Rejowiec Fabryczny (gmina miejska)

DOSTĘPNE ONLINE INFORMACJE DOTYCZĄCE GMINY I MIASTA REJOWIEC FABRYCZNY*

* Z punktu widzenia zasadniczych celów niniejszego zestawienia nie ma wielkiego znaczenia fakt, że w roku 1991 w wyniku czerwcowych wyborów samorządowych nastąpił rozdział miasta i gminy Rejowiec Fabryczny na dwie odrębne, samodzielne jednostki samorządu lokalnego: miasto Rejowiec Fabryczny i gminę Rejowiec Fabryczny. W zasadniczym zakresie informacje gminne i miejskie wzajem na siebie zachodzą i powielają, tworząc zwykle spójną całość. Podział „administracyjny” (miasto – gmina) widoczny jest jedynie w pierwszej części tego opartego na wykorzystaniu kryteriów merytorycznych zestawienia.

INFORMACJE OGÓLNE

Oficjalna strona główna Urzędu Miasta Rejowiec Fabryczny jest najlepszym wprowadzeniem do historii, tradycji oraz aktualnych problemów miasta. Na górnym pasku od lewej strony znajduje się ikona „Miasto” z wieloma subdywizjami wewnętrznymi, dającymi obraz jego funkcjonowania: „Położenie” ; „Środowisko naturalne” ; „Ludność” ; „Historia i herb” ; „Tradycje regionalne” ; „Mapa miasta i spis ulic”.

Kolejna zakładka na górnym pasku strony UM, „Urząd” pokazuje jego strukturę i organizację. Ważne wydają się informacje „Z prac Samorządu Miasta”. To przegląd samorządowych aktualności dotyczących zwłaszcza posiedzeń rady miasta. Po kliknięciu kolejnej ikony górnego paska poziomego „Samorząd” pojawia się jego skład z podziałem na kluby. W dziale „Inwestycje” uwagę zwraca ikona:„Program Rewitalizacji Zdegradowanych Obszarów Miasta Rejowiec Fabryczny„. Ostatnia zakładka na górnym pasie poziomym, „Dla mieszkańca”, jest rodzajem informatora, który może być także wykorzystany przez osoby z zewnątrz pragnące poznać miasto. Chodzi tu o ikonki „Gastronomia i noclegi” https://www.rejowiec.pl/dla-mieszkanca/informator/gastronomia-i-noclegi.html;„Organizacje i stowarzyszenia” (patrz szerzej poniżej w dziale Stowarzyszenia, fundacje, organizacje społeczne); „Rekreacja” (patrz szerzej poniżej w dzialeTurystyka) oraz „Firmy” (patrz szerzej poniżej w dziale Firmy i przedsiębiorstwa (wybrane).

Raport o stanie miasta Rejowiec Fabryczny za 2023 rok (plik pdf, s. 91)

Raport o stanie Miasta Rejowiec Fabryczny za lata 2018-2023GMINA MIEJSKA REJOWIEC FABRYCZNY w liczbach

Raport o stanie miasta Rejowiec Fabryczny za 2018 rok (plik pdf, s. 48)

Plan zagospodarowania przestrzennego miasta Rejowiec Fabryczny (z 2104 r. plik pdf, s. 36)

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA REJOWIEC FABRYCZNY NA LATA 2017-2026 (plik pdf, s. 54)

Strategia rozwiązywania problemów społecznych miasta Rejowiec Fabryczny na lata 2022-2030 (plik pdf, s. 71)

Raport o stanie miasta Rejowiec Fabryczny za 2018 rok (plik pdf, s. 48)

Raport instytucjonalny o mieście Rejowiec Fabryczny (plik pdf, s. 13)

Zbiór danych przestrzennych studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Rejowiec Fabryczny Miasto

Rejowiec Fabryczny w liczbach (dane GUS)

Rejowiec Fabryczny (miasto od 1962 r.)

Morawinek (gromada)

Morawinek

Cementownia (Rejowiec Fabryczny)

Rejowiec (stacja kolejowa)

Złote (Rejowiec Fabryczny)

Stajne – dawniej samodzielna wieś

Stajne i Stajne Majdan, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 178

„Lepiej żyć…” modernizacja obiektów i infrastruktury technicznej w obszarze rewitalizacji miasta Rejowiec Fabryczny

Strona główna Gminy Rejowiec Fabryczny dzieli się wedle zasadniczych subdywizji (Gmina, Urząd Gminy, Prawo, Turystyka) wskazanych po lewej na pasku pionowym. Dla pragnących zapoznać się z funkcjonowaniem i specyfiką gminy największe znaczenie ma pierwsza z powyższych zakładek, która przynosi informacje m. in. na następujące ogólnej natury tematy: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ; Historia ; Położenie i gospodarka ; Galeria. Informacje w nich zawarte w dużym stopniu powielają te znalezione na stronieUM. Dane na temat „Jednostki Organizacyjne i Szkoły” oraz „Turystyka” znajdują się poniżej w dziale Oświata i wychowanie oraz Stowarzyszenia, fundacje i organizacje.

Statut Gminy

Mapa miasta i gminy

Rejowiec Fabryczny (gmina wiejska)

Gmina Rejowiec Fabryczny w liczbach

GMINA MIEJSKO-WIEJSKA REJOWIEC (dane Głównego Urzędu Statystycznego)

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCHPROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY REJOWIEC FABRYCZNYGMINY REJOWIEC FABRYCZNY NA LATA 2024-2030 NA LATA 2024-2030 (plik pdf, s. 72)

RAPORT STANIE GMINY REJOWIEC za 2018 rok (plik pdf, s. 94)

RAPORT O STANIE GMINY REJOWIEC FABRYCZNY 2020 Rok (plik pdf, s. 48)

RAPORT O STANIE GMINY REJOWIEC FABRYCZNY 2022 ROK (plik pdf, s. 59)

RAPORT O STANIE GMINY REJOWIEC FABRYCZNY 2023 ROK (plik pdf, s. 61)

DIAGNOZA SPOŁECZNA, GOSPODARCZA, PRZESTRZENNA, ŚRODOWISKOWA (plik pdf, s. 186)

Sołectwa gminy

Miejscowości Gminy (każda z krótką historią, prezentacją osiągnięć i galerią fotografii)

Gmina Rejowiec Fabryczny składa się z 15 sołectw bez miasta Rejowiec Fabryczny:

Gołąb (powiat chełmski)

Józefin (gmina Rejowiec Fabryczny)

Popielniki a. Majdan Józefin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 494

Wieś Józefin w liczbach

Kanie (województwo lubelskie)

Wieś Kanie w liczbach (Góra, część wsi)

Kanie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 803

Kanie-Stacja

Krasne (gmina Rejowiec Fabryczny)

Wieś Krasne w liczbach

Krzywowola (części wsi: Jagodzianka, Lubuszanka, Podedworze)

Wieś Krzywowola w liczbach

Krzywowola, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 183

Leszczanka (powiat chełmski) (część wsi Majdan Krepkowski)

Wieś Leszczanka w liczbach

Liszno

Wieś Liszno w liczbach

Liszno-Kolonia (części wsi bankowe, Koziniec, Wygoda)

Wieś Liszno-Kolonia w liczbach

Pawłów (powiat chełmski)

Wieś Pawłów w liczbach

Pawłów 12.) P., osada miejska, powiat chełmski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 905

Pawłów 1.) mstko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 435

Toruń (województwo lubelskie) (części wsi: Dębina, Osowiec, Rybno)

Wieś Toruń w liczbach

Wólka Kańska

Wieś Wólka Kańska w liczbach

Wólka Kańska-Kolonia (części wsi: Góra, Majdanek, Zaolzie)

Zalesie Kańskie

Wieś Zalesie Kańskie w liczbach

Zalesie Krasieńskie

Wieś Zalesie Krasieńskie w liczbach

AKTUALNOŚCI

Aktualności UM

Aktualności UG

„Głos Pawłowa” (na stronie gminy znajduje się pdf egz. 2 (44) 2018), numery archiwalne pisma znajdują się na stronie Stowarzyszenia Przyjaciół Pawłowa powołanego w 2004 roku od numeru I wydanego w tym właśnie roku. Pismo stanowi bogate źródło informacji o dziejach gminy. Egzemplarze dostępne są w Chełmskiej Bibliotece Cyfrowej. „Głos Pawłowa” redaguje zespół w składzie: Danuta Kurczewicz, Dorota Jaszczuk, Magdalena Boruchalska, Maria Rejman, Andrzej Kosz i Stefan Kurczewicz (red. prowadzący).

Portal internetowy Rejowca Fabrycznego

Rejowiec Fabryczny – miasto dla mieszkańców (na fb)

Rejowiec Fabryczny – Bez Cenzury (na fb)

„Chełm Nasze Miasto” (z tagiem Rejowiec Fabryczny)

„Krasnystaw Nasze Miasto” (z tagiem miasto Rejowiec Fabryczny)

„Nowy Tydzień Chełmski” (z tagiem miasto Rejowiec Fabryczny)

„Nowy Tydzień” (z tagiem miasto Rejowiec Fabryczny)

Informacyjna Agencja Samorządowa (do 2020 r.)

„Dziennik Wschodni” (artykuły oznaczonetagiem Rejowiec Fabryczny)

lublin112.pl (z tagiem Rejowiec)

„Kurier Lubelski” (artykuły oznaczonetagiem Rejowiec Fabryczny)

FIRMY I PRZEDSIĘBIORSTWA (WYBRANE)

Oferta Inwestycyjna gminy. Miasto Rejowiec Fabryczny (plik pdf, s. 20)

OFERTA INWESTYCYJNA GMINY REJOWIEC FABRYCZNY (plik pdf, s. 13)

Firmy z gminy REJOWIEC FABRYCZNY (zawiera 35 podmiotów)

Oferty dla Inwestorów

Specjalna Strefa Ekonomiczna

Firmy i instytucjehttps://gminarejowiecfabr.pl/ Cementownia „REJOWIEC” S.A.

REYBUD Sp. z o.o.

