Przejdź do treści

Cichostów

    Herb gminy Milanów

    Cichostów

    Powiat: parczewski

    Gmina: Milanów

    Mapa miejscowości

    Miejscowości – część ekspercka

    W świecie cyfrowym

    Patrz hasło: Milanów.

    Nazwa, przynależność administracyjna

    Nazwa dzierżawcza pochodząca od nazwy osobowej Cichost lub nazwa osobowa od apelatywu „cichy”. W literaturze przedmiotu funkcjonuje także koncepcja zakładająca pochodzenie nazwy wsi od tworu kontaminacyjnego Cichost (np. Cichosław i cichy) [Kosyl s. 67]. Wieś od powstania do końca XVIII w. znajdowała się w powiecie lubelskim województwa lubelskiego. W końcu XVIII w. granice Cichostowa przebiegały wzdłuż lasu od strony wsi Kopina, dalej przez łąki zwane Stoki (należące w połowie do Cichostowa a w połowie do Kopiny), następnie wzdłuż drogi zwanej Milanowska, po czym „zakręcała” wzdłuż lasu od strony Milanowa, który ciągnął się aż do Parczewa. Dalej granica przebiegała wzdłuż gościńca łukowskiego, zwanego drożyną oraz gruntu Uroczyska Okalewa [AGAD, ASK LVI, sygn. 220, k. 11v].

    Cichostów (S od Milanowa) na austriackiej mapie Heldensfelda z 1801-1804 r. maps.arcanum.com

    Po trzecim rozbiorze Rzeczpospolitej Cichostów włączono do Austrii – Galicja Zachodnia, cyrkuł lubelski. W 1809 r., wraz z całym regionem, zaliczony został do Księstwa Warszawskiego, departamentu siedleckiego, powiatu radzyńskiego. Po rozbiorze tego państwa, oficjalnie od 1815 r., Cichostów znalazł się w granicach Królestwa Polskiego, województwa (od 1837 r. guberni) podlaskiej, obwodu (od 1842 r. powiatu) radzyńskiego a od 1844 r. w guberni lubelskiej, powiecie radzyńskim. Następnie po wprowadzeniu administracji rosyjskiej z dniem 1 I 1867 r. miejscowość znalazła się w powiecie (ujezd) radzyńskim guberni siedleckiej. Gdy w 1912 r. zlikwidowano gubernię siedlecką Cichostów wraz z większością powiatu radzyńskiego wszedł w skład guberni lubelskiej. W 1915 r. austriackie władze okupacyjne (generał-gubernatorstwo lubelskie) zniosły gubernie, ale zachowały powiaty.

    Cichostów był wsią królewską w starostwie (po rozbiorach ekonomii) parczewskiej. Należał do większych dóbr z ośrodkiem w Bezwoli a potem Żminnem. W pierwszej połowie wieku zaliczony do gmin z siedzibami w tych miejscowościach, ale po uwłaszczeniu w 1864 r. – do gminy Milanów. W II połowie XIX wieku w Cichostowie mieścił się sąd gminny III okręgu [Ćwik, Reder 1977; A. Koprukowniak, 2014, s. 221-252; PKSG].

    Po odzyskaniu niepodległości znalazł się w gminie Milanów w powiecie radzyńskim województwie lubelskim. W latach 1919-1921 przynależał do okręgu wiejskiego Sądu Pokoju w Cichostowie, a po jego zniesieniu do Sądu Pokoju (od 1929 r. Sądu Grodzkiego) w Radzyniu Podlaskim [Magier 2024, 286, 293]. W jego skład wchodziła wieś i kolonia. Od 2015 r. stanowią już jedną wieś Cichostów. 

    W 1954 r. zlikwidowano gminy i utworzono gromady. Cichostów znalazł się w granicach Gromadzkiej Rady Narodowej w Milanowie w powiecie radzyńskim w województwie lubelskim [DUWRN, 1954, nr 15, poz. 64], którą wkrótce włączono do nowo utworzonego w dniu 13 XI 1954 r. powiatu parczewskiego [Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 241]. Po przywróceniu gmin w 1973 r. wieś Cichostów pozostała w gminie Milanów. Po reformie administracyjnej z 1975 r. wraz z gminą wchodziła w skład województwa bialskopodlaskiego, a po jego likwidacji 1 I 1999 ponownie znalazła się w woj. lubelskim i powiecie parczewskim.

