast w średniowieczu na północ od Milanowa rozciągał się obszar sporny pomiędzy Koroną a Wielkim Księstwem, który w XV w. kilkakrotnie zmieniał swoją przynależność [Wawrzyńczyk 1951, 18-19]. Przez cały okres XVI-XVIII w. Milanów znajdował się w powiecie lubelskim województwa lubelskiego.

W 1490 r. we wsi zamieszkiwali kmiecie (chłopi pełnorolni posiadający ½-1 łanu ziemi): Jakub, Gyela, Hrincza i Łukian [KZL, 9, 586v]. Natomiast w 1495 r. wymieniono kmieci: Walentego Gładkiego i Mielecha, a także Manzilową (zapewne wdowę prowadzącą gospodarstwo) [KZL, 11, 117v]

Z dawnych badań powierzchniowych pochodzi nieokreślona chronologicznie ceramika naczyniowa i wytwory krzemienne [Rejchert, Cyngot 1988, 26].

W trakcie systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP w roku 1993 odkryto 4 stanowiska. Na podstawie zebranych nielicznych fragmentów ceramiki naczyniowej stwierdzono ślady osadnicze i siedlisko z przełomu średniowiecza i okresu nowożytnego, także niesprecyzowanego czasu późniejszego. Ponadto na dwóch stanowiskach nie określono chronologii nielicznych ułamków ceramiki i odpadów krzemiennych [NID, AZP obszary: 67-84 i 68-84].

Po raz pierwszy wieś pojawia się w źródłach w 1431 r. W sporze toczonym między Janem Kryłowskim a nieznanym bliżej Abrahamem, jako jeden ze świadków występuje Andrzej z Milanowa [KZL, 5, 292v]. Osada powstała zapewne niewiele wcześniej, gdyż jeszcze w początkach XV wspomniany teren był całkowicie niezagospodarowany [ZDM, III, 630; Horoch, Koprukowniak, Szczygieł, 2001, 11-12]. Informacje na temat rozmierzonych łanów we wsi pod koniec XV wieku [KZL, 9, 586v; 11, 135] sugerują, że wieś została lokowana na prawie niemieckim.

Wieś początkowo była własnością drobnoszlachecką. Ten typ osad charakteryzuje się rozdrobnioną strukturą własności (wieś jest podzielona pomiędzy kilku, a nawet kilkunastu właścicieli. Dysponująca tymi drobnymi działami szlachta nie posiada własnych kmieci i gospodarowała samodzielnie na posiadanych działach ziemi). Początki tego osadnictwa wiąże się z działalnością Kazimierza Wielkiego i organizacją przez tego władcę systemu obronnego na obszarach pogranicznych. W tym celu osadzał on drobną szlachtę (głównie mazowiecką) w królewszczyznach w celu wykorzystania jej jako sił zbrojnych do obrony granic państwa [Sochacka 1983-1984, 11]. Tego typu działania kontynuował też Władysław Jagiełło. Wieś Milanów powstała w wyniku akcji zasiedlania okolic Ostrowa Lubelskiego i Parczewa w początkach XV stulecia. Okolice te były dotychczas niezasiedlone i porośnięte podmokłymi i rozległymi puszczami [ZDM, III, 630]. W celu rozwoju sieci osadniczej, a także wzmocnienia obronności terenów pogranicznych Jagiełło nadawał ziemię drobnej szlachcie w zamian za służbę wojskową. W ten sposób przed rokiem 1431 powstała wieś Milanów [Sochacka, 2014, 140]. Pierwszym wymienionym w źródłach właścicielem wsi był Andrzej Kostro występujący w źródłach w latach 1431-1455 [KZL, 5, 292v, 4, 170v]. Wieś posiadał najprawdopodobniej wspólnie z bratem Mikołajem z Milanowa, gdyż po jego śmierci reguluje kwestie spadkowe z wdową po Mikołaju i sprawuje opiekę nad jego córkami Anną i Małgorzatą, które w 1483 r. otrzymują należną im część dziedzictwa w tej wsi [KZL, 4, 170v; 9, 381]. W tym samym czasie właścicielem części Milanowa był również  Mroczek piastujący stanowisko rządcy łukowskiego w latach 1440-1441 [ZDM, VIII, 2260, 2345]. W roku 1448 zakupił on wójtostwo w Parczewie za sumę 200 grzywien [ZDM, III, 788]. Wieś pozostawała w rękach rodziny Kostrów/Milanowskich, potomków Mikołaja, Andrzeja i Mroczka do końca XV stulecia. W drugiej połowie XV wieku wśród jej właścicieli źródła odnotowują: Michała Kostro, Jana, Stanisława, Dziersława oraz Jakuba Friganta [KZL, 8, 47; 9, 381, 586v, 619v; 11, 117v].