Zakład Wodociągów i Kanalizacji

Przedsiębiorstwo Bednarskie „PAWŁOWIANKA”

Lista inwestycji – Rejowiec Fabryczny

OŚWIATA i WYCHOWANIE

Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Reja w Rejowcu Fabrycznym Rejowiec Fabryczny

Przedszkole Miejskie w Rejowcu Fabrycznym

Jednostki organizacyjne gminy

Szkoła Podstawowa im. Jana Kochanowskiego w Pawłowie (Szkoła Filialna w Krasnem podporządkowana jest Szkole Podstawowej w Pawłowie)

Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Lisznie

Szkoły Niepubliczne (Rejestrowe, Stowarzyszeniowe):

Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Sługi Bożego Ojca Jacka Woronieckiego OP w Kaniem

Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Wólce Kańskiej

STOWARZYSZENIA, FUNDACJE, ORGANIZACJE SPOŁECZNE

Lokalna Grupa Działania PROMENADA S12

Stowarzyszenia Przyjaciół Pawłowa (stowarzyszenie podejmuje szereg działań w zakresie kultywowania tradycji lokalnej i propagowania historii wsi i rejonu Rejowca) Stowarzyszenie Przyjaciół Pawłowa na fb Lokalne Grupy Działania Stowarzyszenie Inicjatyw Społeczno-Kulturalnych „Szansa” w Rejowcu Fabrycznym na fb Stowarzyszenie Strzelecko-Kolekcjonerskie „SEMPER Fidelis” w Rejowcu Fabrycznym

Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym „Wiara” na fb

Stowarzyszenie Pamięć Jana Pawła II

Stowarzyszenie Klub Abstynenta „Krokus” w Rejowcu Fabrycznym

Stowarzyszenie Ekologiczne Ogrody Działkowe w Rejowcu Fabrycznym

Fundacja Rozwoju Rejowca Fabrycznego Fundacja REYBUDHELP

Fundacja „Psim Tropem” Rejowiec Fabryczny

Ochotnicza Straż Pożarna w Rejowcu Fabrycznym

Ochotnicza Straż Pożarna Pawłów

Ochotnicza Straż Pożarna w Kaniem

Ochotnicza Straż Pożarna Wólka Kańska

Koło Gospodyń Wiejskich „Jutrzenka” w Krasnem

Koło Gospodyń Wiejskich „Krzywowolanki”

Koło Gospodyń Wiejskich w Rejowcu Fabrycznym

Koło Gospodyń Wiejskich ,,Kalina” w Kaniem

Koło Gospodyń Wiejskich „Jazgot” w Lisznie na fb

Zespół Śpiewaczy ECHO oraz Koło Gospodyń Wiejskich w Gołębiu „Gołębianki” (od 2019 r.)

Koło Gospodyń Wiejskich „Bzdunki” w Pawłowie

Grupa Odnowy Miejscowości Kanie

Stowarzyszenie na Rzecz Ekorozwoju Wsi Kanie

Grupa Odnowy Miejscowości Pawłów (od 2010 r.)

KULTURA

Gminny Ośrodek Kultury im. R. Kapuścińskiego w Pawłowie na fb

GMINA REJOWIEC FABRYCZNY Gmina przyjazna do życia i pracy (bogato ilustrowany album wydany w 2017 r., plik pdf., s. 12)

Zespół „Łyszcz” (powstał w kwietniu 2022 r. z inicjatywy dyrektor GOK w Pawłowie)

Miejski Dom Kultury „Dworek” w Rejowcu Fabrycznym na fb

Gminna Biblioteka Publiczna w Rejowcu Fabrycznym

Biblioteka Gminna w Pawłowie (wybudowana w 1979 r.)

Zespół Śpiewaczy „Radość” w Lisznie Stanisław Karulak (1890-1972) (twórca ludowy ubiegłego stulecia, przedstawiciel sztuki naiwnej)

Stanisław Karulak Twórcy ludowi i rzemiosło artystyczne powiatu chełmskiego (plik pdf, s. 44)

ŻYCIE RELIGIJNE

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Rejowcu Fabrycznym(erygowana w 1981 r.)

Rejowiec Fabryczny, pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (strona Archidiecezji Lubelskiej)

Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Rejowcu Fabrycznym (strona parafii)

Parafia św. Jana Chrzciciela w Pawłowie Parafia św. Jana Chrzciciela w Pawłowie (strona Archidiecezji Lubelskiej, w skład parafii wchodzą:Aleksandria Krzywowolska – Tomaszówka, Bezek Dębiński, Krasne, Krowica, Krzywowola, Lechówka, Majdan Stary, Pawłów, Poczekajka, Zalesie Kraszeńskie, Zyngierówk)

Toruń jako jedyna wieś Gminy Rejowiec Fabryczny podlega częściowo pod Dekanat Krasnystaw i należy do parafii Borowica.

HISTORIA

Z. Kalinowski, DWORY I DWORKI W DOBRACH STAJNE I ŻULIN. Dwór STAJNE (plik pdf, s. 11, tekst bogato ilustrowany)

Miasto Rejowiec – historia mówiona

Z. Kalinowski, Rejowiec w starej fotografii (pdf, album s. 41)

90 lat Cementowni w Rejowcu Fabrycznym

Z. Kalinowski, Cementownia „Firley” w Rejowcu, cz. C (plik pdf, s. 35)

Historia Pawłowa

Z. Kalinowski, Kartki z dziejów Rejowca (NIEZWYKLE WAŻNA STRONA DANUTY I ZDZISŁAWA KALINOWSKICH Z ODSTĘPNYMI ONLINE PUBLIKACJAMI /2 KSIĄŻKI I KILKADZIESIĄT ARTYKUŁÓW, m.in. : cz. 1 i 2 Pomniki, kapliczki, figury i krzyże w gminie Rejowiec; Komitet Miejski P.Z.P.R. w Rejowcu –wybrane materiały (ZMP, ZMS, POP w szkołach); Straż rejowiecka okresu międzywojennego w zachowanych fotografiach. (Galeria); Parki w Rejowcu 1910-1939; Małżeństwo hrabiów Tomasza Andrzeja Adama i Konstancji Marianny Apolonii Łubieńskich w Rejowcu; Koloniści niemieccy o nazwisku Sader (Zader) w gminie Rejowiec lata 1848 – 1941; Wybrane metryki z parafii Pawłów związane z książętami Woronieckimi; Początki LO. ZHP i Organizacja Harcerska w szkołach Rejowca.1948 – 1950; Katecheci i niektórzy księża uczący religii w szkołach powszechnych w Rejowcu; Artykuły i wzmianki o Rejowcu w starych gazetach i czasopismach; Cementownia „Firley” w Rejowcu, cz. A,B.C; Liga Morska i Kolonialna w Rejowcu; Nauczyciele szkół polskojęzycznych w Rejowcu w latach szkolnych 1905/6 – 1950/51; Dwory w Rejowcu i Okolicach; Żydowscy mieszkańcy Rejowca ).

Na stronie Stowarzyszenia Przyjaciół Pawłowa znajduje się zakładka „Wydawnictwa” , na której znaleźć można kilkanaście publikacji regionalistycznych o charakterze historycznym (Stefan Leonhardt – Herb mojego miasta; Marian Janusz Kawałko, Adam Kędzierawski, Lucyna Lipińska, Stanisław Lipiński i Stefan Kurczewicz – Zarys dziejów Pawłowa od XV do XX wieku; Adam Kędzierawski – Zarys dziejów szkolnictwa w Pawłowie; Stanisław Lipiński – Pawłów. Dzieje parafii i kościoła; Leon Błażej Zwoliński – Pamiętnik spod strzechy; Marian Janusz Kawałko – Księga miasta Pawłowa. Dokumenty sądu ławniczo-radzieckiego z lat 1546-1640; Lucyna Lipińska, Stanisław Lipiński – Nauczyciele Chełmszczyzny. Współcześni twórcy literaccy; Stanisław Lipiński – Rejowiec Fabryczny, historia i współczesność; Stanisław Lipiński – „Dobra ziemiańskie w parafii Pawłów w XVIII i XIX wieku; Marian Janusz Kawałko – Księga miasta Pawłowa 1646-1762; Stanisław Lipiński – Zarys dziejów parafii w Pawłowie . Niestety, nie są one dostępne online.

Rejowiec Fabryczny w katalogach Biblioteki Narodowej

W poszukiwaniu różnorakich informacji na temat Rejowca, Gminy i wchodzących w jej skład wsi warto spenetrować zasoby Chełmskiej Biblioteki Cyfrowej, zwłaszcza numery „Głosu Pawłowa” (patrz wyżej) oraz „Rocznika Chełmskiego”

Biblioteka udostępnia wersje online następujących książek: S. Lipiński, Pawłów: dzieje parafii i kościoła ; A. Kędzierawski, Zarys dziejów szkolnictwa w Pawłowie

Żydzi w Pawłowie, relacja Józefa Szajnera

Teatr NN. Wyniki wyszukiwania dla: „Rejowiec fabryczny”

Rejowiec Fabryczny w zasobach POLONA

Rejowiec Fabryczny w zbiorach Chełmskiej Biblioteki Cyfrowej

K. Pałubska, Ukryte wartości małych miast Polski wschodniej : budowanie tożsamości poprzez otwarte przestrzenie publiczne Przestrzeń i Forma 2015, n. 23/2, s. 237-252

A. Bąk-Pitucha, Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie w latach 1918–1939, Lublin 2016

M. Kopniak, Zarys dziejów parafii K A N I E, Warszawa 2019

W. Antoni Kozłowski, Ruch krajoznawczo-turystyczny, współczesnej aktywnej turystyki w Chełmie – ziemi chełmskiej w latach (1906)-1944 – 2010, Chełm 2011

T. Mazur, R.Orłowski, Udział Banku Polskiego i prywatnego kapitału warszawskiego w

M. Maziarczuk, Jak kobiety uratowały mieszkańców wsi od rozstrzelania – niemiecka akcja pacyfikacyjna w Wólce Kańskiej w pamięci ostatnich świadków (relacja świadka);

A. Wawryniuk, „Leksykon miejscowości powiatu chełmskiego”

Uroczystości Pogrzebowe Aleksandra Orła – Rejowiec Fabryczny, 30 czerwca 2023 r.

Getto w Rejowcu – Mieczysław Tarko – fragment relacji świadka historii z 9 sierpnia 2022

ZABYTKI, TURYSTYKA HISTORYCZNA, TRADYCJE LOKALNE

INWENTARYZACJA OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH NA OBSZARZE STOWARZYSZENIA LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA PROMENADA S 12 INWENTARYZACJA OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH GMIN: CHEŁM, REJOWIEC, REJOWIEC FABRYCZNY, SAWIN, SIEDLISZCZENALEŻĄCYCH DO ZIEMSKIEGO POWIATU CHEŁMSKIEGO, LEŻĄCEGO NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO (plik pdf, s. 259. NAJBOGATSZY I NAJLEPIEJ ILUSTROWANY KATALOG ZABYTKÓW!!!)