    W latach 40. i 50. XX w. radnymi z Cichostowa w Gminnej Radzie Narodowej byli: Antoni Adamczyk, Bolesław Machoń, Józef Mikitiuk [AGM, sygn. 26, s. 5-6]. Funkcję sołtysów pełnili Władysław Stajniak, Franciszek Ostapiuk, Bolesław Machoń, Julian Dawidek, Bolesław Przystupa, Jan Stajniak, Antoni Gidlewski, Jan Polak, Franciszek Boguszewski [AGM, sygn. 51].

    Mikrotoponimia

    W XIX wieku wzmiankowany jest: las Siny Kiesz, las Chmielino, las Suchowolanka, las Wysmalanka.

    Antroponimia

    Wójtem Cichostowa w 1565 r. był niejaki Olesko (Olexi) (jednocześnie wójt w Okalewa) [Lustracja 1565, 56].

    Nazwiska mieszkańców Cichostowa, którzy dostali ziemię przy okazji uwłaszczenia i zostali zaliczeni do działu pierwszego (podlegający pod ukazy z 26 V/7 VI 1846 i 19 II/2 III 1864 r. (18 osad): Grzegorz Deneka, Marcin Wójcik, Tomasz Polak, Feliks Matejczyk (Matejczak, Matejczuk), Feliks Polak, Adam Wojciechowski, Józef Wojciechowski, Szymon Nestoruk (Nieścioruk), Michał Wojciechowski, Paweł Stajniak, Michał Gawryluk, Ignacy Bukacki, Jan Stajniak, Maria Stajniak, Antoni Owaruś, Wincenty Wojciechowski, Ludwika Wojciechowska, Grzegorz Grabczan oraz trzy osady podlegające pod ukazy z 19 II/2 III 1864 r.: Michał Szymczuk, Antoni Szlendrak (Szlądrak), Teodor Deneka [APL, ZTLLiSG, sygn. 2427].

    Wykaz osadników niemieckich posiadających gospodarstwa w Cichostowie w przededniu II wojny światowej: Paszke Edward, Grass Edward, Jobe Otylia, Szynkrel Teofil, Mass Edmund, Kropp August, Golc Wilhelm, Cylke Emil, Teuret Daniel, Szlak Ludwik, Zachecki Adolf, Bulc Fryderyk, Nauman Karol, Grelo Georg, Neuman Adolf, Marks Rozalia, Sokołowski Emil, Meier Michał, Kwirant Edmund, Malicki Jan, Jäger Aleksander, Lütke August, Lütke Fryderyk, Boss Rozalia, Orłowski Emil, Anders Henryk, Meinrich Edward, Brauterburg Krystian, Orłowski Edward, Witek Hieronim, Kürg Jan, Jörger Michał, Tocht Martyn, Boss Fryc, Orłowski Wilhelm, Orłowski Rudolf, Franck Ludwik, Orłowski Adolf, Netczel Michał, Orłowska Albertyna, Kwirant Edmund, Kropp Gustaw, Mass Gustaw, Mass August, Mass Ru- dolf, Mass August, Lüb Gotlib, Ratke Jan, Libraum Rudolf, Tocht Filip, Kürg Jakub, Kwirant Edward, Chorter Fryderyk, Szulc (brak imienia), Kropp Aleksander, Legert (brak imienia), Jög Konstanty [ZR 1939-1944, 192].

    Wykaz osób z Cichostowa, które otrzymały ziemię z majątku Kopina rozparcelowanego w ramach tzw. reformy rolnej z 1944 r.: Józef Pastor, Jan Nieścioruk, Bolesław Przystupa, Antoni Szumski, Aleksander Krasucki, Wacław Domański, Julian Domański, Stanisław Szczygielski, Wiktor Gidlewski, Aleksander Janiak, Józefa Wierzbowska, Jan Zarzycki, Maria Fasuła, Jan Przystupa, Grzegorz Złotko, Antoni Adamczyk, Czesław Ignatowicz, Gertruda Remuszko, Czesław Sokołowski, Sabina Dorosz [HwRP, sygn. 130].

    Archeologia o najdawniejszym osadnictwie

    W trakcie systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP w roku 1993 i 1990 odkryto 2 stanowiska. Na podstawie zebranych fragmentów ceramiki naczyniowej stwierdzono ślady osadnicze z epoki brązu (?), wczesnego średniowiecza (VIII-X w.) i nieokreślanej fazy okresu nowożytnego [NID, AZP obszary: 68-84 i 68-83 – tam zlokalizowane w rejonie zwanym Pieńki, stanowiącym część wsi Cichostów].