W XVI wieku Milanów pozostawał w rękach rozradzającej się coraz bardziej rodziny Milanowskich. W pierwszej dekadzie tegoż stulecia wieś należała do Andrzeja Milanowskiego, ówczesnego łowczego lubelskiego [MS II, 956]. Z kolei później przeszła w ręce Jana Milanowskiego, podczaszego lubelskiego, a od 1520 r. także wójta w Parczewie. Milanów w spadku po nim otrzymał Marcin Milanowski i stało się to zapewne około 1525 r., kiedy objął on również wójtostwo parczewskie. Następnie wieś przeszła w posiadanie jego synów Marcina i Wojciecha Milanowskich. Na skutek działów dokonywanych w obrębie rodziny, w 1581 r. w posiadaniu części Milanowa znajdowało się kolejne pokolenie Milanowskich, reprezentowane przez Sebastiana, Pawła i Wojciecha [Smoliński 2013, 131].

Na przełomie XVI i XVII w. w bliżej nieznanych okolicznościach w posiadanie znacznych części Milanowa wszedł Krzysztof Lubieniecki. Niemniej sami Milanowscy stale byli właścicielami gruntów milanowskich. Utrzymali się jednak przede wszystkim na niewielkich, zazwyczaj półłanowych częściach. Np. dziesiątą część tzw. łanu Czajczyńskiego znajdowała się w rękach Macieja Milanowskiego i zwana była jego ojcowizną. Z kolei Stanisław Latos Milanowski miał w tym czasie ćwierć łana w Milanowie [Rejestr 1626, 30].

Sytuacja taka utrzymywała się w kolejnych latach. W 1626 r. Milanów nadal podzielony był na kilka części. Najwięcej gruntów posiadał tutaj referendarz koronny Henryk Firlej, cząstkowy właściciel m.in. Kostrów i Czemiernik. Podobnie jak w przypadku sąsiednich wsi, wszedł on w ich posiadanie wykupując dobra od Lubienieckich. W przypadku Milanowa były to przede wszystkim grunty znajdujące się wcześniej w rękach Krzysztofa Lubienieckiego. H. Firlej w tym czasie dysponował także łanami nabytymi od wspomnianych wcześniej J. Milanowskiego Czajki, S. Latosa Milanowskiego oraz tzw. łanem steckowskim. Poza Firlejem poszczególne części Milanowa należały do Jerzego Milanowskiego, Jana Milanowskiego, Szczęsnego Milanowskiego, Stanisława Wereszczyńskiego, Jana Przewłockiego Oczkowica oraz Jana Milanowskiego Czajki [Rejestr 1626, 30].

Po śmierci Henryka Firleja w 1635 r. prawdopodobnie większość gruntów w Milanowie przeszła najpierw w ręce Mikołaja Firleja a następnie starosty lubelskiego Zbigniewa Firleja z Dąbrowicy. W każdym razie ten ostatni występował już jako właściciel całej wsi w 1648 r. Między 1626 r. a 1648 r., przejściowo jeden łan ziemi w Milanowie posiadał pisarz ziemski lubelski Mikołaj Stoiński, jednak został on wykupiony przez Z. Firleja. Starosta lubelski wykupił w tym czasie również części Jana Milanowskiego Czajki, Stanisława Milanowskiego oraz Jerzego Szczęsnego Milanowskiego [APŁ, Arch. Bart. 48, s. 63].