WOJEWÓDZKA EWIDENCJA ZABYTKÓW – WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE. ZABYTKI NIERUCHOME – POWIAT CHEŁMSKI, MIASTO REJOWIEC FABRYCZNY (plik pdf., s. 3, rejestr podaje podstawowe informacje o 34 obiektach, w dużej części z infrastruktury poprzemysłowej)

Izba Garncarska

Izba Bednarska

Imprezy gminne (dotyczy głównie „Jarmarku Pawłowskiego „Ginące Zawody, fotogalerie od edycji 2009 do 2015 r.)

Jarmark Pawłowski (4 sierpnia 2024 r. odbyła się XXII edycja Jarmarku Pawłowskiego „Ginące Zawody „)

„Ścieżka dydaktyczna Kotlina Pawłowa”

Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu

Szlak Stawów Kańskich

Kościół św. Jana Chrzciciela w Pawłowie

Pawłów, kościół św. Jana Chrzciciela

Dwór w Rejowcu Fabrycznym

OPIS GŁÓWNYCH PRODUKTÓW REGIONALNYCH I LOKALNYCH ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA OBSZARZE LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA PROMENADA S 12 ANALIZA DZIAŁAŃ PROMOCYJNYCH PROPOZYCJE PRODUKTÓW MAJĄCYCH WPŁYW NA ROZWÓJ TURYSTYKI I AGROTURYSTYKI Opracowanie: Jolanta Pawlak – Paluszek, Rejowiec Fabryczny, czerwiec 2010 rok (plik pdf, s. 46)

Cmentarz żydowski w Rejowcu

Założenie pałacowo – parkowe w Krasnem

Pomnik w Krzywowoli dla upamiętnienia walki z najeźdźcą hitlerowskim w październiku 1943 r.

Park dworski „Stajne – Polesie” wraz z tzw. „Dębinką” (oraz nieistniejący obecnie ogród dworski Stajne-Złote)

Cmentarz z I wojny światowej, Stajne

Pomnik pomordowanych i poległych w walce mieszkańców gminy Rejowiec Fabryczny

Dwór Kiwerskich w Rejowcu Fabrycznym

Gmina Rejowiec Fabryczny -atrakcje turystyczne

Pracownia Garncarska CERAMIT z Pawłowa

Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu

Zespół dworsko-parkowy w Rejowcu Fabrycznym(z końca XIX w. z zachowanym dworem (1890-1900) i założeniem parkowym)

„Skwer Borysa Słowickiego”

D. Soszyński, OCHRONA I KSZTAŁTOWANIE KRAJOBRAZUWZNIESIEŃ PAGÓRÓW CHEŁMSKICHW ŚWIETLE GMINNYCH DOKUMENTÓW PLANISTYCZYCH, Człowiek i Środowisko 35 (3-4) 2011, s. 51-66

FILMY VIDEO

Najwięcej filmów znajduję się bodaj we wskazanych wyżej dziale Aktualności lokalnych mediach elektronicznych regularnie relacjonujących także w tej formie tutejsze wydarzenia. Równie dużo podobnych produkcji pojawia się na Youtube (po wpisaniu nazwy miasta lub wsi gminy). Warto zwrócić uwagę na filmy promocyjne miasta i gminy, np. Gmina Rejowiec Fabryczny – spot promocyjny ; Agencja Cumulus: Rejowiec Fabryczny – film promocyjny ; Gmina Rejowiec Fabryczny 2015 (nie wszystkie z tych filmów pokazują aktualny obraz gminy i miasta). Z dużym zainteresowaniem oglądać można retrospekcję pt. Rejowiec-Fabr., lata 50-60 . Tradycyjnie pojawiają się filmy typu „miejsce z lotu ptaka” wykonywane z pomocą dronów, np. Rejowiec Fabryczny z lotu ptaka (w kilku częściach). Można również obejrzeć filmy dokumentujące ważne obiekty (np. Cementownia Rejowiec Fabryczny ; Stara Cementownia Rejowiec ) lub wydarzenia w dziejach miasta, np. Cementownia Rejowiec. WYBURZANIE KOMINÓW! ; Wyburzenia w cementowni CEMEX 20.02.2014 ) Należne miejsce mają również filmy pokazujące Jarmark Pawłowski https://www.youtube.com/results?search_query=jarmark+paw%C5%82owskioraz tradycje ludowe wsi i okolic, np. Pawłów – gmina Rejowiec Fabryczny. Sporo filmów promocyjnych i szkoleniowych prezentuje Pracownia Garncarska CERAMIT z Pawłowa na swojej stronie głównej oraz na fb. Swoich wiernych rejestratorów filmowych ma Sparta Rejowiec Fabryczny i jej IV ligowi piłkarze nieco mniej GKS Start Pawłów (głównie na fb klubu).

SPORT i REKREACJA

Klub Sportowy „SPARTA” Rejowiec Fabryczny (założony 17 lipca 1966 r.)

Klub Sportowy „Sparta” Rejowiec Fabryczny (na 90minut.pl)

„Sparta” Rejowiec Fabryczny na fb

GKS „START” REGENT Pawłów na fb

Gminny Klub Sportowy Start Pawłów (od 2015 r.)

Gminny Klub Sportowy „Start” Pawłów

Sportowe Centrum Promocji Zdrowia

Centrum Taekwon-Do Itf Rejowiec Fabryczny

Pierwszy człon pochodzi od nazwy znajdującego się nieopodal miasta Rejowiec założonego przez Mikołaja Reja a drugi od przymiotnika fabryczny. Przy wybudowanych cementowniach na terenach przynależnych do wsi Morawinek (nazwa od morawa – grząskie, trawiaste miejsce) zaczęto wznosić osiedle robotnicze, któremu w 1962 r. nadano status miasta i nazwę Rejowiec Fabryczny [Nazwy miejscowe, t. 10, 141-142].

Miasto znajduje się dzisiaj w powiecie chełmskim w województwie lubelskim. We wczesnym średniowieczu tereny te leżały w orbicie wpływów ruskich. W wyniku postępującego rozpadu Rusi Kijowskiej znalazły się w Księstwie Halicko-Włodzimierskim a jeden z tamtejszych książąt, Daniel Romanowicz, ustanowił w Chełmie w początku XIII w. swą stolicę, co musiało wpłynąć stymulująco na sytuację osadniczą okolicznych terenów. Po okresie rywalizacji o te tereny w wieku XIV między Węgrami, Polską a Litwą, zwycięsko z nich wyszedł król polski Kazimierz Wielki, którego zwierzchność uznawał panujący w księstwie chełmsko-bełskim książę Jerzy Narymuntowicz. Po śmierci Kazimierza doszło do zerwania tej zależności a nawet przyłączenia tej części Rusi do Królestwa Węgier, ale za sprawą wyprawy Jadwigi Andegaweńskiej i Władysława Jagiełły z 1387 r. wróciły one do Polski. Dla terenów byłego księstwa chełmskiego zaczęto używać określenia ziemia chełmska [Ćwik, Reder 1977,  15-24]. W 1434 r. wprowadzono w niej prawo polskie, później w dość niejasnych okolicznościach została włączona w obręb województwa ruskiego, ale zachowując dość dużą samodzielność. Ta sytuacja utrzymała się niemal aż do rozbiorów w końcu XVIII w. Dopiero bowiem na mocy ustawy z 23 XI 1793 r. powołano zupełnie nowe województwo chełmskie obejmujące dotychczasową ziemię chełmską oraz ziemię łukowską wraz z nowoutworzoną ziemią parczewską [Ćwik, Reder 1977, 53-54].