    Pierwsza wzmianka o osadzie

    Po raz pierwszy wieś odnotowana została w 1563 r. pod nazwą Czichostów [ŹD, XIV, 439]. Powstała zapewne przed 1535 r., kiedy to król Zygmunt I wystawił przywilej nadający wójtostwo w miejscowości wspomnianemu wcześniej Oleszkowi [Lustracja 1565, 60]. W 1553 r. przeprowadzono rozgraniczenie między wsiami Cichostów, Okalew, Zminów oraz Miłków [Lustracja 1565, 71].

    Właściciele

    Cichostów od powstania w pierwszej połowie XVI w. do końca XVIII w. był wsią królewską i znajdował się w granicach niegrodowego starostwa parczewskiego, w skład którego początkowo (poł. XVI w.) wchodziło 16 wsi, a w połowie XVII w. liczba ta wzrosła do 21 [Rejestr 1626, 29; Szaflik 1957, 182]. Starostami parczewskimi w tym czasie byli kolejno: Stanisław Tęczyński [Lustracja 1565, 60], Jan Tęczyński podkomorzy koronny, kasztelan wojnicki (1565-1593), Kasper Maciejowski, koniuszy koronny, kasztelan lubelski (1593-1611), Piotr Firlej wojewoda lubelski (1611-1618), Mikołaj Daniłowicz, podskarbi koronny (1619-1621), Piotr Daniłowicz krajczy koronny (1621-1645), następnie w posiadaniu wdowy po P. Daniłowiczu, Krystyny Wiśniowieckiej (1645-1649), po czym w 1649 r. przeprowadzona została cesja na Karola Daniłowicza (1649-1676), Franciszek Daniłowicz (1676-?), Mikołaj Daniłowicz (? – 1686), Aleksander Daniłowicz (1686 – po 1710 r.), Janusz Wiśniowiecki kasztelan krakowski (najpóźniej 1730 r. – 1738), Michał Kazimierz Radziwiłł hetman polny litewski, kasztelan trocki, wojewoda wileński (1738-1762), Roch Kossowski starosta sieradzki, podskarbi nadworny koronny (1762-1789) [Chłapowski 2017, 258-259].

    Dobra Cichostów stanowiły własność królewską a po rozbiorach – rządową. W omawianym okresie oddawano je w dzierżawę. Po utworzeniu Królestwa Polskiego ponownie oszacowano dochody przed kolejnym wydzierżawieniem z czego zachował się dokument pt. Porównanie intraty rocznej ze starostwa parczewskiego w województwie podlaskiem sytuowanego, z anszlagiem przy inkameracji w roku 1814, do nowego tych dóbr wydzierżawienia przez komissyą inkameracyjną zdziałanym. Folwark Cichostów z czynszów 1,15 zł w 1814 i w 1817 r., z danin 10,15 w 1814 r. a 3,4 ½ w 1817 r., z robocizny 971,20 w 1814 r. a 291,15 w 1817 r., z gruntów 456 zł w 1814 i w 1817 r., z łąk 100 zł w 1814 i w 1817 r., z ogrodów 21,10 zł w 1814 i w 1817 r., z propinacji 233,10 zł w 1814 i w 1817 r., młynów, tartaków, rybołówstwa, owiec i pasiek nie było, z bydła 24 zł w obu latach.  Summa ogólna intraty z folwarku Cichostów: 1808,10 zł w 1814 r. a 1120 zł. 24 ½ gr. Cichostów i Parczew przez dzierżawę posiadał pro 1818/30 JW. Bystrzanowski, płacił 15,704 [AGAD, Archiwum Zamoyskich, sygn. 2967, k. 44-46].

    Ostatecznie dobra Cichostów leżące w ekonomii Parczew 1 VI 1831 r. zostały sprzedane na licytacji Leonowi Nowakowskiemu [APR, ZRiDP, sygn. 20348]. Jest to zapewne data zatwierdzenie transakcji, ponieważ regulacja hipoteczna wykazuje folwark i wieś, lasy w granicach dóbr (powiat włodawski, obwód radzyński) jako własność Leona Nowakowskiego nabytą 9 IV 1830 r. z licytacji za 71095 zł. [ZR 1831-1864, s. 120].

