Studzianka

Patrz hasło: Łomazy.

W bliżej nieznanych okolicznościach znaleziono „duży topór kamienny” [Nosek 1957, 185; także Żółkowski 1988, 94]. Według informacji mieszkańca z Białej Podlaskiej w bliżej niezlokalizowanym rejonie ma się znajdować „stare cmentarzysko” [Żółkowski 1988, 94]. W trakcie prowadzonych systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP w roku 1982 i 1985 odkryto 19 stanowisk, na których zebrano głównie materiały ceramiczne, w mniejszym stopniu krzemienne, na podstawie których wyróżniono kilka etapów osadnictwa z zakresu pradziejów oraz okresów historycznych. Najstarsze ślady pochodzą z wczesnej epoki brązu (kultura trzciniecka) i niesprecyzowanej fazy kultury łużyckiej. Kolejne znacznie liczniejsze materiały stanowią pozostałość po osadach z różnych faz średniowiecza – w zakresie XII-XIII oraz XIV-XV w. Z okresu nowożytnego (XVII-1 poł. XIX w.) pochodzi skałka krzemienna (element „dający iskrę”) stosowana w broni gładko lufowej [NID, AZP obszary: 62-87 i 63-87 – część określona: Kolonia Studzianka; także Dmochowska 1988, 141; 143-144; Bargieł, Zakościelna 1995, cz. 1, 64].

Prowadzono również poszukiwania lokalizacji meczetu funkcjonującego w latach 1817-1915, który w trakcie działań pierwszej wojny światowej uległ spaleniu i jakkolwiek prace wykopaliskowe nie doprowadziły do jego odkrycia, to analizy kartografii jednoznacznie umożliwiły jego umiejscowienie [Niedźwiadek 2024].