Przejdź do treści

Obroki

    Herb gminy Wilkołaz.

    Obroki

    Powiat: kraśnicki

    Gmina: Wilkołaz

    Mapa miejscowości

    Miejscowości – część ekspercka

    W świecie cyfrowym

    Patrz hasło: Wilkołaz.

    Nazwa – geneza i znaczenie

    Zdaniem C. Kosyla nazwa Obroki pochodzi od nazwiska (lub przydomka), natomiast mniej prawdopodobne jest jej pochodzenie bezpośrednio od słowa ‘obrok’, oznaczającego paszę/karmę dla zwierząt gospodarskich (koni, bydła) [Kosyl 1974, 278].

    Mikrotoponimia

    W granicach wsi znajduje się obszar zwany Żurawinie (patrz niżej), oraz O. – osada leśna. Przebiegająca tędy linia kolejowa i budowana obecnie Via Carpatia spowodowały nieformalne podziały wewnętrzne wsi na części zwane: Przy szosie, Za szosą i Za torami.

    Archeologia o najdawniejszym osadnictwie

    Jak dotąd nie odnotowano śladów osadnictwa pradziejowego.

    Powstanie osady

    Inwentarze Ordynacji Zamojskiej dotyczące Wilkołazu z 1788 i 1797 r. wymieniają las zwany Obroki, z „sośniną grubą i dębiną młodocianą”, położony przy granicy z wsią Kłodnica [APL, AOZ sygn. 623, k. 2; sygn. 625, k. 6v].

    Las Obroki na austriackiej mapie Heldensfelda z 1801-1804 r.
    https://maps.arcanum.com/en/

    Miejscowość powstała na jego obszarze znacznie później,w wyniku parcelacji z 1937 r. części folwarku Wilkołaz Dolny zakupionego przez Państwowy Bank Rolny od ordynacji Zamoyskiej w 1934 r. Wśród nabywców poszczególnych części gruntu byli dawni członkowie POW z Wilkołaza i okolic oraz kombatanci [APL, UWL WRiRR, sygn. 6.2.3/1010, k. 12-13].

    W 1944 r. rozparcelowano niewielki obszar należący do Państwowego Banku Rolnego (w sumie 35 ha). Na obecnym terenie Obroków istniał jeszcze jeden folwark o nazwie Żurawiniec. Został on również rozparcelowany w wyniku reformy rolnej z 1944 r. Jego dotychczasową właścicielką była Anna Dąbrowska. Jej własność liczyła 174,7 ha, z czego aż 144 ha przypadało na lasy [https://atlasfontium.pl/wykaz-majatkow-ziemskich-1944/]. Resztówkę wraz z zabudowaniami nabyła rodzina Sadowskich i w jej rękach pozostaje ona do dnia dzisiejszego.

    Staw leśny w pobliżu wsi Obroki – leżący na terenie dawnego majątku ziemskiego w Żurawińcu. Zasila je ciek wodny o nazwie Nędznica – (fot. M. Bartnicki)

    Zabytki i obiekty przyrodnicze

    Do dziś zachował się w Żurawinie murowany, parterowy dwór zbudowany na planie litery „L”, z mieszkalnym poddaszem i gankiem. Dwór otoczony był niewielkim parkiem, zachowanym w stanie szczątkowym. Niedaleko dworu zachowała się drewniana zagroda z lat trzydziestych XX wieku. Składa się z drewnianego domu, dwóch budynków gospodarczych i krytej strzechą stodoły. We wsi rośnie dąb szypułkowy Quercus robur, pomnik przyrody [Nasiadka, 2010].

    Ważne wydarzenia

    Ze wspomnień partyzanta NSZ Bohdana Szuckiego wynika, że miejscowych konspiratorów wspomagał Tadeusz Teleżyński, ówczesny zarządca dóbr krasnobrodzkich, wywodzący się z Wołynia, właściciel dworu (?) i poordynackiej leśniczówki w Obrokach [Szucki, 2013]. Z partyzantami współpracowała także mieszkająca wówczas w Obrokach Ludwika von Kleist ps. „Ciotka Luda” (zm. 1987, pochowana na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie), ziemianka, podobnie jak Teleżyńscy pochodząca z Wołynia z rodziny polsko-niemieckiej, która jednak nie podpisała Volkslisty, za to zaangażowała się w działalność niepodległościową. W niedawno wydanej publikacji została nawet określona – nieco na wyrost – szefową miejscowej konspiracji [Douglas 2012, 84]. W jej domu położonym na skraju lasu (ob. nie istnieje) mieścił się punkt kontaktowy organizacji i doraźna kwatera partyzantów NSZ [Szucki, 2013].

    Małe ojczyzny – strefa regionalistów

    Współczesność, strategie rozwoju

    Samorząd, organizacje​

    Kościoły i związki religijne​

    Życie kulturalne

    Oświata i szkolnictwo

    Wybitne postacie​

    Rodziny – pamiątki

    Wspomnienia, albumy rodzinne​

    Gospodarka – firmy i przedsiębiorstwa

    Walory turystyczne

    Folklor​

    Miejsca pamięci