    Po śmierci Leona dobra odziedziczyła żona zmarłego, Aniela z domu Piotrowska a po niej, w 1845 r. Adam Piotrowski i sukcesorzy Andrzeja Piotrowskiego: Henryk i Andrzej Piotrowscy, Zofia z Piotrowskich Kuczewska, Emilia z Piotrowskich Jełowiecka, Florentyna ze Strzeleckich, wdowa po Stanisławie Piotrowskim, oraz Lucjan Szweykowski, syn Adolfa i Anieli Szweykowskich, a także Henryk Piotrowski, syn Stanisława – dzieci Andrzeja Piotrowskiego, i wnuk Andrzej Piotrowski. 4 (16) VIII 1853 r. majątek ten, wraz z dobrami Bezwola i Żminne, w drodze publicznej sądowej licytacji i działów rodzinnych nabył Andrzej Korwin Piotrowski za sumę 92 tys. rub. Od niego w 1856 r. całe dobra kupił, za sumę szacunkową 102750 rub. Maciej Rogowski a po jego śmierci w 1865 r. przeszły one na własność Sylwestra Rogowskiego. Ostatni jednak w piśmie z 2 XI 1865 r. poinformował, że jego ojciec Maciej Rogowski przed śmiercią dobra ziemskie podzielił na dwie części: majątek w Bezwoli z przyległościami otrzymał Antoni Rogowski – jego brat, a Żminne i Cichostów ojciec przeznaczył jemu.

    Majątek Żminne i Cichostów stanowiły głownie lasy i ziemie słabej jakości a po uwłaszczeniu zostały pozbawione siły roboczej. Dodatkowo włościanie nadużywali praw serwitutowych co ogólnie prowadziło do problemów finansowych.

    Cichostów działka leśna, 1899 r., APS, Planu folwarków guberni siedleckiej, sygn.. 62/735/0/-/24

    Toteż w końcu wieku nastąpił gwałtowny proces rozprzedaży dóbr. W 1893 r. wyłączono 36 mrg 132 prętow, jako Cichostów A. W 1895 roku wydzielono 308 dziesięcin 578 sążni (ok. 620 mrg) jako Cichostów B. Właścicielką tej części wsi byli Sabina i Aleksander Łubkowscy, ponieważ ze spółki wycofał się E. Przegaliński. W 1909 r. z majątku wydzielono 195 dz 2230 s. (ok. 400 mrg) jako włościańską Kolonię Cichostów. W 1909 r. majątek Cichostów zajmował 1610 mrg, w tym ponad 560 mrg po wyciętym lesie, po którym pozostały tylko pnie, oraz około 330 mrg łąki. Resztę stanowiły zarośla, wygony, wody i kanały, drogi i grunty podmokłe. Wcześniej utworzony folwark Cichostów A zajmował 36 mrg 132 pr (1893 r.), a włościańska Kolonia Cichostów (Wysmolanka), a także folwark Cichostów B – ok. 400 mrg. Majątek (z folwarkiem Okalew), z wyłączeniem folwarku Cichostów A, kupili 1 (13) II 1894 r. Żydzi Erlichowie z Warszawy, bracia Samuel i Ezra za 50 tys. rub. Tak wydzieloną z majątku cześć nazwano Cichostów B. Następnie Ezra Erlich połowę swojego folwarku Cichostów B oraz połowę Okalewa sprzedał 19 II 1896 r. Mojżeszowi i Ludwice Erlichom za 24600 rub.. Wreszcie 10 (22) XI 1898 r. własność Samuela Erlicha o ogólnej wartości 35700 rub., przeszła na własność Mojżesza i Ludwiki małżonków Erlichów. W ten sposób majątek Cichostów z Okalewem stał się pełną własnością Mojżesza i Ludwiki z domu Hertzberg Erlichów a po ich śmierci przeszedł na własność dzieci: Ezry Erlicha, Adolfa Arona Erlicha, Eugeniusza Herszka Erlicha, Barbary Sury – żony Majera Borowicza, Lejzora Erlicha, Michała Arona Erlicha, Szajny Salome, Miriam Ireny Bojdo oraz wnuka Jakuba Erlicha. Aktem kupna z 20 XI 1905 r. za 5500 rub. od pozostałych spadkobierców całość nabyli: Lejzor Erlich, Adolf Erlich, Eugeniusz Erlich i Barbara Borowicz. Ci właściciele rozpoczęli intensywną parcelację i wyprzedaż. Na gruntach tej części majątku, po wcześniejszej wyprzedaży lasów, a potem wszystkich gruntów warszawskiej rodzinie żydowskiej Erlichów i parcelacji przeprowadzonej przez nią, powstały dwie wsie: Kolonia Cichostów i Okalew. Przeważali koloniści niemieccy, ale parcele nabywali również Polacy. Proces likwidacji i parcelacji majątku w Cichostowie trwał nadal. Bracia Erlichowie po sprzedaniu majątku Cichostów A i Włościańskiej Kolonii Cichostów – Wysmolanka, prowadzili w dalszym ciągu parcelację swoich dóbr. 19 IV 1896 r. Ezra Erlich odsprzedał za sumę 24600 rub. połowę majątku Cichostów B i Okalew Mojżeszowi i Ludwice Erlichom. Wcześniej z folwarku Cichostów B wydzielono 43 mrg i utworzono nowy folwark Cichostów C celem rozparcelowania rozpoczętego 20 VI (1 VII) 1894 r. a następnie kontynuowanego 6 (18) III 1895, 30 V (11 VI) 1895 i 11 (23) I 1897 r. Majątek Cichostów w 1904 r. przeszedł w posiadanie ośmiu spadkobierców, a po kolejnych zmianach 1 V 1907 r. znalazł się w rękach Ezry Erlicha, Adolfa Erlicha, Eugeniusza Erlicha, Barbary Borowicz. Pozostali spadkobiercy sprzedali swoje części 29 III 1906 r. za 33 tys. rub. Część należąca do Ezry Erlicha tytułem spadku w połowie przeszła na własność Blimy Erlich (Horowitz), a druga część na dzieci: Chaima, Icka, Salke i Malwinę Erlichów, każdemu po ¼. Według ogólnego aktu sprzedaży z 22 I (4 II) 1909 r. i dodatkowych z 9 (22) VI 1909, 22 XII 1909 (4 I 1910), 13 (26) V 1909, 26 III (8 IV) 1909, 17 (30) VI 1910, 18 IV (2 V) 1911 r. oraz 20 VI (3 VII) 1912 r., następcy Ezry, Adolfa, Eugeniusza Erlichów oraz Barbary Borowicz sprzedali parcele pojedynczym nabywcom [HwRP, sygn. VII/37; HwRP, sygn. 54, 55; A. Koprukowniak 2014, s. 221-252; ZR 1815-1831; ZR 1864-1918].

