Brzozówka

Patrz hasło: Brzozówka.

Nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od pojęć „brzozowy” czy też „brzoza” [Kosyl 1974, s. 46].

Nomenklatury topograficzne, odnotowane w historycznych i współczesnych mapach na obszarze wsi: Pola Domowe, Przymiarki, Brzozowski Gościniec (droga polna), Droga Kościelna (droga polna) [https://szastarka.e-mapa.net].  

W trakcie prowadzonych w roku 1987 systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP odkryto 18 stanowisk, które dostarczyły źródeł krzemiennych (narzędzia, odpadki powstałe z ich formowania lub napraw, także półsurowiec) oraz ceramicznych (ułamki naczyń) będących pozostałościami po różnych formach osadnictwa pradziejowego i wczesnohistorycznego. Na podstawie ilości i rozrzutu zebranych artefaktów wyróżniono ślady osadnicze (1-3 zabytki z bardzo małej powierzchni) bądź bardziej trwałe struktury osadnicze – siedliska (powyżej 3 znalezisk z większego areału). Prawdopodobnie ślady osadnicze występujące w kontekście trwalszych struktur można utożsamiać z różnoraką aktywnością gospodarczą – związaną z myślistwem, zbieractwem, uprawą pól, hodowlą, pasterstwem, gospodarką leśną czy wędrówkami w poszukiwaniu surowców.

Zebrane źródła ruchome pochodzą z co najmniej dwóch faz osadniczych. Najstarsze ślady w postaci głównie półsurowca wiórowego to pozostałość po obozowisku po łowcach schyłkowopaleolitycznych (brak afiliacji kulturowej). Z podobnego obiektu zebrano kilka narzędzi krzemiennych oraz siekierę kamienną pozostawioną przez ludność rolniczą z wczesnego neolitu (brak przynależności kulturowej). Ponadto nie określono chronologii zabytków pozbawionych charakterystycznych cech morfologiczno-technologicznych [NID, AZP obszar 86-79].

Wieś powstała prawdopodobnie między 1786 a 1801 r. Nie umieszczono jej na mapie województwa lubelskiego Karola Pertheesa z 1786 r., nie znajduje się także w rejestrach z przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XVIII w. Według C. Kosyla pierwsza wzmianka w 1806 r. [Kosyl 1974, s. 46]. Powstała jednak wcześniej, gdyż została zaznaczona na austriackiej mapie Heldensfelda z 1801-1804 r. Wedlug Szymanka Brzozówka powstała na gruntach Ordynacji zamojskiej ok 1791-1793 r. [Szymanek, 2003, s. 281]