Rzeczyca-Kolonia

Patrz hasło: Szastarka.

Nazwa wsi jest dwuczłonowa. Słowo „kolonia” oznaczało osadę powstałą zwykle w wyniku parcelacji i wyprzedaży ziemi folwarcznej lub jej części chłopom. Szczególne natężenie tego zjawiska miało miejsce po ukazie uwłaszczeniowym z 1864 r., w okresie międzywojennym (realizacja reformy rolnej z 1920 i 1925 roku), i wreszcie dekretu PKWN z 1944 r. Nabywcami mogli być włościanie z sąsiedztwa albo przybysze z bardziej odległych stron,  zza Wisły lub nieodległej Galicji. Zwłaszcza przed I wojną światową  na nasze ziemi masowo napływali też z przyczyn ekonomicznych chłopi niemieccy. Drugi człon nazwy łączy się często z powstaniem kolonii na gruncie starszej wsi.

W okresie międzywojennym Rzeczyca Księża Kolonia należała do gminy Trzydnik powiatu janowskiego województwa lubelskiego [Skorowidz miejscowości, 1924, t. 4, 35]. W okresie II wojny światowej wieś znajdowała się w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa, powiecie (niem. Kriese) janowskim, którego siedziba została przeniesiona w 1942 r. do Kraśnika. Po wojnie władze komunistyczne utrzymały zmianę w odniesieniu do siedziby powiatu a nawet w 1945 r. zmieniły formalnie nazwę powiatu z janowskiego na kraśnicki. [Ćwik, Reder, 1977, 163].

W 1952 r. Rzeczyca Księża kolonia nadal należała do gminy Trzydnik. [DUWRN, 1953, nr 3, poz. 7]. W 1954 r. powołano gromadę Polichna Dolna w skład której weszły gromady: Polichna Dolna wieś, Polichna Dolna kol., Polichna Górna wieś, Polichna Górna kol., Wojciechów wieś i Wojciechów kol. z gminy Brzozówka oraz gromady Zarajec, Michałówka, Stojszyn kol. z gminy Modliborzyce, gromada Huta Józefów i część obszaru dotychczasowej gromady Dąbrowica obejmująca miejscowość Potok – Wołowa Głowa kol. z gminy Potok oraz część obszaru dotychczasowej gromady Rzeczyca Księża obejmująca miejscowość Rzeczyca Księża kol. z gminy Trzydnik. [DUWRN, 1954, nr 15, poz. 64]. W 1973 r. została utworzona gmina Szastarka, która w latach 1975-1998 wchodziła w skład województwa tarnobrzeskiego. Od 1999 r. ponownie w województwie lubelskim, powiecie kraśnickim. [Ćwik, Reder 1977, 166]

Brak informacji o stanowiskach zarówno z kwerendy, jak i z systematycznych badań powierzchniowych prowadzonych w roku 1985 w ramach AZP [NID, AZP obszar 86-78].

Początki kolonii łączy się ze wzmiankowaną w 1914 r. osadą, początkowo zwaną Kolonia Rzeczyca Księża, która rozwinęła się przy linii kolejowej. [http://gminaszastarka.pl/historia/dostęp 16.09.2023]. Nie ma jednak całkowitej pewności, bez pogłębionych badań regionalnych, która z licznie występujących w okolicy kolonii dała faktyczny początek naszej osadzie.

Rzeczyca Kolonia należy do parafii Rzeczyca Księża erygowanej 19.02 1985 r., choć posiadającej status samodzielnego ośrodka duszpasterskiego od 1971 r. Wcześniej należała do parafii Wniebowzięcia NMP w Kraśniku. [http://www.rzeczyca.diecezja.lublin.pl/historia parafii]

Według danych ze spisu powszechnego z 1921 roku w Rzeczycy Księżej Kolonii były 4 domy i 39 mieszkańców (18 mężczyzn i 21 kobiet). Wszyscy deklarowali wyznanie katolickie i narodowość polską. [Skorowidz miejscowości, 1924, t,.4, s. 39] Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 197 mieszkańców [https://pl.wikipedia.org/wiki/Rzeczyca-Kolonia_(powiat_kraśnicki]

Gospodarka (odnosi się do Rzeczycy Księżej)

Właścicielem majątku w latach 20. XX wieku był Antoni Łaskarzewski. Jego majątek liczył 188 ha. W okresie międzywojennym w tej wsi funkcjonował zakład bednarski należący do Dobrowolskiego, działała kooperatywa (spółdzielnia) „Jedność”, kowalem był W. Wasilewski, był sklep spożywczy J. Wieprzyńskiego oraz punkt skupu zboża H. Wajnberga. Przy miejscowym folwarku działał też młyn wodny. [KAP 1930, 591]

W okresie międzywojennym w tej miejscowości powstała szkoła podstawowa, która funkcjonowała przez całą II wojnę światową, jak również i w latach powojennych . 

W Rzeczycy Księżej Kolonii w latach 60. działała klubokawiarnia. Funkcjonowała także biblioteka. Powstała również działająca do dziś jednostka OSP. [Zugaj, 2018, 86, 114]