    Uwłaszczenie

    Ogółem włościanie Cichostowa otrzymali na własność 234 mrg 257 pr a w tym użytkowej 232 mrg 26 pr i nieużytków 2 mrg 231 pr. Wywłaszczonemu właścicielowi Sylwestrowi Rogowskiemu przyznano odszkodowanie w wysokości 2387 rub. 40 kop. (143 rub. 24,4 kop. razy 16 2/3). Ponadto włościanom przyznano uprawnienia do korzystania z dóbr właściciela, tzw. serwituty: każda z osad nr 1-9 włącznie ma prawo: 1) cotygodniowo w dzień raz na zawsze wyznaczony przez dwór wywieźć po jednej furze zbieraniny wjeżdżając po nią z toporem do zrąbywania gałęzi, suszu i karczowania pni; 2) otrzymywać leśny materiał na naprawę budynków, ogrodzeń i pokrycia (które jest na dachu) w miarę potrzeb. Wydawanie serwitutów leśnych z miejsc wyrębu przeprowadza się z 1 września do 1 kwietnia; 3) paść bydło razem z dworem po ugorach, lasach właściciela majątku z zachowaniem przepisów gospodarki leśnej i łąkach po skoszeniu na nich siana. Liczba bydła, które włościanie mają prawo wyganiać na wspólne z dworem pastwiska nie powinno przewyższać: koni dziesięć, rogatego bydła 55 i owiec 18. Ponadto włościanie wsi Cichostów mają prawo otrzymywania leśnego materiału na studnie w liczbie trzech obecnie istniejących. Osady nr 10, 11 i 12 każda ma prawo: 1) cotygodniowo w okresie od św. Marcina do św. Wojciecha wywieźć po furze zbieraniny, wjeżdżając po nią w dzień raz na zawsze określony przez dwór i z toporem wyłącznie do zrąbywania gałęzi, suszu i karczowania pni; 2) otrzymywać materiał leśny na remont zajmowanych pomieszczeń w miarę potrzeb, 3) po jednej krowie paść na dworskich pastwiskach. Po uwłaszczeniu właścicielowi dóbr zostało 1665 mrg ale utracił świadczenia w postaci robocizny [APL, ZTLLiSG, sygn. 2427].