Sytuację zmienił III rozbiór Polski w 1795 r., gdy Chełmszczyzna została zajęta przez Austrię. Znalazła się w nowotworzonej Galicji Zachodniej obejmującej całość ziem zabranych przez Austrię w wyniku III rozbioru. Tereny wokół Chełma weszły w skład cyrkułu chełmskiego. W 1803 r. dokonano zmian administracyjnych i połączono cyrkuł chełmski z bialskim tworząc cyrkuł włodawski z siedzibą w Białej. W Chełmie utworzono jeden z trzech okręgów (Kreise) [Ćwik, Reder 1977, 67-68]. W maju 1809 r. na te tereny weszły wojska Księstwa Warszawskiego a powołany Wojskowy Tymczasowy Rząd Centralny przeprowadził polonizację administracji. Cyrkuły zamieniono na powiaty. Na mocy traktatu pokojowego zawartego z Austrią 14 X 1809 r. zalegalizowano te nabytki a dekretem z 17 IV 1810 r. wprowadzono na nich nową administrację. Tereny wokół Chełma weszły w skład powiatu chełmskiego należącego do departamentu lubelskiego [Ćwik, Reder 1977, 72-74]. Kolejne zmiany w administracji przyniosła klęska Napoleona i decyzje Kongresu Wiedeńskiego. Z większości ziem byłego Księstwa Warszawskiego przyłączonych do Rosji utworzono Królestwo Polskie. Nowe przepisy o podziale administracyjnym ogłoszono postanowieniem księcia namiestnika z 16 I 1816 r. Departament lubelski, bez zmian granicznych, przemianowano na województwo lubelskie. Powiat chełmski połączono z krasnostawskim w obwód krasnostawski z siedzibą władz w Krasnymstawie [Ćwik, Reder 1977, 83- 84]. Kolejne zmiany przyszły po powstaniu listopadowym, gdy ukazem z 7 III 1837 r. województwa przemianowano na gubernie, a pięć lat później – w 1842 r. – obwody na powiaty (ujezdy) a dotychczasowe powiaty na okręgi (okrugi). Ukazem z 21 VIII 1844 r. powiększono gubernię lubelską o teren zlikwidowanej guberni podlaskiej. Tereny wokół Chełma nadal wchodziły w skład powiatu krasnostawskiego guberni lubelskiej [Ćwik, Reder 1977, 93]. Po powstaniu styczniowym ukazem z 19/31 XII 1866 r. zwiększono liczbę jednostek administracyjnych i gubernię lubelską podzielono na dwie, czyli przywrócono podział sprzed 1845 r. Powiat chełmski guberni lubelskiej obejmował interesujący nas teren między Pawłowem a Rejowcem, który wchodził w skład gminy wiejskiej Rejowiec [Ćwik, Reder 1977, 103, 105]. Kolejne zmiany przyszły 23 VI (6 VII) 1912 r. gdy uchwałą Dumy Państwowej utworzono gubernie chełmską ze wschodnich ziem guberni lubelskiej i siedleckiej, którą miano oderwać w późniejszym terminie od Królestwa Polskiego [Ćwik, Reder 1977, 107]. Po wybuchu I wojny światowej tereny wokół Chełma znalazły się pod okupacją państw centralnych, od 1 X 1915 r. pod zarządem austriackiego generał-gubernatorstwa wojskowego z siedzibą w Lublinie. Anulowano zmiany z 1912 r. i powrócono do stanu sprzed wydzielenia guberni chełmskiej, choć formalnie obwód chełmski włączono do generał-gubernatorstwa lubelskiego dopiero 15 VI 1916 r. Wcześniej władzę sprawowała tu wojskowa komenda etapowa. Obwody w kwietniu 1917 r. przemianowano na powiaty. Warto wspomnieć, że pod koniec wojny państwa centralne podpisały 9 II 1918 r. z tzw. Centralną Radą Ukraińską traktat o odstąpieniu Ukrainie Chełmszczyzny i Podlasia w granicach szerszych niż miała zlikwidowana gubernia chełmska. Przekazany miał być m.in. cały powiat chełmski [Ćwik, Reder 1977, 115-117]. Odzyskanie niepodległości 11 XI 1918 r. przyniosło kolejne zmiany administracyjne. W sierpniu 1919 r. utworzono województwo lubelskie, składające się z przedwojennych guberni lubelskiej i siedleckiej. Dzieliło się ono na powiaty a jednym z nich był powiat chełmski, który obejmował m.in. tereny dóbr Stajne, które nadal znajdowały się w gminie Rejowiec [Ćwik, Reder 1977, 124, 133]. W czasie II wojny światowej wchodziły one w skład dystryktu lubelskiego Generalnego Gubernatorstwa utworzonego 12 X 1939 r. i powiatu (Kreise) chełmskiego. Struktury Państwa Podziemnego ignorowały nowy podział i bazowały przedwojennym [Ćwik, Reder 1977, 147-151]. 21 VIII 1944 r. dekretem PKWN zniesiono wprowadzony przez okupanta podział terytorialny. Województwo lubelskie powróciło do swych granic sprzed wojny. 5 X 1954 r. na mocy uchwały WRN w Lublinie dokonano podziału na gromady. Kolejna reforma miała miejsce 5 XII 1972 r. gdy od 18 I 1973 r. w miejsce gromad powołano gminy. Jedną z nich gminę miejsko-wiejską ustanowiono w Rejowcu Fabrycznym, należącą do powiatu chełmskiego. 28 V 1975 r. przeprowadzono kolejną reformę o dwustopniowym podziale terytorialnym, która weszła w życie z dniem 1 VI 1975 r. Rejowiec Fabryczny pozostając siedzibą gminy miejskiej oraz gminy wiejskiej, wszedł w skład nowoutworzonego województwa chełmskiego [Dz. U. z 1975, nr 17, poz. 92; Ćwik, Reder 1977, 159-179]. 27 XII 1990 r. na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów doszło do rozdzielenia miasta i gminy Rejowiec Fabryczny na dwie odrębne jednostki samorządu [Dz. U. z 1991, nr 2, poz. 9]. W wyniku ostatniej reformy administracyjnej, która weszła w życie z dniem 1 I 1999 r. miasto Rejowiec Fabryczny znajduje się w powiecie chełmskim województwa lubelskiego [Dz.U z 1998, nr 96, poz. 603]

Stajne, dziś część Rejowca Fabrycznego, dawniej wieś villa Stayne nuncupata (1440-44) 1523, Stayno (1442), ZDM III 1444, 27; Sthayne 1502 MRPS III nr 602; Stayne 1564 ŹDz XVIII/1, 181; Stayne 1661, Lustracja woj. Ruskiego III 206; Stayne 1783-84; Stayne 1786; Staynie 1788l Staine (1801-04; Staine 1827; Stajne 1890; Stajne 1970. Nazwa od apelatywu staja – mieszkanie pastuchów na połoninach, też – miara długości ziemi [Nazwy miejscowe, t. 15, 129].

Dawniej w miejscu miasta był folwark Stajne, który od 1867 r. wszedł w skład gminy Rejowiec. Po I wojnie znalazł się w województwie lubelskim. 9 X 1933 r. powołano gromadę Stajne, składająca się ze wsi Stajne i folwarku Stajne [Lubelski Dziennik Wojewódzki 1933, nr 22, poz. 181]. W miarę zwiększania liczby ludności między wsią Stajne a folwarkiem wykształciła się kolonia. W 1943 r. mieszkało w nich 906 osób. Po II wojnie światowej kolonia usamodzielniła się od wsi Stajne i powstała nowa gromada – Stajne-Resztówka [Dz. U. WRN w Lublinie z 3 XII 1954, nr 15, poz. 64]. W wyniku kolejnej reorganizacji jesienią 1954 r. Stajne kolonia weszła w skład nowo utworzonej gromady Morawinek w powiecie chełmskim. Po powstaniu miasta Rejowiec Fabryczny nazwa Stajne stała się nazwą jednego z osiedli w mieście, które znajduje się w środkowo-wschodniej części miasta, wzdłuż ulicy Chełmskiej na wschód od ulicy Lubelskiej [Lipiński 2010, 11; https://pl.wikipedia.org/wiki/Stajne – dostęp 15 XI 2024 r.].

Stajne-Złote – (daw. Stajne-Złote, Stajne folwark, Stajne-Kolonia, Stajne-Resztówka) folwark znajdujący się w okolicy dzisiejszej ulicy Złote. Były tam kiedyś dwór, zamieniony później na czworak i duża obora. Osada powstała poprzez rosnącą zabudowę między wsią Stajne a folwarkiem. Usamodzielniła się dopiero po II wojnie światowej i stanowiła osobną gromadę Stajne Resztówka. Od 1954 r. weszła w skład gromady Morawinek. Dziś część miasta położona w południowo-wschodniej jego części, wzdłuż ulicy Złotej. Nazwa może nawiązywać do złotych wierzb, które miały rosnąć w pobliżu nieistniejącego dziś dworu [Skibiński 1969, Lipiński 2010, 19-20].

Stajne-Stacja – w pobliżu dzisiejszej ulicy Dworcowej stał kiedyś budynek w którym mieszkał rządca, nauczyciel i bufetowy (Sadurki). Bliżej stacji i torów znajdował się piętrowy magazyn na nawozy a po przeciwnej stronie były obory.

Stajne-Polesie – spalone w czasie I wojny światowej. Jan Kiwerski odbudował je z wielkim rozmachem (zabudowania gospodarcze i czworaki).

Nowiny – folwark przy drodze z Pawłowa do Żulina przez Brzuszki – rejon ulicy Cichej. Sprzedany pod budowę cementowni. Był tam kopany margiel wykorzystywany w cementowni. [https://kalinowski.weebly.com/uploads/4/9/1/6/4916495/dwory_i_dworki_w_dobrach_stajne_i_zulin.pdf – dostęp 14 XI 2024 r.]

Morawinek to nazwa osiedla, które zbudowano dla robotników pracujących w Cementowni. Leży w środkowo-zachodniej części miasta, wzdłuż ulicy Chełmskiej, na zachód od ulicy Lubelskiej. Tu znajduje się przedwojenna zabudowa mieszkalna i szereg budynków urzędów. Osada ta była kiedyś wsią, w 1867 r. znalazła się w gminie Rejowiec. 9 X 1933 r. utworzono gromadę Morawinek, składającą się z osady Morawinek, osady Firlej-Cementownia oraz stacji kolejowej Rejowiec [Lubelski Dziennik Wojewódzki, 1933, nr 22, 181]. W 1943 r. liczył 430 mieszkańców. Po II wojnie światowej Morawinek stał się jedną z 25 gromad gminy Rejowiec. Składała się ta gromada z wsi: Morawinek kolonia, Cementownia osada i stacja kolejowa Rejowiec [Dz. U. WRN w Lublinie z 15 II 1953 r.  nr 3, poz. 7]. W wyniku kolejnej reformy z 1954 r. gromada Morawinek objęła obszar dotychczasowych gromad: Morawinek, Stajne kolonia, Stajne wieś i Majdan Stajne z gminy Rejowiec oraz gromadę Krasne z gminy Pawłów [Dz. U. WRN w Lublinie z 3 XII 1954 r. nr 15, poz. 64]. Od 1 I 1958 r. gromadę Morawinek przekształcono w osiedle o nazwie Rejowiec Fabryczny. [Dz. U. 1957, nr 59, poz. 317], przez co Stajne-Kolonia stało się integralną częścią Rejowca Fabrycznego, a w związku z nadaniem Rejowcowi Fabrycznemu statusu miasta 22 lipca 1962 – częścią miasta [Dz. U. 1962, nr 41, poz. 188; https://pl.wikipedia.org/wiki/Morawinek – dostęp 15 XI 2024 r.].

Firlej Cementownia – przemysłowa część Rejowca Fabrycznego w zachodniej części miasta, wzdłuż ulicy Cementowej. Powstanie zakładu przyczyniło się do rozwoju sąsiednich wsi a z czasem samego miasta. Teren ten należał do gminy Rejowiec a 9 X 1933 r. wszedł do nowo utworzonej gromady Morawinek (Osada Morawinek, osada Firley Cementownia i stacja kolejowa Rejowiec) [Lubelski Dziennik Wojewódzki, 1933, nr 22, poz. 181] W 1954 r. Cementownia weszła do powiększonej gromady Morawinek [Dz. U. WRN w Lublinie z 3 XII 1954, nr 15, poz. 64] i wraz z nią do miasta w 1962 r. [Dz. U. 1962, nr 41, poz. 188; https://pl.wikipedia.org/wiki/Cementownia_(Rejowiec_Fabryczny – dostęp 15 XI 2024 r.].

Buszki – część Rejowca Fabrycznego, znajdująca się w zachodniej części miasta, wzdłuż ulicy Chełmskiej [https://pl.wikipedia.org/wiki/Buszki_(Rejowiec_Fabryczny) – dostęp 15 XI 2024 r.].