Po śmierci Zbigniewa Firleja, która nastąpiła w 1649 r. Milanów odziedziczył jego syn, rotmistrz wojsk królewskich Mikołaj Andrzej Firlej. Szybko jednak popadł w poważne problemy finansowe, w związku z czym musiał zastawiać i oddawać w dzierżawę większość posiadanego majątku. Prawdopodobnie tak też stało się w przypadku Milanowa. W rejestrze  poborowym z 1663 r., gdzie jako osoba posiadająca Milanów „prawami swemi” odnotowany został Andrzej Gołuchowski [BJ, rkp 7209, s. 27]. Zapis ten nie rozstrzyga jednoznacznie czy chodzi tutaj o własność dziedziczną, dzierżawę czy zastaw. Wydaje się jednak, że Milanów pozostawał w tym czasie własnością M. A. Firleja, natomiast Gołuchowski na mocy zastawu lub dzierżawy użytkował wieś. Sytuacja taka utrzymywała się przynajmniej do 1676 r., kiedy to należności podatkowe z Milanowa nadal uiszczał wspomniany Andrzej Gołuchowski [ŹD, XV, 37a].

Kolejne zmiany własnościowe nastąpiły w końcu XVII wieku. Jak wynika z późniejszych akt procesowych, od 1693 r. Milanów przez kilka lat znajdował się w rękach niejakiej Trembińskiej [APL, KGL RMO, sygn. 192, 525]. Następnie dobra milanowskie zostały wykupione przez Józefa Firleja z Dąbrowicy [Stępnik-Świątek 2023, 19]. Ten jednak nie zarządzał nimi osobiście i Milanów oddał natychmiast w dzierżawę stolnikowi mielnickiemu Janowi Gołuchowskiemu, co przysporzyło mu też sporo kłopotów w związku z fałszowaniem dokumentów przez Gołuchowskiego, celem przejęcia majątku Firleja [APL, KGL Rel., sygn. 127, k. 767-774v]. W związku ze śmiercią w 1697 r. ostatniego z przedstawicieli tej linii rodu Firlejów, Milanów przeszedł w ręce jego żony Elżbiety z Frąckiewiczów [Leśniewska, s. 99–116]. Niebawem, bo już w 1702 r. wydzierżawiła ona wieś Janowi Gałęzowskiemu, pisarzowi ziemskiemu lubelskiemu, który dysponował Milanowem do śmierci w 1712 r. [KGL RMO, sygn. 199, k.128v]. Następnie dzierżawę przejęła jego córka Paulina Gałęzowska, przeorysza klasztoru franciszkanek z Lublina [Smoliński 2013, 4].

Generalnie jednak do 1742 r. właścicielami Milanowa pozostawali Firlejowie. Nie była to już jednak linia Firlejów związana z dobrami milanowskimi od początku XVII stulecia, a potomków wojewody lubelskiego Piotra Firleja, m.in. w osobach kanonika krakowskiego Mikołaja Henryka Firleja oraz kasztelana kamieńskiego Andrzeja Firleja [APL, KGL Insc., sygn. 147, k. 141-141v]. Przez cały ten czas dzierżawili oni Milanów Gałęzowskim. Dopiero w 1742 r. wieś przeszła w posiadanie wojewody bełskiego Mikołaja Bazylego Potockiego. Po jego śmierci w 1782 r. Milanów otrzymał na krótko krakowski kanonik katedralny Kajetan Potocki, po czym na przełomie XVIII i XIX w. właścicielem wsi został krajczy wielki koronny Seweryn Potocki (1762-1829] [Skowronek 1984-1986, 136-140].

W średniowieczu wieś należała do parafii Parczów, a zamieszkująca ją ludność oddawała dziesięcinę tamtejszemu plebanowi  [DLB, II, 548; SHGL, 175]. W 1529 r. dziesięcina z całej wsi wynosiła 8 grzywien [LR, 442].