    Nadużycia włościan doprowadziły do tego, że Sylwester Rogowski zawarł w 1886 r. umowę z 9 włościanami o zamianie serwitutów, za które otrzymali działkę w uroczysku Pod Fiołkiem (Fijołkiem) o powierzchni prawie 90 mrg. Następnie 31 I 1887 r. przeprowadził zamianę gruntów scalając je, zamieniono wówczas około 155 mrg (77 dz. 81 s., w tym 150,5 mrg użytków i 3 mrg nieużytków). Do ponownej zamiany gruntów z włościanami doszło 22 V 1890 r., gdy zamieniono 83 mrg 241 pr. a następnie w 1890 r., kiedy wszyscy włościanie działu I i II tabeli likwidacyjnej wsi Cichostów, w zamian za zrzeczenie się praw serwitutowych otrzymali 55 mrg 150 pr lasu, 19 mrg 150 pr pastwisk i 3 mrg 188 pr nieużytków (razem 78 mrg 188 pr gruntów folwarcznych) [A. Koprukowniak 2014, s. 221-252].

    Stosunki etniczne i wyznaniowe

    Cichostów znajdował się w granicach katolickiej parafii w Parczewie, która administracyjnie wchodziła w skład archidiakonatu lubelskiego i utworzonego w początku XVII w. dekanatu parczewskiego, największego w całej archidiecezji w okresie wczesnonowożytnym [Kumor 2002, 63].

    W XVI w. w Cichostowie istniała parafia prawosławna, należąca administracyjnie do eparchii chełmskiej [Gil 1999, 170-175]. Jej istnienie potwierdzają także zapisy z lustracji województwa lubelskiego z 1565 r., w której odnotowano obecność popa [Lustracja 1565, 60].

    W 1898 r. w Cichostowie powstała zwarta kolonia osadników niemieckich, choć pojedyncze rodziny osiedlały się tu już wcześniej. Według spisu z 1921 r. w Cichostowie mieszkało 61 ewangelików/Niemców, w Kolonii Cichostów 213, zaś we wsi Okalew 174.

    Oświata

    Jeszcze 10 XII 1871 r. i 31 XII 1873 r. włościanie Milanowa, Kostrów i Cichostowa uchwałami na zgromadzeniach deklarowali utworzenie w Milanowie szkoły początkowej i na utrzymanie nauczyciela łożyć od siebie obiecywali corocznie 1 rub. i garniec żyta z gospodarza, co złożyłoby 100 rub. i 3 korce żyta, a także dawali gotowy dom i ogród dla szkoły. Jednak w następstwie wynikłych między nimi dużych różnic zdań otwarcie szkoły nie miało miejsca. W początkach 1897 r. konsystorz ewangelicki na wniosek mieszkańców kolonii Cichostów po pozytywnej opinii gubernatora siedleckiego, zgodził się na stworzenie kantoratu ewangelicko-augsburskiego w tej miejscowości. Na początku wieku kantorem w Cichostowie był Franc Pinczer. Na terenie powiatu radzyńskiego pojawiali się w początkach XX w. tzw. wędrowni nauczyciele. Można wśród nich wymienić m.in. sekretarza gminy Milanów, który dwa razy w tygodniu prowadził zajęcia dla dzieci w Cichostowie [Teodorowicz; ZR 1864-1918, s. 271, 276; PKSG 1875-1912; A. Koprukowniak 2014, s. 221-252]. W niepodległej Polsce w miejscowości funkcjonowała szkoła powszechna. Po II wojnie światowej w szkole dwóch nauczycieli uczyło ok. 60 dzieci [Magier 2002, 49, 56, 69].

    Informacje statystyczne, gospodarka w dziejach

    Początkowo Cichostów był stosunkowo dużą wsią i w 1565 r., kilkadziesiąt lat po powstaniu, mieszkało w nim 30 kmieci osiadłych na 14,5 łanach ziemi. Dodatkowo warto odnotować istnienie tu już w połowie XVI w. karczmy [Lustracja 1565, 60]. W kolejnych latach nastąpił jednak regres i kryzys życia gospodarczego. Wieś w 1626 r. składała się już tylko z 10 osiadłych łanów, jednego łanu wójtowskiego oraz 0,5 łanu kaczmarskiego. Odnotowano tutaj także dwie ubogie komornice. Trzy łany osiadłe oraz łan wójtowski zwolnione były z części obciążeń podatkowych [Rejestr 1626, 29].