Kadzinek – obecnie część Rejowca Fabrycznego, kiedyś odrębna wieś. Znajduje się w centralnej części miasta. Na jej terenie leżą park, stadion i Zespół Szkół. Od 1867 r. wieś gminy Rejowiec. Od 9 X 1933 r. wchodziła w skład gromady Majdan Stajne (w jej skład wchodziły Majdan Stajne i Kadzinek). W 1943 r. wieś liczyła 361 mieszkańców. W związku z reorganizacją administracji w 1954 r. wraz z Majdanem Stajne weszły w skład gromady Morawinek, od 1 I 1958 r. osiedla Rejowiec Fabryczny a od 1962 r. miasta [https://pl.wikipedia.org/wiki/Kadzinek – dostęp 15 XI 2024 r.].

Krasne – wcześniej Krasne Kolonia, samodzielna miejscowość, dziś część miasta Rejowiec Fabryczny. Znajduje się w południowo-zachodniej części miasta, gdzie dziś przebiega ulica Cicha i graniczy z wsią Krasne. Kolonia Krasne od 1867 r. wchodziła w skład gminy Rejowiec. Od 9 X 1933 r. samodzielna gromada Krasne Kolonia, która w 1943 r. liczyła 393 mieszkańców. Po II wojnie światowej jedna z 23 gromad gminy Pawłów. Od 1954 r. weszła w skład gromady Morawinek, przekształconej w osiedle (1958) a następnie miasto Rejowiec Fabryczny w 1962 [https://pl.wikipedia.org/wiki/Krasne_(Rejowiec_Fabryczny) – dostęp 15 XI 2024 r.].

Majdan (dawn. Majdan Stajne, Majdan Stajeński) – dziś część miasta, wcześniej samodzielna wieś. Położona jest w północnej części miasta, typowa ulicówka. Od 1867 r. wchodziła w skład gminy Rejowiec. Znajduje się tu cmentarz grzebalny. Od 9 X 1933 r. samodzielna gromada Majdan Stajne, składająca się z wsi Majdan Stajne i Kadzinek. W 1943 r. mieszkało w nim 361 osób. Po wojnie w 1954 r. wszedł w skład gromady Morawinek, przekształconej w 1958 r. w osiedle a w 1962 miasto Rejowiec Fabryczny [https://pl.wikipedia.org/wiki/Majdan_(Rejowiec_Fabryczny) – dostęp 24 XI 2024 r.].

Polesie – część miasta Rejowiec Fabryczny, znajdująca się w centralnej jego części, wzdłuż ulic: Lubelskiej i Wspólnej. Stanowi zachodnie przedłużenie Kadzinka i wschodnie krańce rejowieckiej cementowni [https://pl.wikipedia.org/wiki/Polesie_(Rejowiec_Fabryczny) – dostęp 15 XI 2024 r.].

Siedliszczki (dawn. Siedliszczki Kolonia) – część miasta Rejowiec Fabryczny, w południowej jego części, wzdłuż ulicy Leśnej. Od południa graniczy z wsią Siedliszczki. Dawniej była to samodzielna wieś, kolonia wspomnianej wsi Siedliszczki. Od 1867 r. w gminie Rejowiec. 9 X 1933 r. weszła w skład gromady Siedliszczki (Siedliszczki, kolonia Siedliszczki i lasów państwowych). W 1943 r. cała gromada liczyła 269 mieszkańców. Od 1954 r. w gromadzie Marynin, od 1 I 1958 w osadzie a od 1962 r. w mieście Rejowiec Fabryczny  [https://pl.wikipedia.org/wiki/Siedliszczki_(Rejowiec_Fabryczny) – dostęp 15 XI 2024 r.].

Zabłocie – dawna część Rejowca Fabrycznego w południowej części miasta, w rejonie ulicy Chełmskiej. Stanowiła wschodnie przedłużenie Morawinka. Nazwa zniesiona w 2023 r. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Zabłocie_(Rejowiec_Fabryczny) – dostęp 15 XI 2024 r.].

W 1604 r. przed sądem krasnostawskim stawili się m.in. Waśko Tywun, Waśko Straciwka, Iwan Hupało, Iwan i  Chwan Kuchtowie i bracia Pronowie ze Stajnego  [Kawałko 2011, 119]. W 1619 r. wzmiankowani byli też mieszkający w Stajnem: Szymon Garwolski i Wawrzys Statywczyk [Kawałko 2011, 127].

9 XI 1772 r. w Stajnem w karczmie doszło do awantury w której brali udział Jaśko Jakubiuk z Rejowca i Jacek Czemeruk ze Stajnego. W jej wyniku Jaśko dźgnięty w oko zmarł [Kawałko, 2011, 258].

W księgach metrykalnych parafii w Pawłowie można odnaleźć urodzonych i ochrzczonych mieszkańców Stajnego takich jak: Katarzyna Wdowicz, córka Bazylego i Maryanny Maśluk (1846); Salomeja Bury, córka Mikołaja i Anastazyi Krzepskiej (1846); Karol Matwiejczuk, syn Antoniego i Maryanny Maszluk (1847); Mateusz Żuk, syn Antoniego i Wiktorii Sosnowskiej (1848); Franciszek Berezecki, syn Teofila i Anieli Drzewińskiej (1848); Jan Wdowicz, syn Bazylego i Maryanny Masiuk (1849); Maryanna Kazmierczuk, córka Ignacego i Tekli Pozłockiej (1849); Jan Bielak, syn Tomasza i Agnieszki Wojt (1849); Aniela Bury, córka Jana i Maryanny Milniczuk (1849); Rozalia Grela, córka Grzegorza i Maryanny Mizera (1849); Franciszek Sidorski, syn Wojciecha i Anny Milniczuk (1849); Franciszka Gałan, córka Jakóba i Maryanny Mizera (1850); Petronela Żuk, córka Augustyna i Wiktorii z Susków (1850); Lucyan Piotr Walczyński, syn Wawrzyńca i Franciszki Błaszczuk (1850); Tekla Wdowicz, córka Bazylego i Maryanny Maśluk (1850); Anastazya Jurczuk, córka Stafana i Anieli Barabas (1850); Jana Kloc, syn Józefa i Konstancyi Orłowskiej był z Majdanu Stajne (1850).

Wśród odnotowanych w księgach metrykalnych parafii Pawłów zmarłych odnaleźć można zapisy odnoszące się do osób ze Stajnego: Wiktorya Jasińska i Jan Jasiński, dzieci Józefa i Anny (1847); Jan Szeremeta, syn Józefa i Maryanny (1848); Maryanna Żukowa (1848); Franciszka Żukowa (1848); Maryanna Bielakowa (1849); Jan Wdowicz, syn Bazylego i Maryanny (1849); Karol i Maryanna Matwiejko, dzieci Antoniego i Maryanny (1849); Maryanna Wapniarzowa, córka Antoniego i Anny (1849); Mateusz Żuk, syn Augustyna i Wiktorii (1849); Józef Matwiejko, syn Antoniego i Maryanny (1849); Franciszek Sidorowski, syn Wojciecha i Anny (1849); Franciszka Gałanowa, córka Jakóba i Maryanny (1850); Czesław Wolnicki, syn Michała i Barbary Marczuk ((1942); Eliasz Podlipny, syn Józefa (1944); Józef Walter, syn Ludwika i Marianny Stajewskiej (1944); Jan Jonik, syn Stanisława i Genowefy Pukas (1945) i Kazimiera Jonik, córka Feliksa i Wincenty Głowackiej (1945). Natomiast z Stajnego Majdanu pochodzili zmarli: Aleksandra Sołtys, córka Jana i Salomei (1939); Henryka Dutkowska, córka Jana i Władysławy Walter (1939); Mieczysław Morawski, syn Krzysztofa i Eleonory Jabłońskiej (1939); Tekla Błaś, córka Józefa i Ludwiki Zielińskiej (1940); Marian Dudziak, syn Antoniego i Marianny Lisieckiej (1940); Józef Kiciak, syn Władysława i Marianny Powichrowskiej (1941); Zofia Polberg, córka Jana i Marianny Kowalskiej (1942); Irena Kiciak, córka Władysława i Marianny Powichrowskiej (1942); Katarzyna Mazur, córka Pawła i Ewy Parada (1943) [https://geneteka.genealodzy.pl – dostęp 10 XII 2024 r.].     

W trakcie kwerendy i systematycznych badań powierzchniowych w ramach AZP w roku 1990 zarejestrowano łącznie blisko 50 stanowisk archeologicznych. Pierwsze informacje uzyskane z kwerendy dotyczą dwóch niebadanych kopców (kurhanów?) o nieznanej chronologii [m.in. Skibiński 1961, 151 – zachowany na terenie przedmieścia Stajne; tenże 1964, poz. 712:2 – obiekt zniszczony]. Kilka luźnych zabytków dotyczy bliżej nieokreślonych znalezisk: „piłki sierpowatej” (wiór o retuszu zębatym? nóź sierpowaty?) – [Skibiński 1961, 148], dwóch siekier dwuściennych (późny neolit? wczesna epoka brązu?) [Skibiński 1964, poz. 377; Supryn, Hunicz 1970, tom III, poz. 1] oraz trzech kamiennych toporów (neolit? epoka brązu?) [Skibiński 1964, poz. 162].

W trakcie badań AZP odkryto stanowiska stanowiące pozostałości po różnym osadnictwie, wśród których dominują nieliczne źródła ruchome (1-3 zabytków) stanowiące bliżej nieokreślone ślady osadnicze. Znacznie liczniejsze, zebrane z większych powierzchni, mogą stanowić pozostałości po bardziej trwałych strukturach osadnictwa – obozowiskach? pracowniach krzemieniarskich? pojedynczych siedliskach? osadach? Na podstawie zebranych fragmentów ceramiki naczyniowej i zabytków krzemiennych wyróżniono kilka epizodów osadnictwa pradziejowego. Nieliczne krzemienne wióry, także wykonane na nich narzędzia, w zależności od cech morfologiczno-metrycznych, po części przypisano ludności mezolitycznej lub neolitycznej – w obu przypadkach brak bliższej chronologii i przynależności kulturowej. Kolejne ślady osadniczy (ułamki ceramiki i/lub wytwory krzemienne) pochodzą ze środkowego neolitu (kultura pucharów lejkowatych), epoki brązu fazy wczesnej (kultura: strzyżowska i trzciniecka) i późnej (kultura łużycka). W jednym przypadku kilka fragmentów ceramiki powiązano z wczesną epoką żelaza (okres lateński). Na kilkunastu stanowiskach stwierdzono obecność ceramiki z okresu średniowiecza (m.in. z wieku: VII-VIII, VIII-IX, IX-X, X-XIII, XII-XIII). Znaczny odsetek niecharakterystycznych źródeł ruchomych, zarówno (pół)wytworów krzemiennych, jak i ułamków naczyń glinianych okresu przedhistorycznego ogólnie datowano na pradzieje, inne na neolit lub epokę brązu [NID, AZP obszar 80-88; także Bronicki 1996]. Stanowiska pradziejowe niewątpliwie należy wiązać na tym obszarze z występującym przypowierzchniowym surowcem krzemiennym (zwanym rejowieckim) pochodzenia polodowcowego, możliwym do zbierania z powierzchni lub pozyskiwania metodą odkrywkową [m.in. Libera 2006; także Libera i in. 2014]. Odmienny charakter osadniczy stanowisk z końca starożytności i okresu wczesnohistorycznego należy łączyć z różną aktywnością gospodarczą, np. związaną z hodowlą, pasterstwem, gospodarką leśną, uprawą pól.