Osada zamieszkana była przez ludność wyznania katolickiego na co wskazuje imiennictwo ludności kmiecej. Dominacja ludności katolickiej mimo pogranicznego położenia wsi była konsekwencją założenia jej przez drobnoszlachecką rodzinę Kostrów/Milanowskich pochodzącą z Korony. Sytuacja nie uległa zasadniczej zmianie w kolejnych stuleciach. Do końca XVIII w. w Milanowie mieszkali przede wszystkim katolicy. Od 1748 r. dysponowali oni kaplicą, której budowę w Milanowie ufundował ówczesny właściciel Mikołaj Potocki [Giżewska 1974, 7]. Już w XVII stuleciu prawdopodobnie istniała tutaj także niewielka mniejszość żydowska [APL, KGL RMO, sygn. 199, k. 212v]. Na znaczeniu zyskała ona przede wszystkim w ostatnim stuleciu dziejów Rzeczypospolitej przedrozbiorowej i w 1787 r. odnotowano w Milanowie 16 Żydów [Kumor 1979, s. 257].

Obszary, na których w XV wieku powstanie wieś Milanów przez długi czas pozostawały poza obrębem rozwijającej się sieci osadniczej. Nie zostały one objęte akcją nadań na rzecz drobnego rycerstwa, która miała miejsce na centralnych obszarach ziemi lubelskiej za czasów panowania Kazimierza Wielkiego [Sochacka, 1983/1984, 7-13]. Na taki stan rzeczy wpłynęło kilka istotnych czynników. Jednym z nich były z pewnością warunki środowiskowe, które nie sprzyjały rozwojowi rolnictwa. Zabagnione tereny o słabych glebach nie nadawały się pod uprawę. Dopiero upowszechnienie się umiejętności osuszania obszarów podmokłych, a także wprowadzenie nowych technik i metod w zakresie rolnictwa pozwoliło na ich zagospodarowanie. Przemiany w tym kierunku na Lubelszczyźnie zostały zapoczątkowane dopiero w XIV wieku [Horoch, Koprukowniak, Szczygieł, 2001, 11-12]. Nie bez znaczenia było także pograniczne położenie tego obszaru. Niepokoje i najazdy ze strony Litwinów i Tatarów, którzy rywalizowali z państwem polskim o władztwo nad ziemiami ruskimi powodowało, że inwestycje gospodarcze i zasiedlenie tych obszarów wiązało się z bardzo dużym ryzykiem. Zmiana w tym względzie nastąpiła dopiero po zawarciu unii polsko-litewskiej, która usunęła groźbę najazdów. Na wzrost atrakcyjności obszaru i zainteresowania administracji państwowej ich zagospodarowaniem wpłynęło także jego położenie przy szlaku komunikacyjnym z Lublina przez Parczew w stronę południowego Podlasia i w głąb państwa litewskiego [Horoch, Koprukowniak, Szczygieł, 2001, 12-13]. Już w początkach XV stulecia nastąpiła lokacja Parczewa wokół którego zaczęły powstawać osady. Jedną z nich był Milanów, założony zapewne przez rodzinę Kostrów, którzy zostali osadzeni na tych obszarach przez Władysława Jagiełłę [Sochacka 1983-1984, 11].

Wieś została lokowana na prawie niemieckim, o czym świadczy pośrednio występowanie na jej obszarze rozmierzonych łanów [KZL, 9, 586v; 11, 135]. Gospodarstwa kmieci w tej wsi w końcu XV wieku miały od 1 łanu (ok 16-24 ha) do ½ łana [KZL, 9, 586v; 11, 135]. Taki areał gospodarstw rolnych był powszechny w tym okresie w województwie lubelskim [Jawor, 1991, 20-21]. W osadzie rozwijało się także rzemiosło wiejskie. Śladem tego jest wzmiankowany w 1495 r. kołodziej [KZL, 11, 135].