    Niemniej obciążenia nakładane przez ówczesnego starostę parczewskiego Piotra Daniłowicza musiały mocno utrudniać funkcjonowanie miejscowym chłopom, gdyż w 1629 r. doszło do buntu mieszkańców kilku wsi starostwa, w tym Cichostowa, którego mieszkańcy zaprzestali odrabiania pańszczyzny i przekazywania do dworu jakichkolwiek danin. Sprawa toczyła się w sądach królewskich jeszcze przez kilkanaście lat, a w tym czasie chłopi zmuszeni zostali do respektowania zarządzeń administracji starościńskiej [AGAD, KRK sygn. 7, s. 107].

    Następnie okres II wojny północnej (1655-1660) przyczynił się do znacznego wyniszczenia wsi w starostwie parczewskim, m.in. na skutek licznych przemarszów wojsk biorących udział w zmaganiach zbrojnych [Szaflik 1957, 202]. Jednocześnie poważnie na sytuację miejscowych chłopów oddziaływały liczne, nowe obciążenia podatkowe. Poddani z Cichostowa zostali prawdopodobnie w jakiś sposób szczególnie poszkodowani podczas wybierania należnych kwot, skoro razem z mieszkańcami Zminowa szukali pomocy u szlachty lubelskiej zebranej na sejmiku wojewódzkim w Lublinie w dniu 28 marca 1661 r., gdzie złożyli skargę na poborcę podatkowego Jana Poniatowskiego [ASL 1633-1668, s. 532].

    Nienajlepszą sytuację gospodarczą Cichostów w drugiej połowie XVII stulecia potwierdzają informacje z lustracji województwa z 1661 r. Odnotowano wówczas tutaj jednego kmiecia odrabiającego pańszczyznę oraz jednego zagrodnika, który zobowiązany pozostawał do wykonywania prac w polu w wymiarze jednego dnia tygodniowo [Lustracja 1661, 39].

    Prawdopodobnie sytuacja gospodarcza Cichostowa nie uległa większym zmianom w kolejnych dekadach. W drugiej połowie XVIII w. nadal pozostawał on niedużą wsią. Zabudowa składała się z siedmiu chałup, w których mieszkało sześciu zagrodników i jedna komornica. Zasadniczo przy każdym domostwie znajdował się chlew i stodoły. Zagrodnicy odrabiali po dwa dni pańszczyzny w każdym tygodniu, natomiast komornica była z niej zwolniona i pracowała tylko przez jeden dzień w tygodniu między 23 kwietnia a 11 listopada (od św. Wojciecha do św. Marcina). W Cichostowie zasadniczo uprawiano przede wszystkim zboże. Dominowało żyto, a część pól obsiewano także owsem [AGAD, ASK LVI, sygn. 220, k. 11].

    W Cichostowie w XVIII w. istniał folwark starościński, na którego terenie stał drewniany dwór. W lustracji z 1779 r. odnotowano, że był to obiekt „stary”. Budynek składał się z sieni, izby z piecem, izby czeladnej oraz komórki. Przy dworze znajdowały się zabudowania gospodarcze, m.in. kurnik, stajnia, chlew, obora, cztery stodoły i spichlerz. Ponadto w Cichostowie znajdował się drewniany browar. W budynku tym znajdowało się pomieszczenie mieszkalne dzierżawcy, koryta do moczenia słodów, do produkcji piwa, piec do ich suszenia w kolejnym etapie produkcyjnym, a tuż obok znajdowała się studnia [AGAD, ASK LVI, sygn. 220, k. 10-10v].

    W 1827 r. w Cichostowie było jedynie 13 osad, w których mieszkało 62 osoby. Wieś należała do katolickiej parafii w Parczewie [Tabella miast i osad KP, Warszawa 1827]. W 1866 r. mieszkało tu 153 osoby (21 rodzin) gospodarzy a ponadto pracownicy folwarczni z rodzinami. Majątek obejmował 1582 mrg. [ZR 1864-1918]. W l. 80-ch XIX wieku w folwarku Cichostów było 16 osad i 108 mieszkańców. Grunta folwarku i wsi zajmowały 1665 mrg: orne i ogrody 339 mrg, łąk 66 mrg, pastwiska 2 mrg, lasu 1233 mrg a nieużytki i place 25 mrg, budowli murowanych 1, drewnianych 8. We wsi było 21 osad, gruntu 235 mrg. [SGKP, t. I, s. 674].