Rejowiec Fabryczny uzyskał status miasta 22 VII 1962 r. Powstało ono na terenie, gdzie wcześniej znajdowały się dobra Stajne. Przed II wojną światową na jego gruntach wybudowano osiedle robotnicze przeznaczone dla pracowników miejscowej cementowni. Zakład ten wzniesiono, gdyż znajdowały się w pobliżu pokłady margla potrzebnego do produkcji cementu. Nie bez znaczenia była bliskość linii kolejowej wybudowanej tutaj w latach 1879-1890 oraz rozbudowa cementowni i potrzebnego dla pracowników osiedla po II wojnie światowej [Wawryniuk 2002, 289; https://www.rejowiec.pl/miasto/o-miescie/historia-i-herb.html – dostęp 3 XI 2024 r.]. Osiedle to nazywano Morawinkiem i w 1954 r. stało się ono siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej obejmującej: Stajne, Kolonie Stajne, Majdan Stajne i Kolonie Krasne. Na mocy ustawy z 25 IX 1954 r. podniesiono Morawinek do rangi osiedla a rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 XII 1957 r. nadano mu nową nazwę Rejowiec Fabryczny  „tworzy się osiedle Rejowiec Fabryczny z obszaru gromady Morawinek”. [Dz. U., 1957 nr 59, poz. 317]. Kolejna zmiana nastąpiła w 1962 r. już 7 VII 1962 r. gdy wydano rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w którym ogłoszono, że osiedle Rejowiec Fabryczny w powiecie chełmskim zalicza się do miast. Decyzję Prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza z dnia 21 VII 1962 r. ogłoszono w dniu święta 22 lipca 1962 r. [Dz. U., 1962 nr 41, poz. 188]. W chwili powstania miasta włączono do niego sąsiednie miejscowości: Stajne, Kolonie Stajne, Kolonie Krasne, Siedliszczki oraz Majdan Stajne. Przystąpiono do inwestycji, które miały zmienić rolniczy charakter tych byłych miejscowości i dostosować je do nowego miejskiego statusu: budownictwo drogowe, rozwijanie infrastruktury miejskiej [Lipiński 2010, 105-115].

Dobra Stajne wzmiankowane były już w XV w. a pierwsza wzmianka pochodzi z 1440 r. Składały się z dwu części: królewskiej i szlacheckiej. Z czasem część królewską zaczęto określać jako Stajne-Złote a część szlachecką jako Stajne-Polesie. Niestety nie zawsze były one stosowane precyzyjnie a właściciele i dzierżawcy starali się objąć całość tych dóbr nie zawsze w sposób zgodny z prawem. Sytuację komplikuje jeszcze ówczesny zwyczaj wydzierżawiania i zastawiania dóbr innym osobom, które można odnaleźć w źródłach. Stąd nie zawsze wiadomo o którą część tych dóbr chodzi i jaki jest status prawny wymienionej osoby. W wieku XV część szlachecka znajdowała się w rękach kasztelana chełmskiego Wańki (Wasyla) Kierdejowicza z Kwasiłowa i Pustotewa. W 1489 r. jego syn Piotr zastawił ją Zawiszy Róży z Borzyszowic a następnie jako część posagu córki Wańki Zofii przeszła na własność Zawiszy z Borzyszowic. Jako posag ich córki Bogumiły wydanej za Jana Kościenia stała się ich własnością. Za sprawą kolejnego małżeństwa córki Jana i Bogumiły Zofii Koścień wydanej w 1531 r. za Mikołaja Reja wraz z dobrami Kobyle i częścią Siennicy znalazła się w posiadaniu Rejów, którzy zaczęli w tej części ziemi chełmskiej tworzyć pokaźny kompleks dóbr. Dzięki przychylności króla Zygmunta Starego, Mikołaj Rej stał się też dzierżawcą królewskiej części Stajnego [APL, KGCh, ks. 1, k. 62; Kawałko 2011, 54-60] oraz Pliskowa, które na początku XVI w. znajdowały się w dzierżawie prymasa Andrzeja Boryszowskiego. Od 1578 r. w obu częściach Stajnego gospodarzył Mikołaj Rej jeden z synów poety. W 1608 r. dobra Stajne przeszły w ręce Pawła Orzechowskiego z Krupego, który je dzierżawił a od 1602 r., wchodził w posiadanie kolejnych części dóbr rejowieckich za niespłacane pożyczki które zaciągali Rejowie pod ich zastaw [Kawałko 2011, 115-120].

Królewską część dóbr Stajne dzierżawili Rejowie, ale prawo do niej otrzymał też sekretarz królewski Albert Sękowski, którego nie chcieli wpuścić do niej Rejowie a po nich także Orzechowski, który postarał się o prawo do tej królewszczyzny. W 1641 r. dzierżawa ta wróciła do Rejów, bowiem otrzymał ją Marek Rej, syn Krzysztofa, wnuk poety Mikołaja, choć objął ją dopiero w 1645 r. gdyż nie chciał ustąpić dotychczasowy tenutariusz Rafał Jaksmanicki, który stał się jej dzierżawcą po Orzechowskim [Kawałko 2011, 168-169, 174-177]. W 1651 tenutariuszem jej był Franciszek Gorzkowski, w 1665 r. byli to kasztelan biecki Jakub Michałowski i Urszula Kazanowska. W 1668 r. ich dzierżawcą był Grzegorz Samuel Prażmowski a rok później Jan i Rozalia Wieszczyccy. W końcu XVII w. Stajne, w całości, zostało włączone do starostwa chełmskiego [Kawałko 2011, 224]. Od 1702 r. dobra te znalazły się w użytkowaniu Rzewuskich, którzy trzymali je aż do 1758 r. Nie zajmowali się nimi jednak samodzielnie, ale poddzierżawiali innym, zadowalając się z góry ustalonymi kwotami. W 1736 r. za 10 tys. florenów wydzierżawili je na trzy lata Antoniemu Siła-Nowickiemu [Kawałko 2011, 241]. W 1766 r. dzierżawcą Stajnego był Florian Dłużniewski. Na przełomie XVIII i XIX w. dobra Stajne znajdowały się w użytkowaniu Józefa Suchodolskiego i Elżbiety z Zakrzewskich.

Natomiast w 1806 r. użytkowali je Franciszek Bieńkiewicz i Tekla z Piechowiczów. Dzierżawienie tych dóbr skończyło się wraz z upadkiem Rzeczypospolitej, gdy te tereny znalazły się w zaborze austriackim. W 1808 r. dobra Stajne zostały sprzedane na publicznej licytacji Janowi hrabiemu Poletylle. W 1818 r. nabył je z kolei Ignacy Wojakowski a po jego śmierci 5 IV 1825 r. znalazły się w rękach żony Doroty z Turskich i dzieci: Andrzeja, Józefata, Michała, Wojciecha, Zuzanny i Ludwika. Najstarszy z synów Andrzej spłaca rodzeństwo i gospodarzy w dobrach Stajne-Złote do 1836 r. Następnie dobra te przechodzą w ręce Antoniego i Marianny z Zarzyckich Dobków. Po śmierci Antoniego w 1852 r. Marianna Dobkowa ustanowiła fundusz edukacyjny oparty na dochodach z tych dóbr, który utrzymał się do jej śmierci w 1876 r. Na licytacji w dniu 8 III 1876 r. dobra kupuje Krzysztof Morawski. Wówczas doszło do podziału tych dóbr na części: Stajne – Polesie, Stajne – Złote, Stajne – Stacja. W 1886 r. wykazano dwa folwarki: Stajne i Polesie oraz wsie Stajne i Majdan Stajeński. W 1890 r. zmarł Krzysztof Morawski a dobra przeszły na jego syna Mieczysława i jego żonę Helenę ze Szczurkowskich. Ich spadkobierczynią była córka Irena, która wyszła za Wojciecha Zygmunta Kiwerskiego, wnosząc mu dobra stajeńskie. Po nich majątek przejeli Jan Kiwerski wraz z żoną Anną z Morawskich. Wydaje się, że doszło wówczas do rozdzielenia tych dóbr, gdyż w końcu lat 20-tych XX w. jako właściciel dóbr Stajne obejmujących 544 ha wymieniony został Gustaw Godlewski [PKA 1926, 597; 1930, 588].  1935 r. właścicielem majętności Stajne, obejmującym 560 ha był Mieczysław Morawski, który zmarł tragicznie 2 X 1939 r. Po nim dobra Stajne-Stacja przejął syn Wojciech. Natomiast dobra Stajne-Polesie znajdowały się w posiadaniu Jana Kiwerskiego, zięcia Mieczysława Morawskiego, który został zabity po wkroczeniu na tereny wojsk sowieckich we wrześniu 1939 r. W 1944 r. na mocy dekretu PKWN z 6 IX wszystkie dobra stajeńskie przeszły na Skarb Państwa [Kawałko 2011, 47-51, 55-56, 59; Wawryniuk 2002, 291; Lipiński 2010, 11-18; https://kalinowski.weebly.com/uploads/4/9/1/6/4916495/dwory_i_dworki_w_dobrach_stajne_i_zulin.pdf – dostęp 14 XI 2024 r.].