W XVI stuleciu na skutek działów spadkowych doszło do rozdrobienia poszczególnych części Milanowa. Areał gruntów uprawnych całej wsi w 1626 r. wynosił niespełna 11 łanów. Najwięcej z nich, bo aż 8 i ¾ łanu posiadał Henryk Firlej. Pozostałe gospodarstwa były niewielkie i zazwyczaj obejmowały ćwierć lub pół łana. W całej wsi odnotowano wówczas pięciu zagrodników oraz kilka ubogich komornic [Rejestr 1626, 30].

Struktura gruntów w Milanowie utrzymywała się w kolejnych latach, jednak istotną zmianą było wykupienie poszczególnych części przed 1648 r. przez Zbigniewa Firleja z Dąbrowicy [APŁ, Arch. Bart. 48, s. 64]. Następnie okres II wojny północnej (1655-1660), który przyniósł znaczne zniszczenia w okolicznych dobrach, a szczególnie w starostwie parczewskim, odcisnął się piętnem także na Milanowie. Niemniej miejscowa ludność znacząco nie ucierpiała, gdyż podczas plądrowania okolic przez szwedzkich rajtarów w 1655 r. uciekli oni do lasów w okolicy Rudzieńca. Większe szkody poczynione zostały jedynie w folwarku zwanym później Mogiłki, którego nazwa wzięła się od znajdywanych później kości poległych chłopów i żołnierzy szwedzkich [Smoliński 2013, 13]. Wydarzenia te nie przyczyniły się natomiast do gruntownej zmiany ilości areału uprawianej ziemi w Milanowie, który w 1663 r. wynosił niespełna 11 łanów [BJ, rkp 7209, s. 26].

Pewną rolę w miejscowej gospodarce odgrywali także Żydzi. Wiadomo, że w Milanowie istniał browar, który – przynajmniej w początku XVIII stulecia – dzierżawił niejaki Lejba Łachmanowicz. W kwietniu 1711 r. doszło do pożaru browaru, który wyrządził na tyle daleko idące szkody, że produkcja alkoholu została wstrzymana [APL, KGL RMO, sygn. 199, k. 128v]. Bliżej nieokreślonym arendarzem w Milanowie w maju 1717 r. był również Żyd Pejsak [APL, KGL RMO, sygn. 212, k. 150].

Wiadomo, że w Milanowie już od XVI w. istniał folwark dworski. W końcu XVII w. drewniany dworek składał się z izby z sienią oraz dwóch pokojów. W skład wyposażenia budynku wchodziły m.in. szafy (zielona i biała), murowany piec, dwie ławy, stołki i dwa okrągłe stoły. Obok budynku dworu stała stajnia, dalej obora oraz pozostałe zabudowania gospodarcze [Stępnik-Świątek 2023, 18-19].

W 1676 r. w Milanowie odnotowano 28 osób [ŹD, t. XV, s. 37a]. W związku z tym, iż od uiszczania wspomnianego podatku zwolnione były dzieci do 10 roku życia oraz najubożsi, łączną liczbę mieszkańców Milanowa w końcu XVII w. można szacować na około 60 osób. Jednocześnie był to okres problemów gospodarczych wsi wynikających z łupieżczej działalności dzierżawcy J. Gołuchowskiego. W ciągu kilku lat między 1693 a 1697 r. ze wsi zbiegło 19 chłopów, zabierając ze sobą 23 woły i trzy konie [Smoliński 2013, 11]. W XVIII stuleciu, szczególnie po jej nabyciu przez Potockich, nastąpił dynamiczny rozwój wsi, co wiązało się ze wzrostem liczby ludności. W 1787 r. w Milanowie mieszkało 300 osób. Wśród nich podczas przeprowadzania spisu ludności odnotowano 88 mężczyzn, 91 kobiet, 45 dzieci w wieku powyżej siedmiu lat, 58 dzieci poniżej siódmego roku życia, 2 osoby w wieku powyżej 80 lat oraz 16 Żydów [Kumor 1979, s. 257].