    W 1909 r. władze przygotowały statystyki, które miały posłużyć do ustalenia granicy wydzielanej z Królestwa Polskiego guberni chełmskiej. Na terenie dawnych dóbr Cichostów wykazano: 1) jedno tzw. gospodarstwo: właściciel Lejzor, Adolf i Eugeniusz Erlich s. Moszka, zamieszkali w majątku, 3 osoby ludności niestałej (1 m., 2 k.), Żydzi, wyznania mojżeszowego; 2) wieś z sądem gminnym, ziemi 153,5 dz., 28 osad, ludności stałej 306 osób (162 m., 144 k.), ludności niestałej 12 osób (4 m., 8 k.). Wszyscy byli katolikami. Władze zakwalifikowały ich do narodowości polskiej; 3) kolonię, ziemi 298,5 dz., 57 osad, ludności stałej 172 osoby (87 m., 85 k.) z czego 19 Polaków i 153 Niemców; ludności niestałej 16 osób (10 m., 6 k.) Niemcy. W tej kolonii 19 osób było wyznania katolickiego (ludność stała) a resztę stanowili luteranie [ZR 1864-1918, s. 293-294].

    Po odzyskaniu niepodległości w Cichostowie mieszkało 660 osób: 367 na kolonii, 293 we wsi. Chrześcijanie stanowili 647 osób (w tym 215 ewangelików i 2 prawosławnych), a 13 przedstawiciele religii mojżeszowej [NSP 1921]. W okresie okupacji niemieckiej odnotowano 244 mieszkańców wsi i 405 kolonii [Amtliches Gemeinde 1943]. Kantorat Cichostów (obejmujący Cichostów i Kobylą Wolę) lubelskiej ewangelickiej gminy wyznaniowej w odnotowywał 223 osoby, których grunty obejmowały 316 morgów. W czasie ofensywy sowieckiej w 1944 r. Niemcy wyjechali do III Rzeszy. Po wojnie 50 ich gospodarstw zostało rozparcelowanych i przekazanych nowym właścicielom [ZR 1939-1944, 193, 197-198].

    Po zakończeniu II wojny światowej w Cichostowie znajdowały się 42 gospodarstwa, na kolonii – 66 [AGM, sygn. 129]. W 1954 r. zamieszkiwało tu 501 osób, wieś obejmowała powierzchnię 1116,50 ha [AGM, sygn. 26, s. 37].

    Mieszkańcy w XIX i XX wieku zajmowali się rolnictwem, hodowlą owiec, utrzymywali ogrody i sady. Ziemie majątku w większości porastały lasy. Po uzyskaniu praw serwitutowych włościanie wypasali bydło na ugorach dworskich a swoje zaorali na pola. Ponadto nagminnie wypasali więcej niż mieli na to pozwolenie. W 1875 roku włościanie wypasali 69 sztuk bydła, 149 sztuk owiec, 110 jagniąt, tzn. więcej niż zapisano w tabeli likwidacyjnej o 14 sztuk bydła i 62 sztuki owiec. W majątku zorganizowano folwark.

    Sylwester Rogowski już po uwłaszczeniu prowadził rabunkową gospodarkę leśną w swoich dobrach, rozszerzając działalność swego ojca Macieja. Gubernialna Komisja Spraw Włościańskich w Siedlcach w 1869 roku wyraziła zgodę na wyrąb 15 tys. drzew w lasach tego majątku a w 1875 roku – 20 tys. drzew. W 1874 r. wydano zgodę na całkowite wycięcie drzew w lesie o powierzchni 608 mrg. Najpierw Rogowscy dzierżawili lasy Żydom, którzy je intensywnie wycinali a ostatecznie sprzedali co jeszcze nasiliło tę działalność. Ziemie majątku były sukcesywnie rozprzedawane w większości kolonistom niemieckim na skutek czego tworzono tzw. kolonie [A. Koprukowniak 2014, s. 221-252].

    W okresie międzywojennym, do 1946 r., w Cichostowie funkcjonował sklep spożywczy Andrzeja Artymiuka, oraz spółdzielnia spożywcza „Cichostowianka” [AGM, sygn. 130, s. 8].

    Zabytki i obiekty przyrodnicze

    Ważne wydarzenia

    Małe ojczyzny – strefa regionalistów

    Współczesność, strategie rozwoju

    Samorząd, organizacje​

    Kościoły i związki religijne​

    Życie kulturalne

    Oświata i szkolnictwo

    Wybitne postacie​

    Rodziny – pamiątki

    Wspomnienia, albumy rodzinne​

    Gospodarka – firmy i przedsiębiorstwa

    Walory turystyczne

    Folklor​

    Miejsca pamięci