Stajne należało do parafii w Pawłowie. Po uzyskaniu statusu miasta podjęto starania o własną parafię, ale władze długo je blokowały. Rejowiec miał być modelowym przykładem socjalistycznego osiedla robotniczego. Dopiero  w maju 1975 r. biskup lubelski Bolesław Pylak powierzył wikariuszowi z parafii w Pawłowie Henrykowi Kapicy misję utworzenia nowej parafii. Ten zakupił od Lucjana i Ireny Wideńskich posesję przy ulicy Chełmskiej 68. Znajdujący się tam budynek gospodarczy zaadaptowano na kaplicę i od 1977 r. zaczęto odprawiać w nim nabożeństwa. W 1981 r. erygowano parafię p. w. Podwyższenia Krzyża Świętego a pierwszym proboszczem został ks. Henryk Kapica. Liczyła ona 3.700 wiernych. Powstała z wydzielenia części terytoriów parafii Pawłów i Rejowiec Osada. Kościół został wzniesiony w latach 1982-1992 a plebania w 1986 r. 5 VI 1994 r. odbyła się uroczysta konsekracja wzniesionego kościoła [Wawryniuk 2002, 290, 294].

  

We wsi mieszkali też grekokatolicy, którzy należeli do parafii w Rejowcu. Marian Kawałko sugerował, że pierwotnie ich świątynia pod wezwaniem św. Jerzego stała w Stajnem i została z czasem przeniesiona do większego miasta, które stało się też siedzibą parafii. [Kawałko 2011, 156] W 1843 r. w Stajnem miało mieszkać 12 rodzin unickich. 1852 r. przy okazji remontu cerkwi w Rejowcu wykazano 9 dymów we wsi oraz kolejne 4 w Majdanie Stajeńskim. W 1860 r. ludność unicką w Stajne i Majdanie Stajeńskim szacowano na 110 osób [Kawałko 2011, 400-401, 453, 464].

W 1819 r. wykazano też 8 mieszkających w Stajnem Żydów [Kawałko 2011, 431].

Do 1918 r. nie było żadnej szkoły w Stajnem. Po odzyskaniu niepodległości podjęto próby zorganizowania placówki oświatowej i zaczęto wynajmować pomieszczenia w budynku gospodarza Paszuty, potem u Tomasz Bednarczyka przy drodze do Złotego, następnie u Morelowskiej na „Złotem”. Wynajmowana była też izba u Tackiego i wreszcie dziedzic majątku Stajne-Polesie wydzierżawił jedną salę w budynku folwarcznym obok stacji. Pierwszą nauczycielką była Janina Łopuszańska, którą zastąpiły Pani Posadzka i Janina Kińczykowska. Brak jednego budynku i duże oddalenie poszczególnych wynajmowanych pomieszczeń, przy stale rosnącej liczbie dzieci, stwarzały duże trudności w nauczaniu. Dzięki przychylności miejscowego właściciela ziemskiego Mieczysława Morawskiego, który ze swych gruntów na skraju Stajnego wyznaczył plac przeznaczony pod budowę szkoły w 1924 r. przystąpiono do wznoszenia budynku. Oddano go do użytku w 1926 r. Mieściła się w nim 6 klasowa szkoła podstawowa w której pracowało siedmiu nauczycieli uczących ponad 150 dzieci. Do klasy 7 dzieci uczęszczały już w Rejowcu-Osadzie [Lipiński 2010, 62-63].

Po II wojnie światowej zajęcia szkolne odbywały się w budynku dworu w Stajnem-Polesiu, gdzie ulokowano też władze administracyjne. Nowy budynek szkoły został oddany do użytku w 1963 r. Wzniesiono go przy ul Lubelskiej wraz z salą gimnastyczną. We dworze wówczas umieszczono bibliotekę oraz mieszkania dla nauczycieli. W 1985 r. oddano do użytku przedszkole a w 1990 r. powstał w mieście: Miejski Ośrodek Rozrywki i Rekreacji Dworek [Wawryniuk 2002, 291; https://www.rejowiec.pl/miasto/o-miescie/historia-i-herb.html – dostęp 3 XI 2024 r.].

Początkowo były to tereny rolnicze, na których hodowano też konie. W prywatnej części Stajnego w 1533 r. wykazano zaledwie 1 łan. W 1564 r. we wsi naliczono 4,5 łana kmiecego oraz 1 zagrodnika i 2 komorników [AGAD ASK, dz. I, ks. 51, k. 495V]. W 1661 r. po okresie zniszczeń wojennych z połowy XVII w. 12 łanów, z czego aż 8 pustych, czyli nie obsadzonych przez chłopów. Lustratorzy ocenili, że dobra Stajne przynoszą 365 zł i 11 groszy rocznie [Kawałko 2011, 59-60]. W 1706 r. wykazano, że mieszkało tu 11 rodzin [Kawałko 2011, 223]. W 1819 r. w miejscowości zamieszkałych było 10 domów w których mieszkało 59 osób (32 mężczyzn i 27 kobiet) wykazano też 8 Żydów [Kawałko 2011, 431]. W 1827 r. wieś i folwark Stajne wraz z Majdanem Stajeńskim liczyły 14 domów zamieszkałych przez 93 mieszkańców. W 1886 r. obejmowały te dobra 1.024 morgi, w tym ziemi uprawnej i ogrodów 577 mórg, łąk 71 mórg i lasów 364 morgi oraz 30 morgów nieużytków. Było 10 budowli z drewna. W dobrach tych znajdowały się dwa młyny wodne, pokłady kamienia wapiennego oraz opoki [Wawryniuk 2001, 255; Wawryniuk 2002, 291].

W 1921 r. w Stajnem znajdowały się 34 budynki mieszkalne i 9 innych. Ogółem wieś liczyła 315 mieszkańców, w tym 151 mężczyzn i 164 kobiety. 284 z nich było wyznania rzymskokatolickiego i 31 prawosławnego. 311 deklarowało narodowość polską a 4 rusińską. W Stajne folwarku było 5 budynków mieszkalnych, w których mieszkało 93 osoby, wśród nich było 49 mężczyzn i 44 kobiety. Wszyscy deklarowali wyznanie katolickie i narodowość polską. W Stajnem osadzie fabrycznej było 7 domów w których mieszkało 97 osób, w tym 65 mężczyzn i 32 kobiety. 93 z nich było katolikami i 4 prawosławnych. 96 z nich deklarowało narodowość polską a 1 inną. Warto dodać, że osobno uwzględniono Rejowiec stację kolejową, gdzie wykazano 16 budynków mieszkalnych i 7 innych zamieszkałych budynków w których mieszkało 254 osoby, w tym 125 mężczyzn i 129 kobiet. 251 z nich było katolikami i 3 prawosławnych. 251 zadeklarowało narodowość polską a 3 inną, ale nie rusińską [Skorowidz miejscowości, IV, 1924, 14-15].

W 1962 r. w Rejowcu Fabrycznym wraz z przynależnymi do niego administracyjnie miejscowościami zamieszkiwało 3.780 osób. Było też 4 sklepy spożywcze, 3 kioski, sklep mięsny, galanteryjny, obuwniczy, meblowy, artykułów gospodarstwa domowego oraz tekstylno-odzieżowy. W 1966 r. liczba mieszkańców sięgnęła już 4.100 osób a w 1979 – 4.300 i w 1986 r. – 4.150  [Lipiński 2020, 112, 117, 130]W 1980 r. w Rejowcu mieszkało 3997 osób; w 2000 r. zaś 4835 osób [Wawryniuk, 2002, 290, 292]. Na dzień 31 XII 2023 r. w mieście zameldowanych było 4115 osób [https://www.rejowiec.pl/miasto/o-miescie/polozenie.html – dostęp 3 XI 2024 r.].

W latach 1879-1890 wybudowano na tych terenach linię kolejową, która szybko przyniosła pierwsze inwestycje gospodarcze. W pobliżu linii kolejowej w 1913 r. właściciele spółki Cementownia „Firley” pod Lublinem zakupili 150 mórg ziemi wydzielonych z majątku Stajne-Polesie, znajdujących się w posiadaniu Mieczysława Morawskiego. Planowano budowę na nich cementowni, ale wybuch wojny opóźnił realizację tych koncepcji [Lipiński 2010, 53]. Budowę ukończono w 1924 r. Początkowo produkowano około 250 ton klinkieru na dobę, by docelowo dzięki dwóm nowoczesnym piecom osiągnąć 120 tys. ton rocznie. W pobliżu na tzw. Morawinku wzniesiono budynki mieszkalne dla pracowników zakładu. Początkowo były to trzy baraki dla 18 rodzin, następnie zaczęto wznosić bloki mieszkalne. W 1924 r. osada fabryczna w Stajnem „Morawin” liczyła już 97 mieszkańców (65 mężczyzn i 32 kobiety). Pierwszy blok powstał do końca 1924 (obecnie Chełmska 107), następny był ukończony równocześnie lub oddany na początku 1925 r. (Chełmska 101). W 1925 r. ukończono kolejne dwa baraki a w 1926 r. kolejny blok mieszkalny. Wybudowano wspólną studnię oraz budynek szkoły oddany w połowie 1926 r. Wszystkie mieszkania przydzielał dyrektor cementowni. W jednym z budynków wygospodarowano miejsce na sklep. Na terenie zakładu wygospodarowano miejsce na gabinet lekarski. Pomyślny rozwój cementowni zahamował światowy kryzys, ograniczono produkcję a nawet zarząd był zmuszony czasowo wstrzymywać pracę. Sytuacja ustabilizowała się dopiero w 1934 r. Pierwszym dyrektorem cementowni był Antoni Pręczkowski, następnym w latach 1926-1934 był Henryk Rydygier, który wprowadził m.in. automatyczny system pakowania cementu w papierowe worki po 50 kg, zamiast dotychczas używanych zwrotnych beczek 180 kg. Po nim kierownictwo zakładu przejął Władysław Żukowski, ale został odwołany w 1936 r. w wyniku konfliktu z przedstawicielami spółki. Zastąpił go przybyły z Kurlandii baron Czesław von Knoff i kierował nim aż do wybuchu II wojny światowej [Lipiński 2010, 56-57, 60].

