Grabnik

Patrz hasło: Krasnobród

Nazwa wsi, a wcześniej folwarku, wywodzi się zapewne od rosnącego tutaj dawniej lasu grabowego.

Początki Grabnika sięgają pierwszej dekady XX w. Funkcjonował tutaj folwark, który powstał na kilka lat przed wybuchem I wojny światowej. Leżał na terenie Gminy Krasnobród. W czasie przeprowadzania spisu powszechnego w 1921 r. niewielka społeczność Grabnika została spisana wraz z osobami zamieszkałymi w Nowej Wsi. Wkrótce w latach 20. XX w. doszło do powstania Kolonii Grabnik. Prawdopodobnie pod koniec lat 20. XX w. znalazła się ona w Gminie Suchowola. 23 marca 1933 r. została ogłoszona ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. Na jej podstawie Kolonia Grabnik wraz z wsią Suchowola stworzyła samodzielną Gromadę Suchowola. Wieś będącą elementem składowym Gminy Suchowola wchodzącej w skład powiatu zamojskiego województwa lubelskiego [„LDW” 1933, nr 22, s. 446]. W czasie okupacji niemieckiej (od 26 października 1939 r. do końca lipca 1944 r.) Grabnik znajdował się na terytorium powiatu zamojskiego dystryktu lubelskiego. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej przywrócono podział administracyjny sprzed 26 października 1939 r. Taka organizacja przynależności terytorialnej przetrwała aż do chwili likwidacji Gminy Suchowola. 5 października 1954 r. Grabnik znalazł się w granicach Gromady Suchowola. Jednak z dniem 1 stycznia 1960 r., w związku z przenosinami siedziby Gromadzkiej Rady Narodowej w Suchowoli do miejscowości Potoczek, została utworzona Gromada Potoczek. Grabnik stał się jej integralną częścią [„DUWRN w Lublinie” 1954, nr 15, s. 85; 1959, nr 9, poz. 62, s. 94, 99]. W grudniu 1972 r. nastąpiło przywrócenie funkcjonowania Gminy Krasnobród na terenie powiatu zamojskiego, w której znalazł się Grabnik [„DUWRN w Lublinie” 1972, nr 12, s. 181]. Z dniem 1 czerwca 1975 r. wieś, po likwidacji powiatu biłgorajskiego, znalazła się w granicach województwa zamojskiego. 1 stycznia 1999 r. z chwilą wprowadzenia reformy podziału administracyjno-terytorialnego Rzeczypospolitej Polskiej znalazła się na terytorium Gminy Krasnobród powiatu zamojskiego województwa lubelskiego [Dz.U., 1975, nr 16, poz. 91, s. 160; 1998, nr 96, poz. 603, s. 3432].

W latach 20. i 30. XX wieku gospodarstwa nabyli tutaj osoby o nazwiskach: Biela, Duda, Mokrzecki, Ostap vel Sztab, Przegon, Skóra i Szeląg. Właścicielami gospodarstw na przełomie lat 40. i 50. XX w. były osoby noszące nazwiska: Biela, Bojarski, Dorosz, Galant, Grela, Kuniec, Mokrzecki, Powroźnik, Przegorz, Skóra [APZ, AGP, sygn. 183, s. 104–123; PGRN w Suchowoli, sygn. 104].

Brak informacji o stanowiskach zarówno z kwerendy, jak i z systematycznych badań powierzchniowych prowadzonych w roku 1984 w ramach AZP [NID, AZP obszar 92-88].

Przed wybuchem I wojny światowej na terenie dzisiejszego Grabnika funkcjonował folwark o takiej nazwie. Na przełomie lat 20. i 30. XX w. doszło do powstania kolonii na bazie dóbr Suchowola. Swoje gospodarstwa zakupili okoliczni rolnicy. [APZ, AGP, sygn. 183, s. 104–123; PGRN w Suchowoli, sygn. 104].

W chwili powstania Grabnika jego mieszkańcy znaleźli się w jurysdykcji proboszcza parafii rzymskokatolickiej w Krasnobrodzie. Opiekę duszpasterską do końca lat 60. XX w. sprawowali nad nimi następujący księża proboszczowie: Antoni Wójcikowski (1916–1940), Franciszek Gduliński (1945) i Ludwik Liwerski (1945–1969) [Spis kościołów 1939, 209–210; Walewander 2018, 58–65].

Na początku lat 30. XX w. Grabnik zamieszkiwało około 40 osób w 9 domostwach [APZ, AGP, sygn. 177].

Głównym źródłem utrzymania ludności w XIX w. i w XX w. było rolnictwo. Uprawa gruntów i hodowla zwierząt była czynnikiem dominującym, który zaważył na powstaniu tej miejscowości. Ze względu na jakość gleb koncentrowano się głównie na uprawie zbóż nie wymagających dobrych gleb takich jak np. żyto i owies. W mniejszym stopniu uprawiano pszenicę i jęczmień. Hodowano również trzodę chlewną i bydło rogate. Z tym ostatnim był związany proces produkcji mleka i przetworów mlecznych. W Grabniku zamieszkiwały też osoby, które utrzymywały się z prac wykonywanych w lasach. Zawodowymi drwalami był Władysław Procner i jego synowie Franciszek i Jan [APZ, AGP, sygn. 183, s. 109].

Na terenie wsi znajduje się „Czerwona” figura, prawdopodobnie pochodząca z połowy XIX w. [Kościński 2001, 69].