W 1939 r. do zakładu weszli Niemcy a w 1940 r. został on przejęty pod niemiecki zarząd. W latach 1942-1943 produkcja została wstrzymana całkowicie. W 1944 r. przystąpiono do ewakuacji, zaczęto demontować wartościowsze maszyny. Zakład miał zostać wysadzony, do czego nie doszło. Po zakończeniu wojny cementownia została upaństwowiona i otrzymała nazwę „Rejowiec I”, w odróżnieniu od wznoszonej od 1951 r. cementowni „Rejowiec II”, ukończonej do 1955 r. Jednocześnie od 1954 r. zaczęto budować kolejną „Rejowiec III”, którą ukończono w 1956 r. Powstało 5 nowych pieców i zaczęto produkować 700 tys. ton cementu rocznie. Zespół wszystkich trzech cementowni  otrzymał wspólną nazwę „Pokój”. Kierował nią od 1944 r. inż. Borys Słowicki, w 1957 r. zastąpił go inż. Rudolf Gałuszka. W latach 1961-1962 dyrektorem był inż. Fryderyk Wojciechowski, zastąpił go Tadeusz Bieda a w latach 1963-1966 kierował nią inż. Stanisław Szymanko. W kolejnych latach dyrektorami cementowni byli: Robert Chajewski (1967-1974), Bogdan Samonek (1975-1976), Jerzy Uchniak (1977), Szczepan Korbus (1978-1984). Od 1985 kierował nią mgr Stefan Malicki.

Cementownia w Rejowcu Fabrycznym wpłynęła na powstanie miasta i dawała pracę wielu ludziom w nim mieszkającym, ale przynosiła nie tylko korzyści gospodarcze. Do negatywnych zjawisk, które wiążą się z produkcją cementu, zzaliczały się degradacja gruntów rolnych, emisja pyłów i gazów oraz rosnący deficyt wody w najbliższej okolicy i tworzenie się leja depresyjnego. Dzienne zapotrzebowanie cementowni na wodę wynosiło ok. 5.300 m³. Sama kopalnia marglu rozciągała się na przestrzeni ok. 4 km. Stężenie pyłów w mieście już w 1977 r. przekraczało kilkakrotnie obowiązujące normy. Rejon Rejowca Fabrycznego został uznany za leżący w strefie katastrofy ekologicznej. Konieczne ograniczenie tych negatywnych zjawisk wymagało znacznych nakładów. W 1985 r. zaprzestano produkcji w tzw. „starym zakładzie”, gdzie stosowano przestarzałe metody produkcji. W latach 1962-1992 Cementownia w Rejowcu Fabrycznym była połączona z cementownią w Chełmie w jeden Kombinat Cementowy „Chełm”. Samodzielność odzyskała na mocy decyzji Ministra Przemysłu i Handlu z 29 VI 1991 r. jako Cementownia „Rejowiec”. 11 XII 1991 r. przekształcono ją w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. 5 XII 1997 r. 98 % akcji Cementowni „Rejowiec” zakupiła Cementownia „Ożarów” i skupując akcję od pracowników stała się posiadaczem 99% akcji Cementowni „Rejowiec” S.A. W latach dziewięćdziesiątych przeprowadzono modernizację zakładu, zwłaszcza młynów cementu, ograniczając emisję trujących gazów przez montaż nowoczesnych filtrów [Lipiński 2010, 60-61]. W 2019 r. podjęto decyzje o zamknięciu cementowni. Wyburzane są kolejne budynki zakładu. Zarząd Spółki Cement Ożarów S.A. poszukują inwestora zainteresowanego terenami przemysłowymi po cementowni. Grunty kopalni margla są przewidziane do rekultywacji a w miejscu wyrobiska planowany jest zbiornik wodny o powierzchni ok. 50 ha, który ma przywrócić zaburzone eksploatacja marglu stosunki wodne na okolicznych terenach. Łącznie ok. 160 ha ma stać się siedliskiem przyrodniczym. [https://www.supertydzien.pl/artykul/13142,rejowiec-fabryczny-cementownia-zostanie-zrownana-z-ziemia – dostęp 12 XII 2024; https://www.lublin112.pl/staly-sto-lat-runely-w-kilka-sekund-kominy-dawnej-cementowni-zostaly-wyburzone-wideo/ – dostęp 20 XII 2024 r.]

Jednocześnie rozbudowywano zaplecze mieszkaniowe przeznaczone dla pracownikow. Do końca lat 50-tych oddano do użytku 50 domków dwurodzinnych oraz 8 bloków wielorodzinnych. Wybudowano sklepy, przedszkole, ośrodek zdrowia  [Wawryniuk 2002, 290-291].

Zespół parkowo-dworski z końca XIX w. – Wzniesiona około 1890-1900 przez ówczesnego właściciela Mieczysława Morawskiego rezydencja na terenie lasu dębowego, obecnego parku, ze szpalerami grabowymi, aleją świerków i kasztanowców. Założenie jest przykładem ziemiańskiej architektury podmiejskiej z końca XIX stulecia. Niektóre drzewa uznane są za pomniki przyrody m.in. dąb szypułkowy mający ok. 4,5 m obwodu (Dz. U woj. chełmskiego, nr 7, poz. 49) [Wawryniuk 2002, 294; Lipiński 2010, 21].

Dwór Kiwerskich – obiekt utrzymany w stylu klasycystycznym z akcentami romantyzmu. Wybudowany około 1890 r. Murowany, parterowy budynek na planie prostokąta, podpiwniczony z płytkimi ryzalitami bocznymi od strony frontowej i ogrodowej, z dachem trójspadowym. Do budynku przylega piętrowy alkierz przykryty dachem namiotowym. Na osi obiektu od frontu znajduje się nieduży ganek [https://kalinowski.weebly.com/uploads/4/9/1/6/4916495/dwory_i_dworki_w_dobrach_stajne_i_zulin.pdf – dostęp 14 XI 2024 r.].

Kurhan – przy ul. Złotej, znajduje się kurhan, zwany Szwedzką Mogiłą o podstawie 18 m i wysokości 2 m wpisany do rejestru zabytków w 1969 r. pod nr 63/410 [Lipiński 2010, 20].

Kopiec  – przy ul. Lubelskiej znajduje się kopiec o czworobocznej podstawie i trzech kondygnacjach, zwieńczony krzyżem. Na cokole widnieje napis: ,,Z wojny 1914 roku. Spoczywać w nim maja prochy żołnierzy rosyjskich, niemieckich i austriackich, poległych w okolicznych bitwach z okresu I wojny światowej (m.in. pod Krupem i Trawnikami)”. Według relacji świadków pochowano tu też szczątki żołnierzy niemieckich odkrytych w czasie kopania torfu w miejscowej kopalni [Lipiński 2010, 20].

Głazy narzutowe znajdujące się na cmentarzu przykościelnym – uznane za pomniki przyrody nieożywionej. Jeden o wymiarach 8,4 m obwodu i wymiarach 1,5 x 3 x 2,5 m oraz drugi mający 5,5 m obwodu i wymiarach 1,4 x 2,2 x 2 m [Lipiński 2010, 22].

 

Pozostałości zespołu dworca kolejowego: wieża ciśnień murowana z lat 20 XX w., trzy domy drewniane i murowano-drewniane z ok. 1930 r.; dom przy ul. Dworcowej drewniany z XIX w.

Zespół cementowni „Firlej”, jako przykład zabudowy przemysłowej z lat 1924-1926 oraz osiedle mieszkaniowe przy cementowni.

– przed świętami Bożego Narodzenia w 1756 r. doszło do podpalenia Stajnego, ogień strawił zabudowania 8 gospodarzy [Kawałko 2011, 245].

– w 1878 r. część dóbr ziemskich nabyło Towarzystwo Nadwiślańskiej Kolei Żelaznej i w latach 1879 – 90 przeprowadzona została tędy linia kolejowa i zbudowana stacja.

– w roku 1914 Towarzystwo Akcyjne Lubelskiej Fabryki Portland – Cement Firlej, bazując na miejscowych pokładach margla, rozpoczęło budowę cementowni. Inwestycja została ukończona w roku 1924, kiedy uruchomione zostały dwa piece obrotowe o mocy produkcyjnej 120 tys. ton rocznie. Na tzw. Morawinku wzniesiono dwa budynki mieszkalne dla pracowników – specjalistów zakładu.

– 9 XII 1930 r. zarejestrowano Towarzystwo Ochotniczej Straży Pożarnej z siedzibą w Fabryce Portland Cement „Firley” [Wawryniuk 2002, 291].

– 2-3 IX 1939 r. pierwsze naloty niemieckie na stację kolejową w Rejowcu, który stanowił ważny węzeł kolejowy [Lipiński 2010, 23].

– 17 IX 1939 r. w folwarku Stajne zlokalizowano ośrodek łączności Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Andersa i tędy wycofywały się oddziały rozbitej armii „Modlin”, przez Pawłów – Rejowiec a 20 IX 1939 r. stacjonująca w Stajnem 10. Dywizja piechoty pod dowództwem gen. Dindorf-Ankowicza  doznała ciężkich strat w ludziach i sprzęcie w trakcie nalotu niemieckiego [Lipiński 2010, 23].

– Od 1941 r. na terenie Stajnego miały miejsce aresztowania ludzi podejrzanych o działalność konspiracyjną głównie nauczycieli, urzędników i kolejarzy {Lipiński 2010, 25].

– W czerwcu 1942 r. w pobliżu Rejowca oddział pod dowództwem „Białego” wykoleił niemiecki pociąg [Lipiński 2010, 25].

– Na początku listopada 1942 r. łącznik AK Bogusław Mucha mieszkający na tzw. „Buszkach” (dzisiaj ul. Cicha), otrzymał od Józefa Zadury ps. „Orzeł” zadanie zorganizowania grupy konspiracyjnej. Otrzymała ona kryptonim „Sokół” i liczyła kilkunastu nastoletnich członków zajmujących się gromadzeniem informacji i małym sabotażem. Jej opiekunem i instruktorem był Józef Żukowski [Lipiński 2010, 25].

– W okresie Wielkanocy 1943 r. rozładowano dwa wagony z transportu przeznaczonego na front wschodni i zdobyto duże ilości broni i amunicji oraz zaopatrzenia [Lipiński 2010, 25].

– 21 VII 1943 r. żandarmi zastrzelili w pobliżu  stacji mężczyznę należącego do ruchu oporu [Wawryniuk 2002, 291].

– W 1961 r. został ukończony i oddany do użytku murowany budynek stacji kolejowej [Wawryniuk 2002, 291].

– w latach 1951 – 55 nastąpiła rozbudowa cementowni, powstało pięć nowych pieców obrotowych, dzięki którym zakład produkował 700 tys. ton cementu rocznie. Cementownia zaczęła funkcjonować pod nazwą „Pokój”, a rozbudowywana wraz z nią miejscowość uzyskała rangę osiedla robotniczego.

– 22 lipca 1962 r. Rejowiec Fabryczny otrzymał status miasta. Do miasta włączono wsie: Stajne, Złote, Kolonia Morawinek, Kolonia Siedliszczki i Kolonia Krasne [Wawryniuk 2002, 292]